De Cel

• PAAF
• MBO
• Studiejaar 1

De Cel

Wat weten we nog?

De cel

Opdracht; Teken een cel, zorg hierbij dat je alle onderdeeltjes van de cel hebt getekend, zet erbij wat het is en waar ze voor dienen.

De cel

Een cel is de kleinste bouwsteen van een organisme.

De latijnse benaming is: Cyte

Een cel kan vermeerdere  en heeft een eigen stofwisseling

Vervangbaar en onvervangbaar

We hebben onvervangbare cellen: 
Zenuwcellen, Zintuigcellen, Eicellen

En we hebben vervangbare cellen

 Bloedcellen, darmcellen, huidcellen, botcellen en zaadcellen.

Bijvoorbeeld; bij een wondje zorgen de huidcellen voor herstel. Hij hersenschade lukt het de hersencellen (zenuwcellen) niet om dit te herstellen.

Prokaryoten & Eukaryoten

Cellen zijn de kleinste bouwstenen van een organisme. We hebben twee soorten:

Prokaryoten; Cellen zonder celkern. Bijvoorbeeld Bacteriën.

Eukaryoten; Cellen die wel een celkern hebben zoals, mensen, dieren, planten en schimmels.

Celmemraan

Dun vliesje

Houd de cellen bij elkaar.

De grens tussen intracellulaire- en extraellulaire ruimte

Functie: Regelt het transport van de stoffen en is half doorlaatbaar ook wel semipermeabel genoemd.

Beschermt tegen beschadiging en ziektekiemen

Zorgt voor stevigheid en de vorm

Cytoplasma & organellen

Vloeistof die net zo dik als stroop is . In deze vloeistof liggen onderdelen van de cel:

de celkern, mitochondriën, het endoplasmatisch reticulum, ribosomen, het golgi- systeem en lysosomen.

Organellen zijn dus eigenlijk  kleine fabriekjes van de cel.

Celkern en celvloeistof

Celkern: bevat erfelijk materiaal: DNA

De celkern regelt de celgroei en celdeling

Celvloeistof= cytoplasma

Kernvloeistof = Nucleoplasma

Vloeistoffen bij elkaar: Protoplasma

Mitochondriën

Staafvormige organellen

Produceren energie

Actievere cellen hebben met 

mitochondriën

Chromosomen

Chromosomen dragen erfelijke 

eigenschappen over.

Diploïd= cel met complete set

chromoomparen.

46 chromosomen- 23 paren

Haploïd cel met enkel chromosoom

Iemand met syndroom van down heeft 47 chromosomen

Chromosomen

DNA = Desoxyribonucelïnezuur, 

erfelijke informatie

Genen;  stukjes DNA,  die bepalen hoe

 je lichaam werkt en eruitziet.

Aminozuren = bouwstenen van eiwitten

De celcyclus

Delingsfase: cel deelt in twee precies dezelfde cellen

Groeifase: opname cytoplasma en water, wordt groter en maakt nieuwe organellen.

Functionele fase:  ontwikkeld eigen 

functies. Ene wordt bijvoorbeeld 

huidcel, de ander darmcel. Ze delen 

hierna niet meer.

Celcyclus

De delingsfase delen we ook in 3 fases:

De interfase= Cel eet genoeg als voorbereiding op deling. Verdubbelt het aantal chromosomen  in je cel.

Mitose= Deelt de celkern. Twee nieuwe celkernen samen in 1 cel.

Cytokinese= splitst de cel in 2 nieuwe cellen. Organellen en celkern worden gelijk verdeeld.

Celdifferentiatie= Ontwikkeling tot gespecialiseerde cel.

Vanuit een bevruchte eicel (zygote): celdifferentiatie

Mitose= celdeling van cellen met een kern

Waarom is celdeling nodig?

Ontwikkeling en groei

Vervangen van cellen

Reparatie

Herstel

Transport en metabolisme

Homeostase = bestaande toestand/stabiele situatie behouden, bijvoorbeeld, zelfregulatie. Lichaam kan zelf balans houden.

Passief transport: Gassen zoals 

CO2& O2 door diffusie ( passief zonder 

energie te verbruiken)

Diffusie=  stoffen verplaatsen zich van 

een plek met grote hoeveelheid naar 

plek met kleine hoeveelheid. 

Transport en metabolisme

Andere vorm passief transport = Osmose = verplaatsen van water door een membraan heen.

Voeding en afvalstoffen

Actief transport =kost energie = stoffen met kleine hoeveelheid gaan naar een plek met grote hoeveelheid.

Diffusie en osmose

Diffusie: transport van stoffen van hoge naar lage concentratie

‘Diffusie = spontaan vermengen van vloeistoffen of gassen; stoffen verplaatsen zich naar de plaats met de lagere concentratie’

Meer diffusie bij hogere temperatuur

Osmose

Osmose: diffusie van water door semipermeabele wand (van lage naar hoge concentratie)

‘Osmose = waterverplaatsing langs een semipermeabele membraan in de richting van de hoge deeltjesconcentratie [zouten, suikers, eiwitten]’

osmose en osmotische druk

Metabolisme

Metabolisme = stofwisseling

Stoffen komen het lichaam binnen ( bijv. eten) noemen we chemische reactie.

Assimilatie=opbouwende metabolisme ( reparatie cellen)

Dissimilatie = als energie niet word gebruikt, wordt het 

opgeslagen. Wanneer het nodig is wordt de energie vrijgemaakt. ( verbranding)

Enzymen versnellen metabole processen

Werking enzymen afhankelijk van: 

- Remmers/activators (bep. medicijnen)

- Temperatuur, hoe hoger hoe sneller de reactie

- Zuurgraad (pH) omgeving 

Dissimilatie

Aerobe dissimilatie: O2 belangrijk. Glucose en O2 reageren met elkaar. CO2 + water+ energie komen vrij.

Anaerobe dissimilatie. O2 speelt geen rol. In situaties waar te weinig O2 is. Bijv. in de spiercellen als je zwaar traint. Hart krijgt dan niet genoeg bloed met O2 bij de cellen. = spiercellen gaan over op anaerobe dissimilatie voor voldoende energie.

Opdracht

Beantwoord onderstaande vragen:

Wat is weefsel?

Welke groepen weefsels kennen we?

Antwoorden

1.    Weefsel is een groep cellen met dezelfde vorm en functie.

2.    Vier hoofdgroepen weefsels:

Epitheelweefsel ( dekweefsel )  – bedekt en beschermt (bijv. huid, darmwand).

Bindweefsel (steunweefsel) – steun en verbinding (bijv. bot, bloed, pezen).

Spierweefsel – zorgt voor beweging (bijv. hartspier, skeletspieren).

Zenuwweefsel – geleidt signalen (bijv. hersenen, zenuwen).

Wat is osmose?

1. Ander woord voor diffusie
2. Metabolisme
3. Water verplaatsing
4. Vloeistof in een cel

Wat is metabolisme?

1. Zuurgraad
2. Enzymen
3. Osmose
4. Stofwisseling

Vertering van eiwitten levert...

1. Glucose
2. Glycerol
3. Aminozuren
4. Glycogeen

Het aansturen van de stofwisselingsprocessen in de cel gebeurt door en vanuit...

1. De celmembraan
2. De celkern
3. De organellen
4. Het cytoplasma

De Mitochondriën zorgen voor de energieleverantie en werkt als een soort batterij..

1. Waar
2. Niet waar

De blauwe bolletjes
zijn zoutdeeltjes.
Hierboven zie je (1) .....
afgebeeld, waarbij (2) ....

1. 1 diffusie, 2 zoutdeeltjes van rechts naar links gaan
2. 1 osmose, 2 zoutdeeltjes van rechts naar links gaan.
3. 1 diffusie, 2 watermoleculen van links naar rechts gaan
4. 1 osmose, 2 watermoleculen van links naar rechts gaa

Evaluatie

Wat is osmose?

Wat wordt er bedoeld met organellen?

Wat is een celmembraan?

Opdracht

Maak de vreemde woordenlijst Cellen en weefsels & de opdracht Cellen, hierbij bekijk je de video en maak je de verwerkingsvragen.

Deze staan in it's learning.

Al klaar? Dan heb je geluk en heb je geen huiswerk voor PAAF ;)