11/1/22 Herhaling thema 5 Gaswisseling en uitscheiding voor H5 met uitleg

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Th5 Gaswisseling en uitscheiding

Herhaling en overzicht

Het lichaam scheidt stoffen uit via:

1. De lever
2. De nieren
3. De lever en nieren
4. De lever, nieren en longen

Longen

diffusie

vervoer zuurstof en koolstofdioxide

ventilatie (spieren!)

respirogram (dode ruimte)

Bij een astma-aanval trekken de kringspieren van de bronchiolen samen. Waardoor word je benauwd?

Antwoord

Door het samentrekken van de bronchiolen kan de lucht in het longblaasje minder goed ververst worden.

De diffusie van koolstofdioxide neemt af.

De concentratie koolstofdioxide in het bloed neemt toe.

Je wordt benauwd.

!! DE ADEMPRIKKEL IS KOOLSTOFDIOXIDE !!

Zuurstof wordt in het bloed vervoerd door het rode eiwit hemoglobine:
Hb + O2 <-> HbO2
Naar welke kant verloopt deze reactie in de weefsels en wat verandert als de pH daalt?

1. Naar rechts, gaat sneller bij lagere pH
2. Naar links, gaat sneller bij lagere pH
3. Naar rechts, gaat langzamer bij lagere pH
4. Naar links, gaat langzamer bij lagere pH

Je ademt diep uit. Welke spieren span je daarvoor aan?

1. Buitenste tussenribspieren
2. Binnenste tussenribspieren
3. middenrif
4. spieren in je neus en mond

Oorzaak

daardoor:

daardoor:

Gevolg

Lucht stroomt naar buiten

Longen worden kleiner

Borstholte wordt kleiner

Middenrif ontspant

Wat is de
vitale capaciteit?
Gebruik BiNaS!

1. 1 + 2
2. 2 + 3
3. 3 + 4
4. 3 + 4 +5

Ademvolume en ademfrequentie

In de wand van de aorta en de halsslagaders liggen chemoreceptoren. Deze zintuigcellen meten het CO2 gehalte van het bloed. Als het CO2 gehalte van het bloed te hoog wordt worden vanuit het ademcentrum in het Centrale Zenuwstelsel impulsen naar de ademhalingsspieren gestuurd.

Onder invloed van het ademcentrum verwijden de spiertjes in de 1. bronchiolen/longblaasjes, hierdoor neemt 2. het ademvolume/de ademfrequentie toe

1. 1. bronchiolen 2. ademvolume
2. 1. bronchiolen 2. ademfrequentie
3. 1. longblaasjes 2. ademvolume
4. 1. longblaasjes 2. ademfrequentie

In welke van de afbeeldingen is het ademcentrum aangegeven?

1. Links
2. Midden
3. Rechts

Fotosynthese

Zonlicht

Koolstofdioxide

Glucose

Zuurstof

Water

Waarom gaat een plant dood als hij zijn huidmondjes continu gesloten heeft?

Lever

bloedvaten: poortader, leverader, leverslagader

balans koolhydraten, vetten en eiwitten (ureum!)

Welke stof of stoffen scheidt de lever uit?

1. Water
2. Galzouten
3. Gal, ureum
4. Gal, ureum, water

Leverader

Leverslagader

Poortader

Veel ureum

weinig ureum

Geen ureum

Welke omzetting kan de lever niet uitvoeren?

1. Koolhydraten -> vetten
2. vetten -> koolhydraten
3. eiwitten -> vetten
4. Koolhydraten -> eiwitten

Nieren

Bouw en werking nefron

ADH

Nierfunctie

Bloedplasma, mineralen en glucose 

( geen eiwit + geen rode bloedcellen)

Wat is terugresorptie?

1. Verplaatsen van nuttige stoffen van het bloed naar de voorurine
2. Verplaatsen van nuttige stoffen van de voorurine naar het bloed
3. Verplaatsen van afvalstoffen van het bloed naar de voorurine
4. Verplaatsen van afvalstoffen van de voorurine naar het bloed

BiNaS 85B.
Wordt natrium
teruggeresorbeerd?

1. Ja, want er zit minder natrium in urine dan in voorurine
2. Ja, want de natriumconcentratie in de voorurine is maar 1x groter ipv 70x

Je drinkt achter elkaar een liter water.
Wat gebeurt er daarna met de ADH concentratie van je bloed? En met de terugresorptie van water?

1. ADH gaat omhoog, terugresorptie water neemt toe
2. ADH gaat omhoog, terugresorptie water neemt af
3. ADH gaat omlaag terugresorptie water neemt toe
4. ADH gaat omlaag terugresorptie water neemt af

EPO

Bij de opbouw en afbraak van rode bloedcellen spelen nieren, milt, lever en het rode beenmerg een rol

IJzer

EPO

Zuurstoftransport

Huid

Bouw (BiNaS 87A)

rol warmtehuishouding

oppervlakte:inhoud

kun je de  verschillende nummers zetten benoemen?

Je wordt geprikt door een mug. De mug zuigt bloed. Tot in welke huidlaag steekt de zuigsnuit van de mug?

1. hoornlaag
2. kiemlaag
3. lederhuid
4. onderhuids bindweefsel

Op welke manieren kan je huid warmteverlies tegengaan?
(er zijn er 2)

antwoord:

minder zweten

vernauwen van de bloedvaatjes in de huid.

Welk dier verbrandt het meest om zichzelf warm te houden?

1. Een kleine kikker
2. Een grote kikker
3. Een kleine muis

Klaar!

Vergeet niet te oefenen!

Voor morgen: herhalen hs Transport, maken vragen over transport uit het oefen SE en nakijken.