Rechtsstaat en democratie tv9

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Rechtsstaat en democratie tv9

- Hoe ontwikkelde de partijendemocratie 

- Hoe de rechtsstaat en democratie zich ontwikkelden in de tijden van crisis en oorlog.

Katholieken

• Protestantisme was het officiële geloof in Nederland

• Katholieken achtergesteld
• 1926: Schaepman: R.K.S.P.
• Limburg, Noord-Brabant
  

'Sinterklaasfeest van 1917'

Aletta Jacobs

Zij krijgt hier 'niks', omdat vrouwen slechts passief en geen actief kiesrecht kregen.

Pieter Jelles Troelstra

Hij was blij, omdat er algemeen kiesrecht voor mannen kwam.

Abraham Kuyper

Hij was blij, omdat er ook geld kwam voor bijzonder onderwijs.

MP Cort van der Linden

Welke partij werd als eerste opgericht?

1. ARP
2. VVD
3. SDAP
4. KVP

Tot welke politiek stroming hoort de katholieke volkspartij?

1. Liberalen
2. Confessionelen
3. Socialisen
4. Conservatieven

Leg uit hoe de Tweede kamer georganiseerd was voor de komst van politieke partijen

De partijendemocratie

- Volksvertegenwoordiging moest afspiegeling worden van het Nederlandse volk.

- Dit kon niet met een districtenstelsel, dit werd in 1917 vervangen door de evenredige vertegenwoordig.

- Hierdoor kwam er een partijendemocratie 

met politieke partijen in plaats van 

individuen die gekozen werden. 

- Ontstonden fracties. 

Bekijk deze afbeelding goed.

Bij welk kiessysteem hoort deze afbeelding?

1. Evenredige vertgenwoordiging
2. Districtenstelsel

Partijpropaganda 

- folders, affiches, partijbijeenkomsten,

vanaf 1925: film en radio. 

- Door de evenredige vertegenwoordiging deden er steeds meer partijen mee. 

- Confessionelen wonnen door evenredige vertegenwoordiging. 

- Vrouwen bleken veel voor confessionele partijen te kiezen.

Maak de juiste combinaties. 

feministen

socialisten

liberalen

confessionelen

streefden in de politiek naar meer gelijkheid en minder verschil tussen arm en rijk

deze politici gingen van het geloof uit en richtten in 1879 de eerste politieke partij op

eisten gelijke rechten voor vrouwen en opheffing van de achterstanden

streefden in de politiek naar meer vrijheid

Leg uit dat hier sprake is van een tegenovergestelde ontwikkeling ten opzichte van begin van de 20ste eeuw (1900)

Wat is het voordeel van je
aansluiten bij een partij?

Crisis

- Extreemrechts (NSB) en extreemlinks (CPN) wonnen stemmen in het interbellum. 

- Door verzuiling kwam er een vaste achterban met eigen organisaties waardoor extreme partijen klein bleven. 

- Colijn als 'stuurman'

Wat wil de maker van dit affiche duidelijk maken over Colijn?

Wat wil de maker van dit affiche duidelijk maken over Colijn?

Crisis 1929

- Werklozen 2x per dag melden voor een stempel.

- Werklozen moesten meedoen aan werkverschaffingsprojecten. 

Nieuwe partijen

- Nationaalsocialistische Beweging 

(Sterkere leider die de land uit het crisis zou halen)

- Communistische Partij Nederland. 

(Protesteerde tegen het kapitalisme)

Beiden partijen wilden een eind maken aan de parlementaire democratie. 

Beiden partijen werden groot gedurdende de crisis. 

Verklaar waarom juist tijdens de economische crisis van 1929 de extremere partijen populairder werden.

Verzuiling

Verzuiling zorgde ervoor dat de extreme partijen niet groot werden in Nederland.

Partijen/zuilen konden rekenen op hun vaste achterban.

De ARP ministerpresident Colijn verbood ambtenaren om lid te zijn van de NSB en CPN en andere extremistische organisaties.

De partijen zelf werden niet verboden. 

Nederland onder Nazi-Duitsland

- Nederland werd onder Duitsland een totalitaire staat.

- Democratie en rechtstaat werden afschaft.

- NSB was de enige toegestane partij 

Opdrachten 2.2

§2.2 opdr. 1, 3, 8, 9