Voorbereiding examen Bloed en Erfelijkheid en Verwantschapschema's

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Voorbereiding examen M4 

Onderwerpen: Bloed en Erfelijkheid 

Bloed 

onderdelen bloed

bloedplasma	rode bloedcellen	witte bloedcellen	bloedplaatjes
vervoert meerdere stoffen	vervoert alleen zuurstof en geen celkern	maken ziekteverwekkers onschadelijk en hebben celkern	zijn onderdelen van cellen en hebben een functie bij bloedstolling

Onderdelen hart

Bloedgroepen

https://www.bioplek.org/animaties/afweer/bloedgroepx.html

Wie kan bloed geven aan wie

                     (donor)      (ontvanger)

Bloed bevat hormonen.
Welk bloedproduct bevat de meeste hormonen?

1. bloedplaatjes
2. bloedplasma
3. rode bloedcellen

1. A= niet geschikt B= wel geschikt AB= niet geschikt 0= wel geschikt
2. A= wel geschikt B= niet geschikt AB= wel geschikt 0= niet geschikt
3. A= wel geschikt B= wel geschikt AB=niet geschikt 0= niet geschikt
4. A= niet geschikt B= niet geschikt AB= wel geschikt 0= wel geschikt

Het bloedproduct gaat vanuit de arm naar het hart van David. In de afbeelding zijn enkele delen van het hart met letters aangegeven.
In welk deel van het hart komt het bloedproduct vanuit de arm het eerst binnen?

1. in deel P
2. In deel Q
3. in deel R
4. In deel S

Erfelijkheid 

Homozygoot en heterozygoot

Voor iedere erfelijke eigenschap heb je twee genen, 1 van je vader en 1 van je moeder. De genen die je hebt gekregen voor iedere eigenschap noemen we je genotype. Je uiterlijk noemen we je fenotype.

Voorbeeld: Haarkleur

Soms heb je hetzelfde gen twee keer. Je hebt bijvoorbeeld twee keer het gen voor rood haar. Dan ben je homozygoot voor de eigenschap haarkleur

Soms heb je twee verschillende genen voor één eigenschap. Je hebt zowel het gen voor rood haar en het gen voor bruin haar. Dan ben je heterozygoot voor de eigenschap haarkleur. 

Dominant en recessief

Als je twee verschillende genen hebt voor een eigenschap dan komt er vaak maar 1 gen tot uiting in je uiterlijk (fenotype). 

Het gen dat tot uiting komt noemen we dominant. Het gen dat niet tot uiting komt noemen we recessief

Hoeveel chromosomen heeft de huidcel van een baby met trisomie?

Door het onderzoek van de chromosomen kan ook worden vastgesteld of het embryo een jongen of een meisje is.
Leg uit hoe je aan de chromosomen kunt zien dat het embryo een jongen is.

Wat is het genotype van persoon P? En van persoon Q?
Schrijf je antwoord zo op:
Persoon P:.............
Persoon Q:............

Evolutie: verwantschapschema's

Verwantschap

• In een stamboom (verwantschapsschema) kan je zien of, en hoe, organismen verwant zijn aan elkaar.
• Hoe korter geleden de gemeenschappelijke voorouder leefde, hoe meer verwant de dieren aan elkaar zijn.

Hoe zie je dat soorten verwant zijn?

• Soorten staan dicht bij elkaar als ze kort geleden een gemeenschappelijke voorouder hadden (uitgestorven).
  
• Hierdoor veel gemeenschappelijke kenmerken

 verwantschapsschema

Gerdien en Hanneke praten over de stamboom.
Gerdien zegt dat klipdassen eerder zijn ontstaan dan aardvarkens.
Hanneke zegt dat klipdassen meer verwant zijn aan zeekoeien dan aan
olifanten.
Wie heeft gelijk?

1. geen van beide
2. alleen Gerdien
3. alleen Hanneke
4. Gerdien en Hanneke

Ellen trekt twee conclusies uit de stamboom.
1 Teken zijn meer verwant aan schorpioenen dan aan spinnen.
2 Hooiwagens zijn eerder ontstaan dan teken.
Zijn deze conclusies volgens de gegevens in de stamboom juist?

1. Geen van beide conclusies is juist.
2. Alleen conclusie 1 is juist.
3. Alleen conclusie 2 is juist.
4. Beide conclusies zijn juist.