1.6 Biotechniek

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3

1.6 Biotechniek

Startopdracht:

Maak opdracht 1 en 2 op blz. 47 

en lees blz 48 en 50

Leerdoelen 1.6 les 1

- Je kunt voorbeelden geven van hoe schimmels gebruikt kunnen worden. 

- Je kunt voorbeelden geven van hoe bacteriën gebruikt kunnen worden.

Toepassing van schimmels

- Gist is een belangrijke schimmel. Is nodig voor het maken van brood en bier en wijn.

- Ook voor schimmelkaas worden verschillende soorten schimmels gebruikt. 

- Antibiotica komt van schimmels. Bekendste voorbeeld is penicilline. 

Toepassing van bacteriën

- Fermentatie: voedingsmiddelen conserveren.

- Afvalwater schoonmaken: bacteriën breken afvalstoffen af tot CO2, water en mineralen

Fermenteren

Bacteriën breken koolhydraten af en scheiden daarna zuren uit. 

Door het zuur kunnen schadelijke bacteriën minder goed groeien. 

Voedselkringloop

Planten zijn producenten (maken hun eigen voedsel 'door zonlicht')

Dieren zijn consumenten (consumeren de plant )

Kleine dieren (vaak insecten) zijn afvaleters

Bacteriën en schimmels zijn reducenten (breken de overgebleven energierijke stoffen verder af tot mineralen)

Maken

Je mag overleggen/ samenwerken 

(zonder dat je klasgenoten daar last van hebben)

Zelf bestuderen/doorlezen: 1.6

Maken: opdracht 5 t/m 12

Klaar? Nakijken -> antwoorden staan op itslearning, daarna maken samenvatting of testjezelf 

Startopdracht:

Geef de betekenis van de volgende begrippen: fokken, veredelen en genetisch modificeren.

Gebruik par. 1.6.

Leerdoelen 1.6 les 2

- Je kunt uitleggen wat moderne biotechnologie is en daar voorbeelden bij geven.

- Je kunt beargumenteren wat jij vindt van genetische modificatie. 

Begrippen

Fokken = door selectie en kruising ontstaan verschillende rassen met eigenschappen die gunstiger zijn.

Verdelen = fokken, maar dan bij planten.

Genetisch modificeren = DNA van een organisme wordt verandert waardoor het de gewenste eigenschap(pen) krijgt. 

Veredeling bij wilde kool

Verdeling bij appels

DNA

In elke lichaamscel (van mensen) zitten 46 chromosomen. 

Uitgerold heet dat DNA. 

Een stukje DNA dat codeert voor een bepaalde eigenschap heet een gen.

Toepassingen van genetische modificatie

- Aardappelen die resistent zijn tegen de aardappelziekte              

- Tomaten die langer houdbaar zijn

- Maïs die beter bestand is tegen rupsenvraat

- ''gouden rijst''; rijst met daarin een stof die zorgt voor de  aanmaak van vitamine C in het lichaam

- Onderzoek naar de ontwikkeling van ziekten, zoals bv. kanker

Genetische modificatie mag gebruikt worden voor het produceren/verbeteren van plantaardig voedsel.

Ja, dat moet kunnen

Nee, dat moet verboden worden.

Genetische modificatie mag gebruikt worden in dieren om onderzoek te doen naar ziektes.

Ja, dat moet kunnen.

Nee, dat zou verboden moeten worden.

Nee, proefdieren moeten sowieso verboden worden.

Genetische modificatie mag gebruikt worden om ziektes bij mensen op latere leeftijd te genezen. De eigenschap wordt niet doorgegeven aan eventuele kinderen.

Ja, dat moet kunnen.

Nee, knutselen aan menselijk DNA zou nooit mogen.

Genetische modificatie mag gebruikt worden om een gezond embryo te ''maken''. De eigenschap wordt hierbij mogelijk wél doorgegeven aan eventuele kinderen.

Ja, dat moet kunnen.

Nee, knutselen aan menselijke DNA zou nooit mogen.

Wetgeving in Nederland:

Voor het genetisch modificeren van dieren, geldt in Nederland een ‘nee, tenzij’ beleid. Dit betekent dat er een verplichte ethische toetsing moet plaatsvinden, op basis waarvan al dan niet een vergunning wordt verleend door de minister van LNV. Dit is verplicht op grond van de Wet dieren. Biotechnologie bij dieren voor biomedisch onderzoek is vrijgesteld sinds 2010. Voor dierproeven, al dan niet met gg-dieren, is een vergunning nodig op basis van de Wet op de dierproeven (Wod) en moet vergund worden door de Centrale Commissie Dierproeven (CCD).

Bij onderzoek aan mensen moet ook de Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO) toestemming verlenen. Dit is bijvoorbeeld het geval bij gentherapie.

Verder moet naast de bovenstaande regelgeving natuurlijk ook worden voldaan aan alle andere regels die ook gelden voor vergelijkbare niet genetisch gemodificeerde activiteiten. (bijv. Bestrijdingsmiddelenwet, Warenwet, Arbowet, het Besluit immunologische middelen etc.).

Maken

Zelf bestuderen/doorlezen: 1.6

Maken: opdracht 13 t/m 19

Klaar? Nakijken -> antwoorden staan op itslearning, daarna kun je een samenvatting maken of de Test jezelf.