6.2 Voedselrelaties

• Mens & Natuur
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Een regenbui is een abiotische factor.

1. juist
2. onjuist

Terugblik

Populaties maken deel uit van een ecosysteem.

1. juist
2. onjuist

Een roodborstje bouwt een nest in een boom. Voor een roodborstje is nestgelegenheid een biotische factor.

1. juist
2. onjuist

Hoe noem je een groep individuen van dezelfde soort in een bepaald gebied die zich onderling voortplanten?




Hoe noem je een groep individuen van dezelfde soort in een bepaald gebied die zich onderling voortplanten?





Hoe noem je een groep individuen van dezelfde soort in een bepaald gebied die zich onderling voortplanten?



Hoe noem je een groep individuen van dezelfde soort in een bepaald gebied die zich onderling voortplanten?





Hoe noem je een groep individuen van dezelfde soort in een bepaald gebied die zich onderling voortplanten?

1. Biotoop
2. Ecosysteem
3. Levensgemeenschap
4. Populatie

Hoe heet de relatie tussen 1 organisme en zijn omgeving ?

1. Niveau op individu
2. Populatie
3. Levensgemeenschap
4. Ecosysteem

Hoe heet een groep individuen van 1 soort ?

1. Niveau op individu
2. Populatie
3. Levensgemeenschap
4. Ecosysteem

Temperatuur

1. Biotische factor
2. Abiotische factor

Soortgenoten

1. Biotische factor
2. Abiotische factor

Wind

1. Biotische factor
2. Abiotische factor

6.02 Voedselrelaties

6.2 Voedselrelaties

Leerdoel

• 3 Je kunt een voedselketen en een voedselweb maken.
  
• 4 Je kunt de groepen organismen in de kringloop van stoffen onderscheiden.
  
• 5 Je kunt biologisch afbreekbaar afval en niet-biologisch afbreekbaar afval onderscheiden.
  

Als een organisme wordt opgegeten, komen de stoffen terecht in een ander organisme. In een ecosysteem doorloopt elke stof een kringloop.

Wat is ecologie?

Organismen (alles dat leeft) hebben invloed op het milieu, maar het milieu heeft ook invloed op organismen.

Ecologie is het onderzoeken van de relaties tussen organismen en hun milieu (hun leefomgeving).

Invloeden uit het milieu

Bij ecologie spreken we van factoren. Dit zijn invloeden uit het milieu op organismen. 

Bijvoorbeeld: eten, roofdieren, ziektes, regen, kou, enz. 

je hebt twee soorten factoren:

-biotisch (biologisch)

-abiotisch (niet biologisch)

Voedsel

Een hol

Vos

Kou en Sneeuw

Biotische factoren

Biotische factoren zijn dus invloeden van organismen (iets dat leeft).

Dit kan alles zijn: plant, mens, dier, insect, ziekteverwekkers.

Roofdieren

Ziekteverwekkers

Soortgenoten

Nestgelegenheid

Abiotische factoren

Abiotische factoren zijn  invloeden van de levenloze natuur (iets dat niet leeft).

Bijvoorbeeld: licht, neerslag, lucht, wind, temperatuur, bodem

Regen

Wind

Licht

Bodem

Zon:

zorgt voor licht, warmte en voor energie voor de planten. 

Water:

enorm belangrijk voor elk organisme.

geen water = woestijn.

Wind:

beïnvloedt hoe regen valt

beïnvloedt waar insecten heen vliegen

beïnvloedt waar zaden heen vallen

Abiotische factoren

Niveau's bij ecologie

Ons konijntje: een enkel organisme, is een individu.

De hele groep konijnen in dat gebied (individuen van dezelfde soort) vormen een populatie. 

Alle populaties in het gebied (dus konijnen, vossen, gras, bomen, vogeltjes, kevers, enz.) vormen een levensgemeenschap.

De levensgemeenschap + de abiotische factoren (dus weer, regen, wind, licht, lucht, enz.) vormen een ecosysteem

Individu

 

beestje/mens/plantje/insectje (organisme)

1

Populatie

Een groep individuen:

•  van DEZELFDE soort
•  in een bepaald gebied. 
• Die zich onderling kunnen voortplanten. 

Dit is geen populatie, want ze kunnen zich niet met elkaar voortplanten

Dit is dus GEEN populatie, want het is niet dezelfde soort

Levensgemeenschap

Alle populaties in een gebied die invloed hebben op elkaar

Ecosysteem

Ecosysteem is groot gebied waarin dezelfde abiotische en biotische factoren zijn.
 denk aan bossen, duinen woestijnen, de noordpool.

Voedselrelaties

Konijn eet gras: planteneter

Hert eet ook gras: planteneter

Vos eet konijn: vleeseter

Wezel eet ook konijn: vleeseter

Reiger eet vis: vleeseter

Ijsvogel eet ook vis: vleeseter

Voedselketen

• Pijltje = Wordt gegeten door (dus gaat in...)
  
• dus: radijsje wordt gegeten door konijn
  
• konijn wordt gegeten door uil. 

Voedselketen 

schakel = deel van een voedselketen.

De eerste schakel van een voedselketen is altijd een plant.

De tweede schakel is altijd een planteneter. 

De derde schakel is altijd een vleeseter 

Voedselketen = elke soort is voedsel voor een andere soort

Voedselweb= meerdere voedselketens door elkaar

Let op: een voedselketen of voedselweb begint altijd met een plant!

Producenten zijn planten

produceren voedsel voor mens en dier. 

Fotosynthese: met water, licht en koolstofdioxide maken ze glucose en zuurstof.

In glucose zit veel energie. Met behulp van die energie maakt een plant van glucose weer allerlei andere stoffen.

water + koolstofdioxide + licht → glucose + zuurstof

Consumenten 1ste orde= planteneters of herbivoren

Consumenten 1e of 2e orde = alleseter of omnivoren

Consumenten 2e of 3e orde= vleeseters of carnivoren

Afvaleters= eten dode resten van planten en dieren. Horen niet in een voedselweb, want hierin staan alleen levende organismen. 

Reducenten = bacterie

schimmels

Kringloop

0

Wel en niet afbreekbaar

Reducenten breken de dode resten van planten en dieren af. Deze dode resten zijn biologisch afbreekbaar. Ook sommige soorten afval zijn biologisch afbreekbaar, bijvoorbeeld eierschalen, broodkorsten en papier. Afval van producten die zijn gemaakt van planten of dieren, is biologisch afbreekbaar.

Mensen maken ook producten van glas, metaal, plastic (kunststof) en steen. Afval van deze producten noem je niet-biologisch afbreekbaar afval. Reducenten kunnen dit afval niet afbreken.

Aan het werk! Bio!

Wat? 6.2 Voedselrelaties- opdrachten 1 t/m 10.

Opdracht 4 maak je in je mapje

Waar? In Magister.me in de studiewijzer mens en natuur. 

Klaar? Test jezelf. 

Niet af? Dan is het Huiswerk!!!

Quizje!

Afvaleters behoren tot de reducenten.

1. juist
2. onjuist

Een paardenbloem behoort tot de consumenten.

1. juist
2. onjuist

Sloot

In een sloot komen de volgende soorten organismen voor:

    1) alg;               4) stekelbaars;
    2) baars;          5) watervlo.
    3) snoek;

   

Welke reeks kan een voedselketen van deze soorten weergeven?

   

1. 1 – 2 – 4 – 5 – 3
2. 1 – 5 – 4 – 2 – 3
3. 5 – 1 – 3 – 4 – 2
4. 5 – 4 – 2 – 3 – 1

Wind

Grond

individu

populatie

ecosysteem

Levensgemeenschap

Abiotische factor

a-biotische

factor

Biotische factor

Vul in het schema van het voedselweb de volgende organismen op de juiste plaats in (zie afbeelding). 

bladluis 

buizerd 

konijn 

lieveheersbeestje 

merel 

planten 

In een vijver leven onder andere algen, stekelbaarsjes, waterkevers, waterplanten en watervlooien.

Deze organismen behoren 

tot dezelfde populatie.

Deze organismen behoren 

tot dezelfde levensgemeenschap.

niet

wel

niet

wel