4K 6.2 Grammatica - 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

4K 6.2 Grammatica - 2

In deze paragraaf leer je:

• samengestelde zinnen maken;
• voegwoorden gebruiken;
• het verschil tussen zelfstandige en hulpwerkwoorden herkennen.
  

Enkelvoudige zin

Een enkelvoudige zin is een zin met één persoonsvorm (pv). 

Voorbeeld: Tot laat in de avond dansten (pv) de leerlingen op het schoolplein.

Samengestelde zin

Een samengestelde zin is een zin met twee of meer persoonsvormen . 

Voorbeeld: De scooter van Klaas werd (pv) gestolen, toen hij een broodje kocht (pv).

              Tip: verander de zin van tijd. De werkwoorden die     veranderen zijn persoonsvormen.

Oefenen

Even een paar quizvragen om te oefenen met het vinden van het aantal persoonsvormen.

Hoeveel persoonsvormen staan er in onderstaande zin?

Door het donkere bos liepen vreemde, groen geverfde mannetjes.

1. 1
2. 2
3. 3

Hoeveel persoonsvormen staan er in onderstaande zin?

Wil je een ijsje of wil je een kaassoufflé?

1. 1
2. 2
3. 3

Hoeveel persoonsvormen staan er in onderstaande zin?

Heb je het appje dat Floris gestuurd heeft, wel gelezen?

1. 1
2. 2
3. 3

Hoeveel persoonsvormen staan er in onderstaande zin?

Max' boodschap kun je niet verkeerd hebben begrepen, want die was erg duidelijk!

1. 1
2. 2
3. 3

Hoeveel persoonsvormen staan er in onderstaande zin?

Het kaassouffleetje dat ik gisteren at, was niet echt lekker, doordat het niet gaar was.

1. 1
2. 2
3. 3

Hoeveel persoonsvormen staan er in onderstaande zin?

Als je hard leert, ga je over naar de derde en dan krijg je een nieuwe spelcomputer.

1. 1
2. 2
3. 3

Noteer de persoonsvormen uit deze zin.

" Ik zat dagenlang verstopt, maar ik was niet verkouden."

Voegwoorden

Samengestelde zinnen zijn vaak aan elkaar geplakt met een voegwoord, zoals en, maar, want, omdat, terwijl, doordat. Het voegwoord kan ook aan het begin van de zin staan.

Hieronder staan 3 voegwoorden.
Kun jij de 3 voegwoorden vinden?

1. maar
2. want
3. en
4. denken

Vul het goede voegwoord in.
Ik drink geen koffie, .... wel thee.

1. en
2. maar
3. want
4. of

Ik drink geen koffie, .... daar krijg ik maagpijn van.

1. en
2. maar
3. want
4. of

"Zie me lachen elke keer als ik van stage loop
… klappen ze voor mij of voor mijn ego?"

1. en
2. maar
3. want
4. of

"Rappers willen concurreren, … het lukt ze niet"

1. en
2. maar
3. want
4. of

Maak van 2 zinnen 1 zin.
Ik ga niet zwemmen. Ik ben verkouden.

Maak van 2 zinnen 1 zin.
Ik kom wel. Ik kan niet lang blijven.

Maak van 2 zinnen 1 zin.
Mijn geld is op. Ik heb een scooter gekocht.

Maak van 2 zinnen 1 zin.
Zullen we lopen? Zullen we met de bus gaan?

Zelfstandig werkwoord en hulpwerkwoord

Het werkwoordelijk gezegde (alle werkwoorden in de zin) kan uit meer dan één werkwoord bestaan. Maar altijd is één werkwoord het belangrijkste. Dat geeft aan wat er gedaan wordt.

• Het zelfstandig werkwoord (zww) heb je nodig om de zin te begrijpen.
• Een hulpwerkwoord (hww) kun je weglaten en dan begrijp je de zin nog steeds.

Is 'willen' een hww of zww?
Sevaio en Soufiane willen dagelijks een gezond ontbijt.

1. zww
2. hww

Is 'ingekort' een hww of zww?
"Leven is een film, hè, totdat 'ie wordt ingekort."

1. hww
2. zww

hulpwerkwoord

zelfstandig werkwoord

Morgen

wordt

het

feest

gevierd.

hulpwerkwoord

zelfstandig werkwoord

Hij 

kocht 

het

mooie

cadeau.

hulpwerkwoord

zelfstandig werkwoord

Zij

laten

hun

auto

morgen

repareren. 

hulpwerkwoord

zelfstandig werkwoord

Kan

je

niet

beter

uitkijken!

hulpwerkwoord

zelfstandig werkwoord

Haar

broers

zitten

me

altijd

te 

treiteren. 

hulpwerkwoord

zelfstandig werkwoord

Max

zou

dat

gedaan

kunnen

hebben.

Alles duidelijk?

Maak dan opdracht 8, 9 en 10 in je boek. (pagina 97/98)