5.1 De renaissance

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Periode 2 

Zie studiewijzer op Classroom 

5. De tijd van ontdekkers en Hervormers 

Dit hoofdstuk 

1500 - 1600 
Renaissance --> wedergeboorte

Andere gedachtes over de kerk en over het geloof 

Werelddelen ''ontdekken''

Reformatie --> Katholiek en Protestant 

80-jarige oorlog 

Willem van Oranje  

Tijdvak 5 

5.1 De Renaissance 

5.3 De Reformatie

5.4 De Nederlandse Opstand

5.2 De Europese expansie 

5.1 De Renaissance 
Handboek bladzijdes 58 en 59 

Botticelli 1485-1486

Kenmerkende aspecten 

• Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke ontwikkeling 
• De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid  

Extra info 

In Italië ontstond nieuw mens- en wereldbeeld: plezier (carpe diem), god niet meer centraal, rede en onderwijs; humanisme (gebaseerd op klassieke oudheid). Herleving van de klassieke oudheid is de renaissance. Ideale mens = uomo universalis (Leonardo da Vinci). Erasmus: christelijk humanisme. More: Utopia. Copernicus: zon middelpunt (aanloop wetenschappelijke revolutie). Kunstenaars focusten op menselijke anatomie en natuur

Middeleeuwen

• Kernspreuk is: Memento mori (Gedenk te sterven)
  
  

• Kerk en het Christendom speelt een grote rol in ieders leven

• Op aarde een zo goed mogelijk leven leidden, zodat het leven in het hiernamaals beter is

Renaissance

• Betekent: wedergeboorte van de Griekse en Romeinse kunst en cultuur

• Periode tussen ongeveer 1450-1600

• Ontstaan in Italië

Vroegmoderne tijd / Renaissance

• Nieuw levensgevoel..
  
  
• Nieuwe kernspreuk: Carpe Diem (pluk de dag)
  
  
• Eigen ontwikkeling en individu ging centraal staan
  
  
• Vertrouwen in de kerk neemt af

Waarom in Italië? -1 oorzaken

1453: Val van Constantinopel; Oost-Romeinse Rijk wordt veroverd door de Turken -> christelijke geleerden vluchtten naar Italië

Veel overblijfselen uit de Romeinse tijd --> werden opgegraven 

• Kruistochten leidden tot handel: meer geld en contacten met andere culturen

Opgravingen door het minder machtig worden van de kerk 

Waarom in Italië? -2 oorzaken

• Rijke Italianen willen kunst bezitten en genieten van het leven

• Kunstenaars krijgen goed betaald; kunst niet enkel meer een ambacht, meer waardering 

• Kunst wordt daardoor steeds beter

Kenmerken van de Renaissance-kunst (1)

• wedergeboorte van de Griekse- en Romeinse kunst/cultuur

• realistisch

• veel details

• emotie

• perspectief (weergeven van diepte)

Kunst: Middeleeuwen

1. Geen rekening gehouden met: symmetrie, verhoudingen en perspectief

2. Kunstenaar niet belangrijk

3. Religieuze onderwerpkeuze

Kunst: Renaissance  

1. symmetrie, verhoudingen en perspectief belangrijk

2. Kunstenaar centraal: vaak te zien op kunstwerk

3. Meer variatie in onderwerpkeuze. 

Humanisme

Geleerden gingen ook de oudheid bestuderen. 

 

Schrijvers en denkers noemden zich humanisten: geleerden die vanaf omstreeks 1500 klassieke teksten bestudeerden. 

Humanisten wilden de wereld verklaren op een rationele manier. 

Verspreiding over Europa

Wedergeboorte van het oorspronkelijke christendom. 

 

De belangrijkste vertegenwoordiger van dit christelijk humanisme was Erasmus. 

Desiderius Erasmus (1466-1536)

God en het geloof moeten niet centraal staan, maar de mens zelf. Erasmus vond dat er in de kerk dingen gebeurden die niet goed waren. Hij hoopte dat de kerk dit door zijn kritiek zélf ging aanpakken.

Erasmus

Erasmus schreef meerdere boeken, waaronder het boek Lof der zotheid (1511)

De belangrijkste punten uit dit  boek zijn:

• De Kerk zou moet handelen zoals in de Bijbel staat 
• De geestelijkheid zou sober moeten leven, net zoals Jezus.

Maar dat gebeurt lang niet altijd

Voorloper protestantisme 

Oefenvraag

Bekijk de bron 

1. Bij welk kenmerkend aspect van 5.1 past de bron? 

2. Leg uit waarom 

Huiswerk 

Lezen paragraaf 5.1 De Renaissance
handboek bladzijdes 58 en 59 

Maken in je opdrachtenboek van paragraaf 5.1 vraag 7, 8, 14, 15 en 17, bladzijdes 48 en 49