Thema 5 - Basisstof 1 Genotype en fenotype

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Vandaag

• Introductie
• Theorie
• Check
• Zelfstandig werken
• Afsluiten 

Thema 5

Erfelijkheid en evolutie

Wie van jullie kan deze afbeelding voor mij toe gaan lichten? Wie kan mij vertellen wat hier gebeurd. 

• Chromosomen
• Genen en allelen
• DNA (technieken)

• Geschiedenis van het leven 
• (Kruisingen en dominant/recessief)

Genotype en fenotype

Thema 5 - basisstof 1

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan je:

• Omschrijven wat genotype en fenotype zijn.
• Uitleggen dat cellen alleen de erfelijke informatie gebruiken die ze nodig hebben.

Eeneiige tweeling

Is of kent er 1 van jullie een eeneiige tweeling? En lijken ze op elkaar? Ja of nee hoe komt dat?

Erfelijke informatie

• Lichaamscellen
• Chromosomen
• DNA
• Genen 

• Celdeling --> dochtercellen

In alle celkernen van jouw lichaamscellen zitten dezelfde chromosomen. Chromosomen zijn eigenlijk lange DNA-strengen die netjes opgerold liggen. 

Weten jullie nog wat dit is? Wanneer je deze gewoon los hebt kan je het een beetje vergelijken met een lange DNA-streng. En wanneer je de snoer netjes oprolt voordat je hm opbergt heb je als het ware een chromosoom. 

Op je DNA zitten genen. Een gen kan uit  een stukje of meerderde stukjes DNA bestaan die voor één eigenschap coderen. Cellen die moeten zich wel eens delen en wanneer dit gebeurt worden eerst alle chromosomen gekopieerd. Daarna deelt de cel zich, er ontstaat een dochtercel. Een dochtercel heeft dezelfde set chromosomen en daarom bevat elke celkern van lichaamscellen dezelfde informatie. 

Genotype

Alle genen samen --> Informatie voor al je erfelijke eigenschappen.

• Staat vast in je DNA

Alleen benodigde genen

Een cel gebruikt alleen de genen die hij nodig heeft. 

• Levercellen --> Gal produceren
• Melanocyten --> Zitten in de huid en maken pigment aan

Beetje actief	Zacht staan
Erg actief	Hard staan

Fenotype

--> Alle zichtbare eigenschappen.

Fenotype = Genotype + invloeden uit omgeving

Genotype: Informatie voor al je erfelijke eigenschappen

Iemand die bruiner is geworden door de zon

1. Genotype
2. Fenotype

Iemand die bruiner is geworden door de zon, is dan zijn genotype of fenotype aangepast? 

Welke eigenschappen zijn er niet veranderd?

Welke eigenschappen zijn er wel veranderd?

Zelfstandig werken

Wat? --> Opdrachten thema 5 - basisstof 1 (opdr. 1 t/m 10)

Hoe? --> Rustig alleen of samen in tweetallen

Tijd? --> Tot 15:00

Klaar? --> Basisstof 2 lezen

Wie van jullie heeft er allemaal zijn boeken mee? 

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan je:

• Omschrijven wat genotype en fenotype zijn.
• Uitleggen dat cellen alleen de erfelijke informatie gebruiken die ze nodig hebben.

De volgende keer

Huiswerk: Thema 5 - basisstof 1 

opdracht 1 t/m 10