25 januari

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Wat doen we vandaag?

• Vragen grammatica H. 21 en/of "De Onderwereld"?
• Herhalen grammatica.
• Vertalen 21A, abcd.

Vragen grammatica en/of de onderwereld?

Geen vragen (meer)?

• Maak maar twee rijtjes.... 

Modus Conjunctivus

• De conjunctivus is een modus, net als de indicativus, imperativus en infinitivus.
• De indicativus geeft feitelijke informatie. 
• De conjunctivus geeft meestal aan: 
• aarzelingen, vervulbare wensen, onvervulbare wensen, mogelijkheden, aansporingen en vriendelijke bevelen. 
• De conjunctivus komt voor in de hoofdzin en de bijzin.

Conjunctivus Praesens

• De conjunctivus imperfectum en plusquamperfectum zijn eerder besproken (infinitivus [perfectum] + uitgang).
• Vorming conjunctivus praesens:
• stam + kenletter + uitgang (activum of passivum)
• Kenletter = a, maar e bij de a-stammen.
• tenere > tene > tene-a-m of tene-a-r
• amare > ama > am-e-m of am-e-r

Conjunctivus Perfectum

• Vorming conjunctivus perfectum:
• perfectumstam + uitgang 
• de uitgangen zijn vrijwel gelijk aan het futurum exactum
• amare > ama-v > amav-erim, amaveris, etc. 
• Passivum: ppp + conjunctivus van esse
• Zie blz. 138 en 139. 

Conjunctivus in hoofdzinnen

• Adhortativus: aansporing. Vertaling: "laten we...". 
  Ontkenning: ne.
• Optativus: wens, vaak met utinam.  Vertaling "moge(n)".
  Conjunctivus praesens: de wens vervulbaar. 
  Conjunctivus imperfectum. of plusquamperfectum + utinam: de wens is onvervulbaar.
  Ontkenning: ne.

Conjunctivus in hoofdzinnen

• Prohibitivus: verbod. ne + conj. perfectum: "doe niet".
  
• Dubitativus: twijfel. Vertaling: "moeten".  Ontkenning: non. 
• Potentialis: mogelijk of waarschijnlijk. Vertaling: "zou". Ontkenning: non. Vaak na voorwaardelijke bijzin. 
  Bijzonder: mogelijkheid in het verleden: je had kunnen...
• Irrealis: gebeurtenis in het verleden heeft niet plaatsgevonden. Vertaal met "zou" of een verleden tijd. 
  
  

Conjunctivus in de bijzin

• Conjunctivus + ut: 
• doel (opdat) of gevolg (zodat)
• Conjunctivus + cum: 
  
• toen/nadat, omdat of hoewel. 
• Conjunctivus + qui (hoofdstuk 20):
• doel (opdat) of gevolg (dat)

Si quaeris quae sim: cinis et tosta favilla.

Quid quereris fatis mortis, carissime coniunx,

cum sit communis omnibus una via?

Desine sollicitum pectus lacerare dolore:

temporis hospitium non solet esse diu.

Hoc qui scire cupis iaceant quae membra sepulcro,

disces, dum relegas hos modo versiculos.

Rogo ne sepulcri umbras violare audeas.

Vita bonum est, et vita malum; mors neutrum habet horum.
Perspice si sapias, quid magis expediat.

Vixi, quemadmodum volui; quare mortuus sim, nescio.

Quisquis es, huc oculos paulum converte, viator,
et lege quod nomen hic titulus teneat.

Siste gradum, fugiat quamvis brevis hora, viator.

Si sunt manes, sit tibi terra levis.

Dic, rogo, praeteriens hospes, Sit tibi terra
levis et molliter ossa quiescant.

Tu, qui perleges, vivas, valeas, ames, ameris.

Dei vos bene faciant, amici, et vos, viatores,
habeatis deos propitios.

Sed quo fata vocant, nullus resistere possit.

Ne metuas Lethen; nam stultum est tempore et omni,
dum mortem metuas, amittere gaudia vitae.

Ne doleas genitor, genetrix quoque flere desiste.
Aeterna vitae gaudia proles habet.

Ne quis hic urinam faciat.

Opdracht bij de tekst

• Kleur in elke zin:
• De persoonsvorm.
  
• Andere werkwoordsvormen in een andere kleur.
• Alle Nominativi in een andere kleur.
• Alle directe en indirecte objecten ieder in een andere kleur.
• (Dus: lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp).

Aan het werk. 

• Leer de woorden en grammatica t/m 21A.
• Vertaal 21 A, a-b-c-d.
• Kleur 21A, e-f-g-h
• Leer de woordjes 2 t/m 18.

Dit is ook huiswerk.