Par 5.1 Nieuwe Steden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1

5.1 nieuwe steden 

Tijdvak 4: Tijd van steden en staten
1000-1500

Herhaling Middeleeuwen

Voor we beginnen met hoofdstuk 5 gaan we eerst kijken wat jullie nog weten over de eerste helft van de Middeleeuwen (hoofdstuk 4). 

Van welk rijk was Karel de Grote de koning?

1. Friezen
2. Franken
3. Saksen
4. Vandalen

Wie stond er bovenaan in het leenstelsel?

1. Leenheer
2. Leenman
3. Achterleenman
4. Horige

Welke uitvinding in de landbouw zorgde voor grotere oogsten?

1. Kunstmest
2. Tweeslagstelsel
3. Drieslagstelsel
4. De ploeg

Middeleeuwse stad

Waarom nam de handel toe vanaf het jaar 1000?

1. De steden groeiden hard
2. De wegen waren altijd goed onderhouden
3. Mensen waren heel rijk
4. De oogsten werden groter

Waarom konden handelaren makkelijker en verder reizen vanaf het jaar 1000?

Op welke plekken ontstonden vaak steden?

Noem een voorbeeld van een ambacht

Meer handel
vanaf het jaar 1000

• Na het jaar 1000 beter met de landbouw (bemesting land en gebruik van betere werktuigen)
• Hierdoor grotere oogsten. Men hield een deel van de oogst zelf en een ander deel werd verhandeld op de mark voor geld

Meer handel
vanaf het jaar 1000

• Handelaren kochten nieuwe producten met het verdiende geld om weer verder te verhandelen
• Europa was veiliger, dus reizen ging makkelijker voor de handelaren. Hierdoor konden er, bijvoorbeeld, producten uit alle hoeken van Europa en Azië komen
  

Een goede plek

• Handelaren zoeken plek om producten op te slaan en te verkopen.  
• Een plek aan handelsroute bij een kruispunt van wegen of rivieren. 
• In de buurt van kasteel of klooster.
• Op die plekken onstonden nieuwe steden.

Eigen baas zijn

• Bisschop of edelman was de baas in gebied waar stad lag
• Toen steden groter werden, wilden burgers zelf baas zijn
• Steden kregen stadsrechten -> Afspraken tussen de heer en de stad
• In ruil voor de stadsrechten moesten de burger belasting betalen en de heer helpen in oorlogstijd
  

Schout, schepenen en burgemeester

• Stad met stadsrechten had eigen bestuur
• Schout en zijn rakkers hielden orde in de stad
  
• Schepenen bepaalden welke straf een misdadiger kreeg  (kregen ook advies van een raad)
• Burgemeester was hoofd adviesraad.
  
• Schout, schepenen en burgemeesters vormden samen bestuur van de stad
  

Stadsbestuur nu

• Iedere gemeente heeft eigen bestuur (gemeenteraad) -> wordt iedere 4 jaar gekozen
• Gemeenteraad maakt plannen en regels, kiezen wethouders
• Wethouders voeren het beleid van de gemeenteraad uit
• De burgemeester wordt benoemt door de regering. Burgemeester is hoofd van de politie in zijn gemeente
  

Begrippen (in de tijd van steden en staten):

• Burgemeester - Voorzitter van de adviesraad
  
• Schepenen - Zij bepalen de straf voor een misdaad
  
• Schout - Hij liet misdadigers opsporen en klaagde ze aan bij de schepenen
  
• Stadsrechten - Recht van een stad op eigen bestuur
  

Begrippen (in het heden):

• Burgemeester - Voorzitter van de gemeenteraad en hoofd van de politie
  
• Gemeenteraad - Gekozen groep mensen die besluiten neemt over wat er in de gemeente moet gebeuren
• Wethouder - Voert de besluiten van de gemeenteraad uit
  

Werkboek

Bladzijdes 76 en 77
Opdrachten 2, 5, 9 en 10