Paragraaf 4

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Tekst

Hoofdstuk 4, paragraaf 4.

Arbeiders strijden voor hun rechten. 

Wat gaan wij doen vandaag?

• Terugblik
• Studiewijzer
• Instructie
• Aan de slag!
• Afsluiting

Bron 1: Stakende arbeiders in België eind 19de eeuw. Zij wilden hun omstandigheden verbeteren.

Terugblik

Jullie krijgen een van de docent een stift.

Wat weet je nog van de vorige les?

Je krijgt 2 minuten om zo veel mogelijk op te schrijven op het bord. Klaar? Geef de stift door aan een klasgenoot.

Op het einde gaan we dit bespreken.

Studiewijzer

Week 10	Lesdoel	Opdracht (Weektaak)
06/03 - 10/03	Je kunt uitleggen hoe en wanneer Nederland een industriële samenleving werd. <!!! Je kunt uitleggen wat het socialisme inhoudt en waarom er twee groepen socialisten waren. Je kunt aan de hand van een voorbeeld uitleggen wat een sociale wet is.	Lees paragraaf 4, Hfst 4. Maak opdracht 3 t/m 14.

De Industriële Revolutie in Nederland

Tweede helft 19de eeuw:

Industrialisatie in NL kwam op gang

Begin vooral veel textiel

Rond 1890 kwamen zware industrieën op gang: machine en scheepsbouw.

Bron 2: Textielfabriek in Enschede. Vaak werden er spoorwegen naast fabrieken gebouwd zodat grondstoffen en producten snel vervoerd konden worden.

De Industriële Revolutie in Nederland

Haven van Rotterdam was belangrijk voor de toevoer van grondstoffen uit Koloniën. Spoorwegen en kanalen hielpen bij het vervoeren van producten naar Duitsland.

Opening steenkoolmijnen Limburg.

--> Goedkoop steenkool

Bron 3: De Wilhelmina mijn in Terwinselen (Limburg) Foto van de mijn in de beginperiode, ca. 1910-1920

De Industriële Revolutie in Nederland

Werk- en woonomstandigheden voor arbeiders in NL waren slecht.

Arbeiders waren aangewezen op liefdadigheid.

=

Hulp geven aan mensen die dat nodig hebben, zonder dat je er zelf aan wilt verdienen

Bron 4: Schilderij van Albert Anker.

Een voorbeeld van liefdadigheid is bijvoorbeeld soep uitdelen aan de armen. 

Herhaling

Omschrijf het volgende:

Hoe kwam de industrialisatie in Nederland op gang.

Aan de slag!

Lees: Hfst 4, Paragraaf 4

Maak: Opdracht 3 t/m 14.

Klaar?

Leren voor SO. 

Behoefte aan extra instructie? > Geef dit nu nog aan. 

Afsluiting

Schrijf op het bord op:

Wat heb ik geleerd vandaag over de industrialisatie van NL?

Tekst

Hoofdstuk 4, paragraaf 4.

Arbeiders strijden voor hun rechten. 

Wat gaan wij doen vandaag?

• SO bespreken!
• Jullie zijn fantastisch
• Studiewijzer
• Korte instructie
• (Aan de slag???)
• Afsluiting. 

Bron 1: Stakende arbeiders in België eind 19de eeuw. Zij wilden hun omstandigheden verbeteren.

Studiewijzer

Week 10	Lesdoel	Opdracht (Weektaak)
06/03 - 10/03	Je kunt uitleggen hoe en wanneer Nederland een industriële samenleving werd. <!!! Je kunt uitleggen wat het socialisme inhoudt en waarom er twee groepen socialisten waren. Je kunt aan de hand van een voorbeeld uitleggen wat een sociale wet is.	Lees paragraaf 4, Hfst 4. Maak opdracht 3 t/m 14.

De eerste sociale wetten

Door de industrialisatie namen de armoedeproblemen toe.

Dit heet de sociale kwestie.

Om dit te verbeteren kwamen er sociale wetten

= 

Een wet die de leef- en werkomstandigheden van mensen verbeteren (vb in bron 2). 

Bron 2: Foto van Samuel van Houten (1837 - 1930). Naar hem is het kinderwetje van Van Houten vernoemd. Deze wet schafte de kinderarbeid t/m 12 jaar af en verbeterde de arbeidsomstandigheden aanzienlijk. 

De eerste sociale wetten

Er kwamen ook wettelijke eisen aan:

• Arbeidsomstandigheden
• Woonomstandigheden
• Leerplicht

Politici richtte een politieke partij op, de SDAP. Zij wilden de omstandigheden verder verbeteren met bijv: Algemeen kiesrecht. 

Bron 3:  In 1917 kregen alleen mannen algemeen kiesrecht. Pas in 1919 kregen zowel mannen als vrouwen algemeen kiesrecht en konden beiden geslachten pas stemmen. 

Aan de slag!

Lees: Hfst 4, Paragraaf 4

Maak: Opdracht 3 t/m 14.

Klaar?

Leren voor SO. 

Behoefte aan extra instructie? > Geef dit nu nog aan. 

Afsluiting

Wat is nu een sociale wet???

Leg dit uit aan de hand van een voorbeeld uit de PowerPoint. 

Tekst

Hoofdstuk 4, paragraaf 4.

Arbeiders strijden voor hun rechten. 

Wat gaan wij doen vandaag?

• Terugblik
• Studiewijzer
• Instructie
• Aan de slag!
• Afsluiting

Bron 1: Stakende arbeiders in België eind 19de eeuw. Zij wilden hun omstandigheden verbeteren.

Terugblik

Jullie krijgen een van de docent een stift.

Wat weet je nog van de vorige les?

Je krijgt 2 minuten om zo veel mogelijk op te schrijven op het bord. Klaar? Geef de stift door aan een klasgenoot.

Op het einde gaan we dit bespreken.

Studiewijzer

Week 10	Lesdoel	Opdracht (Weektaak)
06/03 - 10/03	Je kunt uitleggen hoe en wanneer Nederland een industriële samenleving werd. <!!! Je kunt uitleggen wat het socialisme inhoudt en waarom er twee groepen socialisten waren. Je kunt aan de hand van een voorbeeld uitleggen wat een sociale wet is.	Lees paragraaf 4, Hfst 4. Maak opdracht 3 t/m 14.

Socialisme

19de eeuw:

Alleen rijke ondernemers hadden kiesrecht. Zij stemmen op de liberalen.

Wie waren de liberalen ook alweer?

Bron 2: Rudolph Torbecke, de leider van de liberalen die zorgde voor de grondwetswijziging van 1848.

Socialisme

Sommige burgers vonden dat er wel iets gedaan moest worden aan de problemen van de arbeiders.

Het Socialisme kwam op voor deze arbeiders.

Er zijn twee groepen socialisten

Bron 3: Foto van Karl Marx, de bedenker van het socialisme. 

Twee groepen binnen het Socialisme

Sociaal democraten

Gematigde stroming in het socialisme, die de werk- en leefomstandigheden van arbeiders wil verbeteren via wetgeving in het parlement, en niet door revolutie.

Steunden Vakbonden. 

Socialisten (communisme)

Zijn van mening dat al het bezit in handen is van één klasse. 

Willen klassenmaatschappij afschaffen

Bezit moet afgeschaft worden.

Dit willen zij bereiken via een klassenstrijd. 

Aan de slag!

Lees: Hfst 4, Paragraaf 4

Maak: Opdracht 3 t/m 14.

Klaar?

Leren paragraaf 4.

Afsluiting

Je kunt uitleggen wat het socialisme inhoudt en waarom er twee groepen socialisten waren.

Afsluiting