5.2 Tekststucturen en beknopte samenvatting

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Zet je telefoon op stil en pak je leesboek.

Leg ook Talent + je schrift op tafel.

Wat gaan we doen?

- 10 min. stil lezen 

- Uitleg theorie H5.2

Leerdoelen H5.2

• Je weet wat een beknopte samenvatting is
• 
  
• Je kent de drie vaste tekststructuren

Tekststructuren

Een tekst heeft altijd een vaste opbouw: inleiding-middenstuk-slot.

Daarnaast zijn veel teksten opgebouwd volgens een vaste structuur. 

Een tekststructuur is een bepaalde vorm die je tekst scanbaar maakt.            Als de lezer alleen even snel over je tekst heen zou scannen, zou dankzij de structuur duidelijk moeten zijn waar de tekst over gaat.

Het is belangrijk dat je die herkent, omdat je daardoor de tekst beter begrijpt.

Drie tekststructuren

1. PROBLEEMSTRUCTUUR

Het thema van een probleemstructuur is altijd een ongewenste situatie.

• Als in de inleiding een probleem wordt genoemd, gaat het middenstuk over gevolgen, oorzaken en oplossingen. In het slot = beste oplossing!

BV. leerachterstanden door corona, parkeerproblemen in de binnenstad  etc.

Drie tekststructuren

 1. PROBLEEMSTRUCTUUR

                                

parkeerprobleem op school

gevolgen ...

oplossing: ga fietsen of lopen!

Drie tekststructuren

2. VERKLARINGSSTRUCTUUR

Als er een bepaald verschijnsel wordt verklaard (duidelijk wordt gemaakt).

• Als in de inleiding een verschijnsel wordt genoemd, gaat het middenstuk over kenmerken, voorbeelden, oorzaken en gevolgen. Slot= samenvatting!

BV. overgewicht bij kinderen, de populariteit van Social Media, de inflatie etc. 

Drie tekststructuren

2. VERKLARINGSSTRUCTUUR

 

verschijnsel: kaalheid bij mannen

kenmerken /

oorzaken

samenvatting

Drie tekststructuren

3. VOOR- EN NADELENSTRUCTUUR

Als er een afweging voor een keuze of besluit wordt gemaakt. 

• In de inleiding wordt een situatie geschetst. Het middenstuk gaat dan over (argumenten voor) voor- en nadelen. De conclusie lees je in het slot. 

BV. wel of geen vaccinatieplicht, toetreding tot de NAVO, schoolkeuzes etc.

Drie tekststructuren

3. VOOR- EN NADELENSTRUCTUUR

situatie / vraag: 

Wel of geen griepprik halen?

voor- en nadelen

conclusie

voor- en nadelenstuctuur

beoordeling / situatie

voor- en nadelen 

conclusie

Beknopte samenvatting

AANPAK

• hoofdzaken in hele zinnen (gebruik kernzinnen!)
• structuur van de  tekst gebruiken om de hoofdzaken vast te stellen (vooral bij teksten met een vaste structuur).
•  Je kijkt dan wat voor structuur de tekst heeft en stelt vragen die bij de structuur passen.

Kernzinnen en onderwerp

Op de volgende 2 slides vind je 2 filmpjes over kernzinnen en onderwerp

Aan de slag

Je maakt nu de volgende opdrachten digitaal: opdracht 2 t/m 6 (alleen 6a)

Het gaat om hoofdstuk 5.2, blz. 190/191 uit het boek