Workshop cellen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Wat willen jullie weten over cellen?

Waarom zou je moeten leren over cellen?

Opdracht 1

1. Teken een cel met daarin 

• Celmembraan
• Cytoplasma
• Celkern
• Chromosomen

1. Zet daarbij wat de functie is van deze onderdelen

Cel basis

1. Celmembraan/celwand
2. Celkern (met hierin chromosomen)
3. Cytoplasma

Celwand

Andere naam = celmembraan​

​

• grens binnen/buiten cel 
• uitwisseling stoffen met omgeving
• “semi-permeabel” (selectief doorlatend)

Cytoplasma

Cytoplasma = werkplaats van een cel​

In het cytoplasma zitten celonderdelen = organellen​

Voeren celstofwisseling uit. 

Elk organel eigen taak

Celkern

De meeste cellen hebben een celkern = informatie voor leven 

23 paren (= 46 chromosomen)​

=> 22 normaal​

=> 1 ‘geslachtschromosoom’​

Elke lichaamscel bezit een kern behalve de rode bloedcel.

Ook cellen met meerdere kernen zoals spiercellen en cellen van skelet

 In de celkernen vind je chromosomen die bepalen hoe een cel zich gedraagt en werkt, en hoe een nieuwe cel wordt gevormd. Op de chromosomen zijn instructies vastgelegd waarmee een mens gebouwd en bestuurd kan worden.

​

Doel van een cel

• Stofwisseling:  Chemische reacties uitvoeren om energie te produceren
• Genetische informatie: DNA (bevalt bouw en werking van organisme)
• Transport stoffen: Cellen regelen transport voedingsstoffen en afvalstoffen
• Reproductie: Cellen kunnen zich delen om nieuwe cellen te vormen (groei, herstel, voortplanting)

Osmose en diffusie

Homeostase

Letterlijk: gelijk blijven

Omstandigheden in de cel en lichaam moeten gelijk blijven.

Veel controle en regelsystemen in het lichaam

Passieve uitwisseling

Diffusie

Opgeloste stoffen gaan van een hoge concentratie naar plaats met een lagere concentratie. 

Osmose

De stoffen blijven op hun plaats, maar nu verplaatst de oplossingsvloeistof

Diffusie

Osmose

Waar in het lichaam gebeurd dit?

- vocht komt vanuit de darmen in het bloed door osmose 

- we scheiden vocht uit via urine door osmose

Actief transport

Vaak moeten er grotere deeltjes en stoffen binnen of buiten de cel komen. 

Dat gaat niet vanzelf; de cel moet er energie in steken. 

Voorbeeld: Natrium en kalium

Celdeling

Voor: 

1. Groei​
2. Vervangen oude cellen​
   
3. Reparatie 

Gewone celdeling

Meiose

• Reductiedeling​
  
• Maakt eicellen / zaadcellen ​

Opdracht 2

Zoek twee voorbeelden als het mis gaat bij de celdeling

 

?

Gezwel of tumor

?

Syndroom van Down

Opbouw lichaam

Van klein naar groot: ​

• Een cel 
• Een weefsel: is opgebouwd uit dezelfde soort cellen​
  
• Een orgaan: bestaat uit verschillende weefsels​
  
• Een orgaanstelsel: bestaat uit meerdere organen die samen werken om 1 functie uit te voeren​
  

​

Weefsels

Groep cellen die op dezelfde manier zijn opgebouwd en op dezelfde manier werken.

4 basistype:

• Dekweefsel
• Bindweefsel
• Spierweefsel
• Zenuwweefsel

 Een andere naam voor dekweefsel is epitheelweefsel. Epi betekent in dit verband buiten. Epitheelweefsel kun je in twee hoofdgroepen onderscheiden: bedekkend epitheel en klierepitheel

Een weefsel is opgebouwd uit dezelfde soort cellen

Een orgaan bestaat uit verschillende weefsels​

Een orgaanstelsel bestaat uit meerdere organen die samen werken om 1 functie uit te voeren

1. Spijsverteringsstelsel;

2. Bewegingsstelsel;

3. Bewegingsstelsel;

4. Circulatiestelsel

5. Ademhalingsstelsel;

6. Zenuwstelsel;

Ook nog: Voortplantingsstelsel, urinewegstelsel, hormoonstelsel