Taalverzorging 1 vmbo gt/havo leerjaar 1

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Taalverzorging 1: H2 en H4

Leerdoelen

- Vandaag leer je wat lidwoorden zijn en wat zelfstandig naamwoord is.

- Je maakt een opdracht over deze 2 onderwerpen

- Dit is een herhaling

Lidwoorden

Maak opdracht 4 en 5 van H2 op blz. 35

Wie weet wat lidwoorden zijn?

Lidwoorden

Een lidwoord hoort altijd bij een zelfstandig naamwoord. Soms staat tussen het lidwoord en het zelfstandig naamwoord nog wel een ander woord, zoals bij "het oude boek".

De 3 lidwoorden zijn: de, het en een.

Wanneer welk lidwoord?

Of je ‘de’ of ‘het’ moet gebruiken, hangt ervan af of het zelfstandig naamwoord mannelijk, vrouwelijk of onzijdig is.

Dit kan je vinden in het woordenboek!

Wanneer je twijfelt, zoek je gewoon het zelfstandig naamwoord op in het woordenboek. Kijk of er een ‘m’, een ‘v’ of een ‘o’ achter staat.

Als een woord mannelijk (m) of vrouwelijk (v) is, betekent dat dat je ‘de’ moet gebruiken.

Is een woord onzijdig (o), dan gebruik je het lidwoord ‘het’!

Zelfstandig naamwoord

Zelfstandige naamwoorden zijn woorden waar je altijd een lidwoord voor kunt zetten: (het) boek, (de) ijspret. Het gaat dan om mensen, dieren en dingen, en zaken als gevoelens, tijdsaanduidingen, gebeurtenissen en denkbeeldige personen of zaken.

Voorbeelden: 

jongen (mensen)

hond (dieren)

muts (dingen)

verliefdheid (gevoelens)

week (tijdsaanduiding)

botsing (gebeurtenissen)

luiletterland (denkbeeldige zaken)

Zelfstandig naamwoord

Eigennamen zijn ook zelfstandige naamwoorden. Je schrijft ze met een hoofdletter.

Voorbeelden:

Frits

Zaltbommel

Hema

Nokia

Opdracht 

Maak opdracht 1 en 2 van H2 op blz 33.

Daarna bespreken we samen de antwoorden

Maar let op: je kunt niet van ieder zelfstandig naamwoord enkelvoud of meervoud maken. Het woord ‘hersenen’ bestaat alleen in het meervoud. En wat dacht je van het woord ‘aarde’? Daar kun je juist geen meervoud van maken.

Voorbeeld herkennen zelfstandig naamwoord

Is het woord boom een zelfstandig naamwoord?

Van het woord ‘boom’ kun je meervoud maken. Dan krijg je ‘bomen’.

Je kunt het woord ook verkleinen. Dan wordt de boom een boompje.

Vóór ‘boom’ kun je het lidwoord ‘de’ zetten; dan krijg je ‘de boom’.

‘Boom’ is dus een zelfstandig naamwoord.

Maak opdracht 2c, 2d, 2e en 2f

Maak opdracht 3, 4 en 5 van H2 op blz. 37

Bijvoeglijk naamwoord

Geeft meer informatie over het zelfstandig naamwoord. Staat vaak voor het zelfstandig naamwoord, maar kan er achter staan. Bijvoorbeeld:

De rode bal

De bal is rood

Heel soms vind je een zin waarin er zowel vóór als achter het zelfstandig naamwoord een bijvoeglijk naamwoord staat.

Bijvoorbeeld:

De strenge juf was boos.

Maak opdracht 6 en 7 van H2 op blz. 38

Maak opdracht 8 en 9 van H2 op blz. 39

Werkwoorden

Maak opdracht 10 en 11 van H2 op blz. 39

Werkwoorden

Veel werkwoorden zijn makkelijk te herkennen. Ze geven heel duidelijk informatie over de activiteit die iemand aan het doen is. Denk maar aan:

rennen

springen

vallen

knutselen

paardrijden

gamen

Werkwoorden

Toch zijn niet alle werkwoorden even goed herkenbaar als je alleen naar deze eigenschap kijkt.

Dit zijn ook werkwoorden, terwijl ze veel minder duidelijk een activiteit aangeven:

gaan

twijfelen

bedenken

beheersen

zijn

hebben

Werkwoorden

Werkwoorden kun je vervoegen. Dat betekent dat je ze in verschillende vormen kunt gebruiken. Welke vorm je gebruikt, hangt af van de persoon die de handeling uitvoert en van de tijd waarin de zin staat.

In de volgende slide staat een voorbeeld met het woord dansen.

Werkwoorden

Maak opdracht 12, 13 en 14 van H2 op blz. 40/41