Bijles Kyle 12-03-2021

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Bijles 12-03-2021

Goedemiddag! 

Een goede bijles start bij jezelf

Wat gaan we vandaag doen?

• Uitleg spelling
• Oefeningen spelling
• Huiswerk volgende les bespreken

Hoofdletters

• Eerste woord van een zin 
• -->  en als de zin begint met een cijfer krijg je geen hoofdletter  
• Namen
• Boven brieven en in adressen
• Afkortingen van  instellingen, bedrijven en politieke partijen

Uitzonderingen 

• Als de zin begint met een apostrof dan schrijf je het tweede woord met een hoofdletter.
• Als de zin begint met een cijfer krijg je geen hoofdletter.
• Namen van dagen, maanden, windstreken en jaargetijden     --> kleine letter.
• Tijdperken --> kleine letter
• Namen van volkeren --> kleine letter
• Van namen afgeleide woorden --> kleine letter bijvoorbeeld "luthers"

Voorbeelden 

1. 's Middags doet mijn vader altijd een dutje.
2. 25 leraren waren ziek
3. Ajax
4. Geachte heer/mevrouw
5. Lindelaan 76
6. 2020 BD Den Bosch
7. VVD - SP --> PvdA
8. btw

Kies het juiste antwoord

1. Hij ging gisteren naar school.
2. hij ging gisteren naar school.

Kies het juiste antwoord

1. mevrouw ten brink
2. mevrouw Ten Brink

Kies het juiste antwoord

1. september
2. September

Kies het juiste antwoord

1. middeleeuwen
2. Middeleeuwen

Kies het juiste antwoord

1. eskimo
2. Eskimo

Leestekens --> punt

• Aan het eind van een zin
• Bij afkortingen: etc. - enz.
• Maar: niet alle afkortingen schrijf je met punten -->  CDA, VARA

Leestekens --> komma

Komma's gebruik je om een zin overzichtelijker te maken:

• Op de plaats waar je bij het hardop lezen even rust neemt
  
• In langere zinnen voor de woorden waarmee je een bijzin begint
• Tussen twee persoonsvormen
• Delen van opsommingen 

Komma --> voorbeelden

• Het schilderij, dat verplaatst moest worden, heeft de ‘operatie’ goed doorstaan.
• Toen ze thuis kwam, zag ze dat de kerstverlichting al brandde.
• Hij kocht andijvie, boerenkool, wortelen, aardappelen en een cd.

Leestekens --> puntkomma

• Geeft een scheiding aan binnen een zin en kan vervangen worden door een punt.
• Voorbeeld: Van de zomer gaan we naar Zuid-Frankrijk; daar is het altijd lekker warm.

Leestekens -> dubbele punt

• Een dubbele punt staat voor een oplossing.
• Een dubbele punt staat voor een verklaring.
• Een dubbele punt staat voor een zin die iemand gaat zeggen. 

Dubbele punt --> voorbeelden

1. De bezwaren tegen Athene in de zomer zijn: de hitte, de drukte en de smog.
2. De bezwaren tegen Athene in de zomer zijn: de hitte, de drukte en de smog.
3. Ik zei: ‘Ik wil van de zomer niet naar Athene.’

Leestekens --> aanhalingstekens

• Aanhalingstekens gebruik je als je citeert. 
• Voorbeeld: ‘Als het aan mij ligt,’ zei Bush,’ krijgt hij een eerlijk proces.’

• Aanhalingstekens gebruik je als je een andere dan normale betekenis gebruikt.
• Voorbeeld: Hij had daar tijdens de oorlog een ‘prettige’ tijd.

Leestekens --> uitroepteken

• Aan het eind van een zin met een bevel of uitroep gebruik je een uitroepteken.
• Voorbeeld 1: Hou daar mee op!
• Voorbeeld 2: Geweldig!

Leestekens --> vraagteken

• Een vraagteken zet je aan het eind van een vraag. 
• Voorbeeld 1: Was jij de eerste die de berg beklom?
• Voorbeeld 2: De leraar vroeg: ‘Was jij de eerste?’

Maar: Geen vraagteken bij de volgende zin:

Hij vroeg me of ik de eerste was.

Waar of niet waar?
Vaak gebruik je bij afkortingen een punt.

1. Waar
2. Niet waar

Waar of niet waar?
Als je iets citeert, gebruik je een puntkomma.

1. Waar
2. Niet waar

Waar of niet waar?
Je gebruikt een dubbele punt op drie momenten.

1. Waar
2. Niet waar

Waar of niet waar?
Bij de zin "Hij vroeg wanneer ik weer eens kom" gebruik je een vraagteken.

1. Waar
2. Niet waar

Welke leestekens moet je toevoegen in de volgende zin:
Hij zei ik heb geen zin in morgen

1. aanhalingstekens en punt
2. punt en komma
3. vraagteken en aanhalingstekens
4. aanhalingstekens en komma

Pauze!

Meervoudsuitgangen

Meervoud zelfstandig naamwoord --> -s,  's, -en of -n erachter

Geen problemen voor de uitspraak? --> -s er aan vast (tantes, printers, bureaus)

Wel problemen voor de uitspraak? --> je schrijft 's (auto's, piano's, jury's)

Meervoudsuitgangen --> woorden op -ik

• Je schrijft 2 k's als de klemtoon op 'ik' valt: snikken, blikken, likken en tikken.
• Je schrijft 1 k  als de klemtoon niet op 'ik'  valt: monniken, viezeriken en leeuweriken.

Meervoudsuitgangen --> woorden op -ie of -ee

• Je schrijft –ën erbij als de klemtoon op de ie of ee valt: feeën, en reeën.
• Je schrijft –n en een trema erbij als de klemtoon er niet op valt: bacteriën, poriën en oliën.

Meervoudsuitgangen --> woorden op -f of -s 

• De f wordt meestal een v en de s vaak een z : kloven, staven, en kluizen.
• Maar: fotografen, parafen en kaarsen!

Meervoudsuitgangen --> Let op!

Sommige woorden hebben (ook) een Latijns meervoud: politici, medici, mediums/media, museum/musea.

Wat is het meervoud van speler?

Wat is het meervoud van radio?

Wat is het meervoud van perzik?

Wat is het meervoud van laars?

Wat is het meervoud van genie?

Aan elkaar of los?

• Samenstellingen van twee of meer woorden schrijf je in het Nederlands aan elkaar. Een samenstelling is een woord dat is opgebouwd uit twee of meer woorden die ieder zelfstandig kunnen voorkomen.
• Voorbeelden: politieacademie, alcoholhoudend

Aan elkaar of los?

• Getallen tot duizend en en samenstellingen met honderd en duizend schrijf je aan elkaar.
• Voorbeelden: tweeënzestig, zeshonderd, twaalfduizend

• Voornaamwoordelijke bijwoorden schrijf je aan elkaar.
• Voorbeelden: ervoor, daarnaast

Aan elkaar of los? --> De woorden te()kort, te()veel en te()goed

• Je schrijft ze als bijvoeglijk naamwoord los. Ze betekenen dan korter/meer/beter dan gewenst.
• Als zelfstandig naamwoord schrijf je deze woorden aan elkaar. Zij hebben dan niet meer hun letterlijke betekenis:

het tekort = 'wat er niet of te weinig is'

het teveel = 'meer dan nodig is'

het tegoed = 'nog te ontvangen' 

Welk woord is juist gespeld?

1. minimum inkomen
2. minimaalinkomen
3. minimuminkomst
4. minimuminkomen

Welk woord is juist gespeld?

1. zeven en veertig
2. zevenenveertig
3. zevenveertig
4. zevenënveertig

Schrijf het woord te()kort als zelfstandig naamwoord

Schrijf het woord te()veel als bijvoeglijk naamwoord

Welk woord is juist gespeld?

1. hier binnen
2. hierbinnen

Huiswerk voor maandag

Voor komende maandag, de volgende bijles, maak je de werkbladen. Deze zal ik je via de mail versturen. 

Dat was het voor vandaag

Fijn weekend en tot volgende week!