Leesvaardigheid

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2,3

Leesvaardigheid 

Klas 3 

In een tekst waar argumenten staan, is het tekstdoel

1. informeren
2. activeren
3. overtuigen
4. amuseren

In een tekst waar de schrijver de lezer iets wil leren, is het tekstdoel

1. informeren
2. activeren
3. overtuigen
4. amuseren

Leesdoelen

- informeren  

- uitleg geven 

- activeren / overhalen 

- overtuigen

- amuseren

Het kenmerk dat hoort bij het onderwerp, is:

1. een woord of paar woorden
2. een hele zin
3. kun je niet altijd vinden in een tekst
4. staat meestal in het slot van de tekst

Juist of onjuist?
De hoofdgedachte is datgene wat de schrijver over het onderwerp wil zeggen.

1. juist
2. onjuist

Juist of onjuist?
De hoofdgedachte is altijd een hele zin

1. juist
2. onjuist

onderwerp	hoofdgedachte
vinden met orienterend lezen	vinden met nauwkeurig lezen
een woord of paar woorden	een hele zin let op: geen vraagzin!
waar de tekst over gaat	wat de schrijver over het onderwerp wil vertellen
meestal eerste vraag in een toets	meestal laatste vraag in een toets

De kernzin is de belangrijkste zin van de alinea

1. juist
2. onjuist

De hoofdzaak van een alinea staat vaak in de kernzin van de alinea.

1. juist
2. onjuist

Kernzin, hoofd- en bijzaken

Hoofdzaken: 

belangrijkste zaken in een tekst

vind je op voorkeursplaatsen (inleiding/slot)

Staat vaak in kernzin van een alinea. 

Het voegwoord 'omdat' hoort bij het tekstverband

1. Uitspraak - tegenstelling
2. Uitspraak - voorbeeld
3. Uitspraak - reden
4. Oorzaak - gevolg

Het voegwoord 'waarmee' hoort bij het tekstverband

1. Uitspraak - opsomming
2. Middel - doel
3. Uitspraak - reden
4. Oorzaak - gevolg

Het voegwoord 'bovendien' hoort bij het tekstverband

1. Uitspraak - opsomming
2. Oorzaak - gevolg
3. Uitspraak - voorbeeld
4. Middel - doel

Juist of onjuist?
Een redengevend verband geeft aan waarom iemand iets doet of vindt.

1. Juist
2. Onjuist

Juist of onjuist?
'om te' is een vergelijkend signaalwoord.

1. Juist
2. Onjuist

'Samen bepalen mijn vriend en ik wat we elke avond gaan eten. Ik heb echter wel mijn voorkeur. Dit zorgt wel eens voor flinke discussies.'
In dit stukje tekst is een ... signaalwoord te vinden.

1. Tegenstellend
2. Redengevend
3. Oorzakelijk
4. Concluderend

Tekstverbanden en signaalwoorden

tekstverband	signaalwoorden
chronologisch	daarna, vervolgens, dan
opsommend	ten eerste, ook, bovendien
tegenstellend	maar, echter, in tegenstelling tot
toelichtend	bijvoorbeeld, zo, neem nou
concluderend	dus, daarom, concluderend, dat houdt in
redengevend (waarom iemand iets doet)	omdat, daarom, dus, want, dankzij
oorzakelijk (waardoor iets gebeurt)	doordat, daardoor, als gevolg van
doel-middel	opdat, zodat, om te, door middel van
vergelijkend	zoals, in vergelijking met, als, evenals...
samenvattend	kortom, samengevat, met andere woorden, al met al

'Ik lig nu met buikpijn op de bank, omdat ik net tien pannenkoeken heb gegeten.'
In dit stukje tekst is een ... signaalwoord te vinden.

1. Tegenstellend
2. Redengevend
3. Oorzakelijk
4. Concluderend

Opdracht 3 

Havo: blz 33 

Havo+ : blz. 37

Ik vond opdracht 3

moeilijk

goed te doen

makkelijk

HAVO 

1 a) Insecten eten

1 b) Wat weet jij hier al van? Dit is je eigen antwoord. 

2. Informeren 

3 a) signaalwoord = want 
3 b) Uitspraak: Het eten van insecten is duurzaam.

Reden: want het heeft een flink aantal voordelen voor het milieu boven het eten van vlees.

4. hetzelfde vlees dat al jaren en jaren wordt gegeten

HAVO+ 

1 a) mensen met behulp van raketten de ruimte in sturen

1 b) maakt veel indruk

1 c) het zicht, de aandacht

1 d) grootspraak, verzinsel(s)

2 een herbruikbare raket van SpaceX landde in januari 2016 nog iets te hard op de landingsplek op zijn boot (regel 16-17)

3 a) door een signaalwoord

3 b) In de eerste zin van alinea 3 staat het signaalwoord bovendien.

HAVO

5. Nee, 'maar' is hier geen signaalwoord voor tegenstelling. Er staat ‘Maar liefst’, dit betekent hier ‘het enorme’ . 

6 Voor het kweken van insecten is veel minder landbouwgrond nodig dan voor vleesconsumptie.

7 Vleesproductie zorgt voor achttien procent van alle broeikasgassen in de wereld en voor verzuring van het milieu.

8 Het doden .. t/m .. en kippen.

9 Het gaat niet om de letterlijke betekenis van slachten, zoals bij koeien, varkens, kippen.

HAVO+ 

4 Ja, in het eerste deel van de zin staat dat de tweede poging beter ging. In het tweede deel staat dat de poging eindigde met een kapotte raket. Dit is een tegenstelling.

5 a) dat er goede en minder goede pogingen zijn geweest

5 b) herbruikbare raketten bouwen en gebruiken

6 Ruimtepioniers zetten zich in om in de toekomst naar Mars te kunnen reizen en miljoenen mensen op deze planeet te laten vestigen.

HAVO

10 a) signaalwoord = waardoor

10 b) Oorzaak: De insecten worden naar diepvriestemperatuur gebracht.

 Gevolg: waardoor ze stoppen met leven.

11 Over een efficiënte omzetting van voer naar vlees.

12 Het doden van insecten is diervriendelijker.

+ Het eten van insecten helpt tegen een hoge bloeddruk.

13 Een conclusie 

HAVO+ 

7 Nee, want het gaat in de alinea niet alleen om de plannen van Mars One. De alinea gaat over de plannen van Mars One en Elon Musk om naar of langs Mars te reizen en er mensen te laten vestigen.

8 Het gaat erom of de mens op Mars kan overleven in een nieuwe omgeving, in een kleine gemeenschap met een micro-ecosysteem.

9 a) signaalwoord =  hetzelfde

9 b)  Uitspraak: Het gaat erom of we kunnen overleven in een nieuwe omgeving, in een kleine gemeenschap met een micro-ecosysteem, waar we ons eigen voedsel kweken en alles opnieuw opbouwen.

Vergelijking: wat menselijke verkenners deden in de prehistorie.

 

HAVO 

14 Is het gelukt om de hoofdzaken te noteren in 80 woorden?

15 a) Duurzaam betekent dat er voor de toekomst veel voordelen voor het milieu en de natuur zijn.

15 b) Het kweken van insecten zorgt voor veel minder uitstoot van broeikasgassen en er is minder landbouwgrond nodig.

16 Je eigen antwoord. Heb je iets geleerd van deze tekst?

HAVO+ 

10. Is het gelukt om de hoofdzaken te noteren in 80 woorden?

11 Ja, in deze alinea staat een soort conclusie, namelijk dat de dromen over reizen naar Mars geen gebakken lucht zijn.

12 a) informeren

12 b) tijdschriftartikel 

Ik heb deze vraag nog (of ''geen vraag'')