Blok 5.1 De opbrengst van landbouw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

De hoge en late middeleeuwen

5.1 De opbrengst van landbouw

Doel van de les

1. Je begrijpt hoe meer opbrengst in de landbouw heeft geleid tot het ontstaan van nieuwe beroepen (ambachten) in de middeleeuwen.
2. Je kunt drie technieken benoemen, die hebben geleid tot een hogere opbrengst van de landbouw in de middeleeuwen.

De prehistorie

In de prehistorie (vanaf 200.000 v.Chr.) leefde de mens als jager-verzamelaar, tot rond 10.000 v.Chr. de landbouw werd ontdekt. 

Op een gegeven moment was er voedsel genoeg en begon de bevolking te groeien.

Zet de zinnen in de juiste volgorde onder elkaar:

1.

2.

3.

Meer voedsel betekent meer mensen.

Meer mensen betekent meer huizen.

Meer huizen betekent het ontstaan van dorpen en steden.

Klassieke oudheid

In de klassieke oudheid (3.000 v.Chr. tot 500) wonen veel mensen in steden. 

In steden wonen veel mensen bij elkaar, die elkaar niet allemaal kennen. Omdat er genoeg voedsel is, hoeft niet meer iedereen boer te zijn.

Maak de zinnen op de juiste manier af:

Er is genoeg voedsel, dus 

Niet iedereen kent elkaar, dus

er ontstaan nieuwe beroepen.

er ontstaat behoefte aan wetten.

Rond het jaar 500

Rond het jaar 500 vond er een grote verandering plaats in Europa. Er kwam meer oorlog en ellende, de veiligheid was weg.

Van een samenleving georganiseerd in steden, gingen we terug naar landbouw. 

Waardoor werd deze verandering veroorzaakt?

1. Mensen leefden liever als boer dan in de stad.
2. Door de val van het Romeinse rijk.
3. Men had zin om oorlog te voeren met elkaar.
4. Als je je eigen eten verbouwd, kost het niks.

Opbrengst landbouw

Rond het jaar 1000 waren er minder oorlogen meer en de  bevolking begon te groeien. Om te zorgen dat iedereen te eten had, moest de opbrengst van het land groter worden. 

Boeren gingen allerlei nieuwe technieken uitproberen.

1. Ontginnen

Stukken bos of moeras werden geschikt gemaakt voor landbouw. 

Er was op die manier meer land om producten te verbouwen.

2. Drieslagstelsel

Het land werd in drie stukken verdeeld. Een deel werd gebruikt voor zomergraan, een deel voor wintergraan en een deel lag braak. 

Dat betekent dat het níet werd gebruikt, zodat dat deel rust kreeg.

3. Nieuwe werktuigen

Er kwamen nieuwe en verbeterde werktuigen, zoals de ijzeren ploeg.

Ambachten

Dit zorgde ervoor dat er meer opbrengst kwam uit landbouw. Niet iedereen hoefde boer te zijn. 

Sommige mensen begonnen aan een ander beroep (ambacht) en werden ambachtslieden, zoals timmerman, smid, bakker, slager of schoenmaker.

'Een bos of moeras geschikt maken voor landbouw'

Hoe noem je dat in één woord?

Hoe noem je het systeem, waarbij je landbouwgrond in drie stukken verdeeld, en je steeds één deel rust geeft?

Geef een voorbeeld van een nieuw landbouwwerktuig in de middeleeuwen.

Waarom ontginning?

Waarom het drieslagstelsel?

Waarom nieuwe werktuigen?

Zo kwam er meer landbouwgrond beschikbaar, en dus meer voedsel.

Door een deel niet te gebruiken, kreeg dat rust en kon er later meer groeien

Door de ijzeren ploeg ging het werk sneller, daardoor kon een groter gebied bewerkt worden.

Zet op de volgende dia de bananen zinnen in de goede volgorde...

Door de groeiende bevolking was er behoefte aan meer voedsel.

Daarom gingen boeren nieuwe technieken uitproberen.

De techieken zijn: ontginning, drieslagstelsel en nieuwe werktuigen.

Door deze nieuwe technieken was er een grotere opbrengst

Niet iedereen hoefde meer boer te zijn, er kwamen nieuwe beroepen

Die noem je 'ambachten', de mensen noem je 'ambachtslieden'.