Olke VWO 4 (H3-H4)

Opbrengst, kosten en winst

p       = prijs (price)

q       = hoeveelheid (quantity) = afzet

TO    = Totale Opbrengst = omzet = p x q

TCK = Totale Constante Kosten (onafhankelijk van q)

TVK = Totale Variabele Kosten (afhankelijk van q)

TK    = Totale Kosten = TCK + TVK

TW   = Totale Winst = TO - TK

Gemiddelden

GCK = Gemiddelde Contante Kosten = TCK / afzet (q)

GVK = Gemiddelde Variabele Kosten = TVK / afzet (q)

GTK = Gemiddelde Totale Kosten = TK / afzet (q) = GCK + GVK

GO = Gemiddelde Opbrengst = TO / afzet (q) = p

Break-even punt

Marginale analyse

MO = Marginale Opbrengst = GO = p

MK = Marginale Kosten

MW = Maximale Winst als MO = MK!

Marginale analyse

Belangrijkste berekeningen

1. Totale Opbrengst                         TO = p x q
2. Totale Kosten                                 TK = TCK + TVK
3. Totale Winst                                    TW = TO - TK
4. Break-Even Afzet                          q bij TO = TK (en bij GO = GTK!)
5. Maximale Winst                             TW voor q bij MO = MK

Verloop van kosten

Als MK < GVK, dan dalen de GVK

Als MK > GVK, dan stijgen de GVK

Als MK = GVK, dan blijven de GVK gelijk

Als GVK stijgen, dan progressief variabele kosten

Als GVK dalen, dan degressief variabele kosten

Als GVK gelijk blijven, dan proportioneel variabele kosten

Vraagfunctie

Wat is het verband tussen de prijs (P = oorzaak)

en de gevraagde hoeveelheid (Qv = gevolg)?

Dit is een negatief verband omdat als de prijs (P)

daalt, de gevraagde hoeveelheid (Qv) stijgt en als de

prijs (P) stijgt, de gevraagde hoeveelheid (Qv) daalt.

Vraagfunctie: Qv = -20P + 324

Let op: hoeveelheid (Q) op de horizontale as,

               en de prijs (P) op de verticale as!

Verschuiving langs en van de vraaglijn

• Verschuiving langs de vraaglijn: prijs (p)
• Verschuiving van de vraaglijn (zie figuur rechts):

1. inkomen (van consumenten)
   
2. voorkeuren
3. prijzen van substitutie (vervangende) goederen
   
4. prijzen van complementaire (aanvullende) goederen
   
5. aantal vragers
6. verwachtingen

Aanbodfunctie

Wat is het verband tussen de prijs (P = oorzaak)

en de aangeboden hoeveelheid (Qa = gevolg)?

Dit is een positief verband omdat als de prijs (P)

daalt, de aangeboden hoeveelheid (Qa) daalt en als de

prijs (P) stijgt, de aangeboden hoeveelheid (Qa) stijgt.

Aanbodfunctie: Qa = 5P - 25

Let op: hoeveelheid (Q) op de horizontale as,

               en de prijs (P) op de verticale as!

Producentensurplus

Stel je de aanbodlijn Qa rechts voor en de marktprijs

van het product is € 25. Voor een producent die 

bereid was om dit product ook voor € 15 aan te

bieden, is de prijs van € 25 een mooie meevaller.

De producent ontvangt meer dan de prijs waarvoor

hij bereid was het product aan te bieden. Wanneer

we al deze individuele meevallers bij elkaar optellen, 

vinden we het producentensurplus (groene deel).

Hoe groter het surplus, hoe efficiënter de uitkomst

(= welvaart).

Verschuiving langs en van de aanbodlijn

• Verschuiving langs de aanbodlijn: prijs (p)
• Verschuiving van de aanbodlijn (zie figuur rechts):

1. technologie (innovatie)
2. factorprijzen (kosten van de productiefactoren)
3. aantal aanbieders
4. verwachtingen
5. overige factoren (zoals weer)

Marktevenwicht

In een perfect werkende markt gaat de markt op zoek

naar het marktevenwicht. Dat is de prijs (P) waarbij vraag

en aanbod in evenwicht zijn (Qv = Qa).

1. bepaal o.b.v. de figuur de vraagfunctie (Qv)

• Qv = -4P + 100

2. bepaal o.b.v. de figuur de aanbodfunctie (Qa)

• Qa = 5P - 25
  

3. bereken het marktevenwicht (Qv = Qa)

• -4P + 100 = 5P - 25 => -4P - 5P = -25 - 100 => -9P = -125 => P = -125 / -9 => P = € 13,89
• vul P in Qv = -4 x € 13,89 + 100 => Qv = 44,44 of Qa = 5 x € 13,89 -25 = 44,44

Marktvormen

Marktvormen

Arbeidsmarkt

Werkgelegenheid

• het aantal feitelijk bezette banen en vacatures in een land
• het aantal personen dat een baan heeft en bestaat uit:

1. mensen in loondienst (werknemers)
2. zelfstandigen

• de werkgelegenheid kan worden uitgedrukt in

1. arbeidsjaren (voltijdbanen)
2. in personen

Beroepsbevolking

• personen tussen 15 en 75 jaar die willen en kunnen werken: zij bieden arbeid aan op de arbeidsmarkt, en bestaat uit:

1. mensen in loondienst (werknemers)
2. zelfstandigen
3. geregistreerde werklozen

Verschuivingen

Een voorbeeld:

• aanbod van arbeid daalt (door bij voorbeeld meer parttimers)
• er ontstaan een nieuw markt-evenwicht op de arbeidsmarkt
• met een hoger loon (p) van € 30 naar € 35
• en minder vraag naar arbeid (q) van 60 naar 50

Minimum loon (effect)