Thema voeding en vertering

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Startklaar

• Op je plek zitten 
• Telefoon in het Zakkie 
  
• Jas over de stoel, oortjes in de tas, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: Chromebook, JdW-map, etui 
• Lessonup open & vul code in
• Malmberg.nl open voor je opdrachten

Bij de start van iedere les verwelkomt de docent de leerlingen bij de ingang van de deur, noemt leerlingen bij naam, maakt oogcontact en besteedt aandacht aan het welbevinden van leerlingen. De docent geeft het goede voorbeeld en spreekt hoge verwachtingen uit voor het verloop van de les door succescriteria op gewenst gedrag, schooltaal en effectief leren te benoemen. De leerlingen zitten startklaar en zijn bijvoorbeeld ingelogd in LessonUp en hebben hun JdW-map op tafel.

JdW-kijkwijzer

Lesopbouw:

1. VOORAF: Startklaar, Voorkennis activeren
2. INSTRUCTIE: Leerdoelgericht werken, Inclusieve didactiek, Concrete en herkenbare voorbeelden
3. TOEPASSING: Actieve verwerking, Formatief handelen 
4. EVALUATIE: Afsluiting

Thema voeding en vertering

Activering 

wat weet je al?

4 Functies Voedingsstoffen?

6 Groepen voedingsstoffen

Wat versnellen enzymen in stofwisselingsprocessen?

1. De reacties van stofwisselingsprocessen
2. De temperatuur van het voedsel
3. De groei van schimmels
4. De productie van bacteriën

Wat veroorzaakt voedselvergiftiging?

1. Verhitting van voedsel
2. Afbraak door bacteriën en schimmels
3. Invriezen van voedsel
4. Drogen van voedsel

      Leerdoelen

11.1.1 Je kunt de werking van enzymen beschrijven.

11.1.2 Je kunt beschrijven welke rol bacteriën en schimmels spelen bij voedselbederf.

11.1.3 Je kunt manieren noemen waarop voedsel kan worden geconserveerd. (SE)

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.

Enzymen

Eiwit dat reacties versnelt zonder zelf te worden verbruikt.

Enzymen werken specifiek. 

Dat wil zeggen dat één enzym maar één reactie in de cel versnelt. 

In een cel vinden veel verschillende reacties plaats. Een cel bevat dus veel verschillende enzymen.

Enzymactiviteit

optimumkromme

optimumtemperatuur

Zuurgraad is belangrijk

Minder goed in zure omgeving

Voedselbederf 

voedselvergiftiging & voedselinfectie

Conserveren

Voedsel langer bewaren! Omgeving wordt ongunstig gemaakt voor bacteriën en schimmels. 

Kijk de filmpjes over conserveren in op malmberg.nl

Manieren van conserveren

– Invriezen (bijv. vlees): de temperatuur verlagen tot −18 °C

− Koelen (bijv. groente): de temperatuur verlagen tot 4 °C

– Pasteuriseren (bijv. melk): verhitten tot 72 °C

– Steriliseren (bijv. lang houdbare melk): verhitten tot 130–140 °C

– Na verhitting inblikken (bijv. groenten) of vacuüm verpakken (bijv. koffie)

– Drogen (bijv. soep): onttrekken van water aan het voedsel

– Natuurlijke conserveermiddelen toevoegen: zuur (bijv. augurken), suiker

(bijv. jam) of zout (bijv. olijven)

– Kunstmatige conserveermiddelen toevoegen (bijv. nitriet in vleeswaren)

      Leerdoelen

11.2.1 Je kunt de functies van voedingsstoffen en voedingsvezels in voedingsmiddelen noemen.

11.2.2 Je kunt zes groepen voedingsstoffen met hun functies en kenmerken noemen.

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.

Voedingsmiddelen en Stoffen

Voedingsmiddelen:

Product dat je eet en/of drinkt.

Voedingsstoffen

Bruikbaar bestanddeel van voedingsmiddelen (eiwitten, koolhydraten, vetten, water, mineralen en vitaminen).

Voedingsvezels

Plantaardige stof die mensen niet kunnen verteren; bevordert de darmbewegingen en de stoelgang.

Zijn het voedingsstoffen of voedingsmiddelen?

Voedingsstoffen

Voedingsmiddelen

Chips

Vitaminen C

Brood

ei

Sla

Koolhydraten

Calcium

Yoghurt

Eiwitten

melk

Aan de slag

Maak van BS. 1 opgave:

1 t/m 3 & 5.  --> Opdracht 5 bespreken als die af is. 

Maak van BS. 2 opgave:

1 t/m 6.  

6. Actieve verwerking

De docent maakt expliciet hoe de 

leerstof actief verwerkt dient te worden.  

De docent heeft gemodelleerd. De leerlingen gaan nu actief inoefenen.
Er is hier ruimte voor verlengde instructie. 

De ondersteuning wordt geleidelijk afgebouwd. De docent zorgt voor afwisseling in oefentypes en maakt gedurende de les het leren zichtbaar. 

De docent zet bijvoorbeeld in op hardop denken opdrachten en koppelt daar een geïnformeerde vervolgstap aan.

      Leerdoelen

11.1.1 Je kunt de werking van enzymen beschrijven.

11.1.2 Je kunt beschrijven welke rol bacteriën en schimmels spelen bij voedselbederf.

11.1.3 Je kunt manieren noemen waarop voedsel kan worden geconserveerd. (SE)

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.

      Leerdoelen

11.2.1 Je kunt de functies van voedingsstoffen en voedingsvezels in voedingsmiddelen noemen.

11.2.2 Je kunt zes groepen voedingsstoffen met hun functies en kenmerken noemen.

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.

Afsluiting

Lesdoelen behaald?

Startklaar

• Op je plek zitten 
• Telefoon in het Zakkie 
  
• Jas over de stoel, oortjes in de tas, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: Chromebook, JdW-map, etui 
• Lessonup open & vul code in
• Malmberg.nl open voor je opdrachten

Bij de start van iedere les verwelkomt de docent de leerlingen bij de ingang van de deur, noemt leerlingen bij naam, maakt oogcontact en besteedt aandacht aan het welbevinden van leerlingen. De docent geeft het goede voorbeeld en spreekt hoge verwachtingen uit voor het verloop van de les door succescriteria op gewenst gedrag, schooltaal en effectief leren te benoemen. De leerlingen zitten startklaar en zijn bijvoorbeeld ingelogd in LessonUp en hebben hun JdW-map op tafel.

      Leerdoelen

11.3.1 Je kunt met behulp van de Schijf van Vijf adviezen voor een gezonde voeding en leefstijl geven.

11.3.2 Je kunt factoren noemen die van invloed zijn op het energieverbruik van organismen.

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.

Activering & Herhaling

Wat versnellen enzymen in stofwisselingsprocessen?

1. De reacties van stofwisselingsprocessen
2. De temperatuur van het voedsel
3. De groei van schimmels
4. De productie van bacteriën

Wat is de optimale temperatuur voor enzymactiviteit?

1. De temperatuur bij invriezen
2. De temperatuur van voedselbederf
3. De waarde met hoogste enzymactiviteit
4. De laagste actieve temperatuur

Wat veroorzaakt voedselvergiftiging?

1. Verhitting van voedsel
2. Afbraak door bacteriën en schimmels
3. Invriezen van voedsel
4. Drogen van voedsel

Wat zijn voedingsmiddelen?

1. Alle stoffen in de natuur.
2. Alle producten die je eet en drinkt.

Welke methode verhit melk tot 72 °C?

1. Drogen
2. Invriezen
3. Steriliseren
4. Pasteuriseren

Wat is een voorbeeld van natuurlijke conserveermiddelen?

1. Suiker in jam
2. Nitriet in vleeswaren
3. Zuur, zoals in augurken
4. Vacuüm verpakken van koffie

Wat zijn voedingsvezels?

1. Verteerbare stoffen in vlees.
2. Onverteerbare stoffen in plantaardig voedsel.

Welke functie hebben bouwstoffen?

1. Energie leveren voor de spieren.
2. Bouw van cellen.

Wat is glycogeen?

1. Een soort vitamine.
2. Een reservestof voor energie.

Wat doen beschermende stoffen?

1. Helpen ziekten te voorkomen.
2. Leveren energie voor de activiteit.

Welke voedingsstoffen hoeven niet worden verteerd?

1. Water & Mineralen
2. Vetten & Koolhydraten
3. Eiwitten & Vitaminen
4. Vezels & Koolhydraten

Fruit bevat veel koolhydraten. Koolhydraten kunnen dienen als brandstof.
Noteer een andere functie van koolhydraten.

Welk fruit levert gemiddeld de meeste energie?

Energiebehoefte

Energieverbruik:

Hoeveel Kcal per activiteit?

Grondstofwisseling:

Hoeveel Kcal in rust? 

Eetstoornis

Oorzaken van eetstoornissen kunnen bijvoorbeeld zijn:

• beïnvloed worden door je cultuur of (sociale) media

• nare gebeurtenissen in je leven

• een gevoel van controle willen hebben

• faalangst of perfectionisme

• ontevreden zijn over jezelf of je uiterlijk

Welke eetstoornissen zijn er?

Er zijn verschillende eetstoornissen, zoals anorexia nervosa, boulimia nervosa en eetbuistoornis.

• Anorexia nervosa: iemand hongert zichzelf uit door weinig te eten.

• Boulimia nervosa: iemand braakt na het eten.

• Eetbuistoornis: iemand eet regelmatig veel te veel tijdens eetbuien.

Aan de slag

Maak van BS. 1 opgave:

1 t/m 3 & 5. --> Opdracht 5 bespreken als die af is.

Maak van BS. 2 opgave:

1 t/m 6.  

BS3:

1 & 2

6. Actieve verwerking

De docent maakt expliciet hoe de 

leerstof actief verwerkt dient te worden.  

De docent heeft gemodelleerd. De leerlingen gaan nu actief inoefenen.
Er is hier ruimte voor verlengde instructie. 

De ondersteuning wordt geleidelijk afgebouwd. De docent zorgt voor afwisseling in oefentypes en maakt gedurende de les het leren zichtbaar. 

De docent zet bijvoorbeeld in op hardop denken opdrachten en koppelt daar een geïnformeerde vervolgstap aan.