5.1 Prikkels en signalen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 3

H5. Gedrag

Wat is gedrag?

Lesdoel

Kunnen beschrijven:

• wat gedrag is en hoe het ontstaat
• wat sleutelprikkels zijn
• hoe dieren communiceren
• en welke signalen mensen geven

0

Wat is gedrag?

Gedrag bij biologie is:

Alles wat een mens of een dier doet, in reactie op een prikkel

Hoe ontstaat gedrag?

Gedrag ontstaat doordat mensen en dieren reageren op inwendige en uitwendige prikkels. Alle reacties op prikkels vormen het gedrag.

Prikkel > verandering in de omgeving, hier reageren (respons) dieren en mensen op.

Oorzaak van gedrag

Gedrag ontstaat doordat mensen en dieren reageren op inwendige en uitwendige prikkels.

– Inwendige prikkel -> komt vanuit het lichaam 

• Honger/ dorst
  
• Sexuele drift (hormonen)
  
• Agressie
  

– Uitwendige prikkel -> komt van buiten

Sleutelprikkels

Prikkels die altijd leiden tot bepaald gedrag zijn sleutelprikkels. 

De sleutelprikkel bij de stekelbaars is

1. Vorm van de vis
2. Kleur van de buik

Sleutelprikkel

Supranormale prikkel

Een supranormale prikkel is een prikkel die een sterkere respons veroorzaakt dan een sleutelprikkel

1. Juist
2. Onjuist

Een prikkel die steeds weer hetzelfde gedrag oproept het een ... ?

1. Inprenting
2. Sleutelprikkel
3. Supranormale prikkel
4. Inwendige prikkel

De lange benen van een barbiepop zijn...

1. een sleutelprikkel
2. een supranormale prikkel
3. motivatie prikkel

De motivatie van gedrag

Dagelijks zijn er heel veel prikkels, op sommige reageer je, op andere niet. Of je reageert hangt af van de motivatie. Wil je in actie komen of niet? 
Wat levert het op voor jou? Heb je honger of niet?

                                                             De motivatie wordt opgebouwd tot een 

                                                             bepaalde drempelwaarde. Als de 
                                                             drempelwaarde gepasseerd wordt, volgt er pas
                                                             een reactie. 

Lichaamstaal

De taal die je met je lichaam spreekt

Het moet overeenkomen, anders gelooft de ander je niet. 

Gezichtstuitdrukkingen --> 6 emoties:

1. Vreugde
2. Verbazing
3. Afschuw
4. Woede
5. Verdriet
6. Angst

Praten met je lichaam?

Welke sollicitant zou jij aannemen?

Hoe communiceren dieren?

• Geluiden 
• Lichaamshouding
• Kleuren

Let op bovenstaande aspecten wanneer je kijkt naar het volgende filmpje.

0

communicatie

Deze twee duiven reageren op elkaar.

Het mannetje probeert te sjansen, het vrouwtje gaat hierin mee. Toch wordt het uiteindelijk niets.

Er is een duidelijke communicatie

Door: geluiden, lichaamshouding en kleuren 

Het vrouwtje is onopvallend, kan zich goed verstoppen tijdens het broeden.

Mannetjes vallen veel meer op, pronken met hun veren.

Welke signalen gebruiken mensen?

verbaal - non verbaal 

Ook mensen maken gebruik van supranormale prikkels!

Wat maakt baby's en jonge dieren lief?

Baby's --> groot bol hoofd met grote ogen en een mollig zacht lijf.

Dit zijn signalen waardoor mensen baby's willen verzorgen en vertroetelen.

Waarom zou je deze knuffel kopen ?

Overdreven signalen = supranormaal

Dit zie je bijvoorbeeld bij knuffelberen

Maar een echte beer heeft geen kleine snuit of mollig lijfje.