SAMENVATTING CELLEER

• anatomie en fysiologie
• MBO
• Studiejaar 1

SAMENVATTING

CELLEER

= cytologie

DOEL VAN DE LES

• Bespreken hoofdpunten celleer
• evalueren waar eventueel knelpunten zijn
• evalueren of een en ander begrepen is
• Door middel van een quiz controleren of vragen begrepen worden 

INHOUD VAN DE LES

• Bouw van een cel
• Levensverrichtingen van een cel
• Osmose en diffusie
• Celdeling
• Vochtverdeling lichaam 

WAT IS EEN CEL?

De kleinste eenheid van een levend organisme

(dat nog alle belangrijke levenseigenschappen bezit)

EENCELLIGE ORGANISMEN=

 MICRO-ORGANISMEN

• dierlijk: amoebe en pantoffeldiertje

• plantaardig: bacterie, gist

MEERCELLIGE ORGANISMEN = 

MACRO-ORGANISMEN

• Mensen
• Dieren
• Planten

BOUW CEL

• Cellichaam
• Celkern = nucleus
• Chromatine
• Centraallichaampjes
• Membranen = vliezen = wanden 

CELLICHAAM EN CELKERN

• Opgebouwd uit protoplasma = water met daarin opgeloste stoffen

• In cellichaam zit cytoplasma

• In de celkern zit nucleoplasma

CHROMATINE

= eiwitkorrels in de kern

vormen de chromosomen

(bestaan uit DNA met genen)

CHROMOSOMEN

• Mens heeft 23 paar chromosomen = 46

• Iedere chromosoom heeft 2 dezelfde delen = chromatiden

CENTRAALLICHAAMPJES

• Liggen in het cytoplasma BIJ de celkern

• Spelen een belangrijke rol bij celdeling

MEMBRANEN

• Zijn semi-permeabele vliezen om het cellichaam en om de celkern

• Bij mens en dier opgebouwd uit: vetten en eiwitten

• Bij planten uit: cellulose

ANIMALE LEVENSVERRICHTINGEN

• Prikkelbaarheid
• Beweging

VEGETATIEVE LEVENSVERRICHTINGEN

• Groei
• Stofwisseling
• Voortplanting

OSMOSE

• = uitwisseling van OPLOSMIDDEL door een semi-permeabel membraan

• Van lage naar hoge concentratie

DIFFUSIE

• = spontane menging van gassen met gassen of vloeistoffen met vloeistoffen

• Van hoge naar lage concentratie

DIRECTE CELDELING

bij eencellige organismen (micro-organismen)

INDIRECTE CELDELING

Bij meercellige organismen (macro-organismen)

• Mitose
• Meiose

MITOSE

• Eerst kerndeling en dan celdeling

• Aantal chromosomen wordt verdubbeld tijdens deling van 46 naar 92

MEIOSE

• Bij rijpe geslachtscellen (eicellen en zaadcellen)

• Aantal chromosomen wordt gehalveerd van 46 naar 23

GESLACHT

• XX = meisje

• XY = jongen

ONTWIKKELING BEVRUCHTE EICEL

1e stadium = moerbeistadium

2e stadium = ontwikkeling kiemblaas

3e stadium = ontwikkeling kiembladen

VOCHTVERDELING LICHAAM

Ongeveer:

• 40% intracellulair

• 15% extracellulair

• 5% in bloedbaan