2.1.2 De Frankische landbouweconomie met beperkt handelsverkeer

• Geschiedenis
• Secundair onderwijs

2.1.2 De Frankische landbouweconomie met beperkt handelsverkeer

Lesdoelen

1- de veranderingen die de handel in de eerste middeleeuwen doormaakte, beschrijven.

2- de handel in het Romeinse Rijk met de handel in Noordwest-Europa rond 800 vergelijken.

3- verschillende historische bronnen typeren en een bron evalueren.

4- de visie van verschillende historici op een historische gebeurtenis met elkaar vergelijken.

5- de te onthouden begrippen kunnen omschrijven, herkennen en gebruiken.

Te kennen begrippen

• handel
• regionaal
• emporium

• Romeinse Rijk een landbouweconomie was met uitgebreide handelsnetwerken. 
• De langeafstandshandel over de Middellandse Zee bevoorraadde het rijk met luxe-en basisproducten.

In dit leertraject : op welke manier de handel na de val van het Romeinse Rijk in Noordwest-Europa werd georganiseerd.

Situering in tijd en ruimte

1. Handelsverkeer

• Waarom daalde (in de overgang tss KO & ME) het handelsverkeer?

Bespreken grafiek

X-as = jaartal/tijd

Y-as = bevolking in miljoenen

Hoeveel inwoners telde Europa omstreeks 500?

1. 20 miljoen
2. 25 miljoen
3. 27,5 miljoen
4. 17,5 miljoen

27,5 miljoen

In de overgangsperiode tussen de KO en de ME kende Europa een ...

1. bevolkingsdaling
2. bevolkingsstijging
3. stagnatie (=veranderde niet) van het bevolkingscijfer

bevolkingsdaling

Wat wordt voorgesteld op de historische kaart? (wat+wanneer)

De kaart geeft de volksverhuizingen aan het einde van de klassieke oudheid weer.

Wat was een belangrijk gevolg van de volksverhuizingen aan het einde van de KO?

1. een toename van de bevolking waardoor er meer nood was aan handel.
2. minder veiligheid en zekerheid voor handelaars.
3. een grotere invoer van niet-Europese producten.

• minder veiligheid en zekerheid voor handelaars.

De volksverhuizingen gingen er niet altijd even vredig aan toe waardoor de handel afnam. 

• X-as? Y-as?
• Wanneer bevolkingsdaling?
• Waarom verlieten mensen Rome aan het einde van de KO?
• Wat was het voordeel aan op het platteland te wonen?

Op het platteland produceerden de mensen hun eigen voeding en waren ze niet afhankelijk van handel voor hun voedselzekerheid. 

Afname handelsverkeer

• Nam af einde klassieke oudheid (KO)
• Maar: handelsverbindingen Rome = intact tot 7de eeuw
• goederen naar NW-Eur via MZee
• Lees de bron (bron 2) omtrent de 'Pirenne-these'
• Beantwoord volgende vragen m.b.t. deze bron: 
• wie is de auteur (nationaliteit, beroep, specialiteit)? In welke historische periode wordt de 'bron' gemaakt? Welk soort 'bron'? Primaire of secundaire? Wat was de oorzaak van het dalende handelsverkeer volgens Pirenne?  

Afname handelsverkeer

• Lees de bron (bron 2) omtrent de 'Pirenne-these'
• Beantwoord volgende vragen m.b.t. deze bron: 
• wie is de auteur (nationaliteit, beroep, specialiteit)? 
• Henri Pirenne. Belgisch historicus, gespecialiseerd in de middeleeuwen.
• In welke historische periode wordt de 'bron' gemaakt? 
• moderne tijd
• Welk soort 'bron'? 
• Een historisch werk.
• Primaire of secundaire? 
• Secundair
• Wat was de oorzaak van het dalende handelsverkeer volgens Pirenne? 
• Volgens Pirenne was dit te wijten aan de Arabische expansie

2. Emporia

In de plaats van de handel op de Middellandse Zee ontstond een regionale handel rondom de Noordzee dat zich in de 8ste eeuw uitbreidde tot de regio rondom de Baltische Zee. In die handel speelden emporia een belangrijke rol. Ze deden dienst als doorvoerhavens. De bekendste voorbeelden zijn Dorestad in het Frankische rijk en Ipswich in Engeland. Wat was het belang van die emporia?

Tussen welke twee bekende rivieren lag Dorestad?

Dorestad lag tussen de Maas (Mosa) en de Rijn (Rhenus).

Aan de slag

Doorloop opdracht 5 van de omkadering m.b.t. de emporia samen met je buur.

Welke woord is het beste synoniem voor emporia?

1. Burcht
2. Tijdelijke nederzetting
3. Stad
4. Doorvoerhaven

Doorvoerhaven

Waar kon je die emporia voornamelijk vinden? (locatie)

In de kuststreek aan de Noordzee en de Baltische Zee.

Hoe werden de meeste goederen van en naar de emporia getransporteerd? Waarom?

Transport via het land nam veel tijd in beslag en werd bemoeilijkt door een gebrekkige wegeninfrastructuur. Transport over zeeën en rivieren verliep veel vlotter.

Hoe weten we vandaag dat de emporia belangrijke handelcentra waren aan het einde van de achtste eeuw?

Het belang als handelscentrum wordt nog duidelijker omwille van het feit dat Dorestad vanaf de 7de eeuw het recht had om zijn eigen munt te slaan.

Waarom verdwijnen de meeste emporia dan weer in de loop van de 9de eeuw?

Door regionale handelssteden die aan rivieren tot ontwikkeling kwamen.

Er werden via de emporia ENKEL basisproducten verhandeld.

1. juist
2. fout

Fout: Er werden zowel basis- als luxeproducten verhandeld.

Aan de slag

Maak een kladschema van les 2.1.2

Indienen via de classroom: 'Opdracht kladschema 2.1.2'