34 + 35 Hoofdstuk 4 + kahoot n4

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

PLANNING VAN DEZE LES

1.  Werkwoordspelling: de drie stappen in vogelvlucht

2. Evaluatie

3. Taalblokken / opdrachten

LESDOELEN

- je weet wat een signaalwoord is

- je weet dat een signaalwoord voorafgegaan wordt door een komma

- je (her)kent de signalen

Wat onder werkwoordspelling valt:

persoonsvorm tegenwoordige tijd:   nu werk ik 

persoonsvorm verleden tijd:                   vroeger werkte zij

voltooid deelwoord:                                  hij heeft daar gewerkt

gebiedende wijs:                                       werk ze!

bijvoeglijk naamwoord:                           de werkende student

ONTHOUDEN

(stap 1) Je zet de zin in een andere tijd om de pv te vinden. 

(stap 2) Je zoekt het hele werkwoord, het infinitief, van de persoonsvorm.

(stap 3) Je haalt -en van het hele werkwoord van de persoonsvorm af. Nu heb je de stam van het werkwoord. Vaak is  dit meteen de ik-vorm, maarrrrr...

ONTHOUDEN

► Het Nederlands gebaseerd is op klanken:

Plakken - de stam 'plakk' wordt de ik-vorm plak.

kappen - de stam 'kapp' wordt de ik-vorm kap.

Weten - de stam 'wet' wordt de ik-vorm weet.

Kijken - de stam 'kijk' is hetzelfde als de ik-vorm: kijk.

De regels van de tegenwoordige tijd

Alle werkwoorden zijn of sterk (middeleeuws) of zwak. Voor ALLE werkwoorden gelden de volgende regels in de tegenwoordige tijd:

Het onderwerp is 'ik'. ► Dan krijgt de pv de ik-vorm.
Ik luister naar de docent :)

Het onderwerp is enkelvoud, maar geen 'ik'. ► Dan krijgt de pv de ik-vorm + t. 

Jij luistert ook. 

Het onderwerp staat in het meervoud ► dan krijgt de pv het hele werkwoord. 

Wij luisteren allemaal. 

► ik wil geen t(hee)', jij wilt t(hee)

De piano van de buurman (smergelen)

En, of, dat, en de komma

• Let op bij een zin met de woorden 'en', 'of', 'dat' en let ook op bij een komma. 

Het betekent dat de zin uit meer dan één zin bestaat. Een komma is een ademhalingspauze. 

- een signaalwoord heeft een komma (en een spatie) ervóór: 

'ik denk, dus ik besta'

• Elke zin heeft een eigen persoonsvorm en een eigen onderwerp.

Zinnen met 'en', 'of', 'dat' en een komma bestaan dus uit meer dan één zin. Je moet dus vaker dan één keer werkwoordspelling toepassen op de persoonsvorm. 

'ik kwam, ik zag en ik overwon'

Hij (klirren) en jullie (plurken) je ongans.

2. OVER SAMENHANG

We gaan terug naar Taalblokken en wel Hoofdstuk 4: samenhang. 

THEORIE: SAMENHANG

Hoe breng je samenhang aan in jouw tekst? 

a) de tekstconventies en 

b) de signaalwoorden. Die smeden jouw tekst samen. 

Dit wordt ook een tekstverband genoemd.

Het tekstverband zorgt ervoor dat woorden, zinnen en alinea's met elkaar samenhangen.

• Hoe doen ze dat?
  

Door signaalwoorden. Deze geven een signaal af aan de rest van de zin. 

• Voorbeeld:

Want, daardoor, daarom, om die reden, omdat

Dit zijn allemaal signaalwoorden die een reden aangeven. Belangrijk: je kunt ze onderling uitwisselen, omdat ze hetzelfde signaal afgeven. 

SIGNAALWOORDEN

Aan een signaalwoord zie je dus met welk signaal je te maken hebt. 

Zo'n signaal noem je een tekstverband. Het legt een verband tussen zinnen. 

SIGNAALWOORDEN

Je begrijpt iemand beter door de signaalwoorden. 

→ Let er dus op als je er een tegenkomt in een zin of als je het hoort!

 Op de volgende slides zie je veelvoorkomende tekstverbanden.

 Daarna een Kahoot over die tekstverbanden.

TEKSTVERBANDEN

Er zijn verschillende tekstverbanden met eigen signaalwoorden. Weet je nog? 

• de tegenstelling [ maar, hoewel ]  
• de opsomming [ bovendien, ten eerste, ten tweede, ook, eerst...toen] 
• de toelichting [ zo, bijvoorbeeld, zoals, op deze manier] 
• de tijd en de volgorde daarin [ gisteren, vervolgens, vroeger, nu, toen, daarna ]  

Dan komen nu de leuke:                      

a) VOORWAARDELIJK VERBAND

Een voorwaardelijk verband geeft aan onder welke voorwaarden iets gebeurt.

Signaalwoorden die daarbij horen:

- als, indien - tenzij - mits 

- als ... dan 

- in het geval dat 

- op voorwaarde dat

VOORBEELD voorwaardelijk verband

'Als ik vandaag mijn kamer opruim, (dan) mag ik mee.'

Om mee te mogen, moet ik eerst wat doen, in dit geval mijn kamer opruimen.

• Voorwaarde = kamer opruimen

En hoor je het verschil tussen 'Als ik thuiskom' en 'Wanneer ik thuiskom'? 

b) REDENGEVEND VERBAND

Een redengevend verband geeft aan wáárom ik iets doe of vind. 

Signaalwoorden die daarbij horen: 

- want

- omdat

- daarom 

- daardoor

VOORBEELD redengevend verband

'Ik had een slecht cijfer voor de toets van rekenen, want ik had er niet goed voor geleerd.'

• De reden van het slechte cijfer is dat ik niet geleerd heb voor de toets.

Het ligt aan mij. Dan gebruik je redengevende signaalwoorden, zoals 

- want, omdat, daarom, daardoor

- je gebruikt 'ik' in de zin.

c) OORZAKELIJK VERBAND / oorzaak-gevolg

Let op! Hier gaat het om een oorzaak waar je géén invloed op hebt. Het ligt dus aan de ander of aan iets anders. 

Signaalwoorden die daarbij horen:

- dankzij 

- als gevolg van 

- dat komt door

- waardoor

- zodat

VOORBEELD oorzakelijk verband

'Ik trek een korte broek aan, dankzij het warme weer.'

• De oorzaak van mijn kledingkeuze ligt buiten mij, want dat komt door het weer (en daar heb ik geen invloed op). 

'Ik heb een blauw oog, dankzij Willem.'

• De oorzaak van mijn kwetsuur komt door de snelle en vooral harde vuisten van Willem. 

d) CONCLUDEREND VERBAND 

Hierbij wordt een conclusie getrokken. Dat kan pas nadat je allerlei informatie hebt gekregen. Je vormt je eigen conclusie. 

► Samenvatten lijkt er op, maar dan schrijf je niets nieuws. 

Signaalwoorden die bij een concluderend verband horen:

- dus, concluderend

- kortom 

- dat houdt in 

VOORBEELD concluderend verband

'Kortom, het is belangrijk om te oefenen.'  

Je komt tot deze conclusie op basis van het slechte cijfer op rekenen. 

 Je kijkt naar de feiten (de informatie) en telt deze op: 

1. het feit dat je niet hebt geleerd voor de toets 
2. het feit dat je al helemaal niet hebt geoefend voor de toets
3. En misschien heb je niet opgelet in de les 
4. of je was vaker niet dan wel in de les.

e) DOEL-MIDDEL

Hierbij noem je je doel en wat je daarvoor nodig hebt. Een schrijver of spreker kan het ook andersom zeggen, dus eerst het middel en daarna het doel. 

'Ik ga naar Zone om te mijn diploma te halen'; ... 'opdat ik mijn diploma haal'.

Signaalwoorden die bij een doel-middel verband horen:

- om te

- opdat

- door middel van

- daarmee

- met de bedoeling

3. EVALUATIE

→ Wat is lastig? 

→ Heb je door dat je alle signaalwoorden uit één zo'n rijtje kunt gebruiken voor hetzelfde signaal? Het zijn synoniemen: ander woord; dezelfde betekenis. 

Toen... Daarna... Vervolgens... Ten slotte...

Maar... Echter... Daarentegen...Daar tegenover...

Op de volgende slide de opdrachten die je moet maken in Taalblokken 3F, Hoofdstuk 4. 

OEFENEN

Op de volgende slide een Kahoot over signaalwoorden

play.kahoot.it

play.kahoot.it

3F Thema | Bouwstenen H4

Leesleer 4.1 en maak alle opdrachten. De eindopdracht hoef je niet te doen. 

► 4.2 Lezen → alle opdrachten maken

► 4.3 Schrijven → alle opdrachten maken

► 4.4 Luisteren → alle opdrachten maken

► 4.8 Samengevat → alle opdrachten maken, inclusief de woordtrainer.

WANNEER IS DE TOETS?

Dit staat in Magister.  Reken op de maand maart voor H4, dus dat je de toets eind maart maakt, MITS je alle vereiste opdrachten afhebt.