4V spelling

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

do. 2 sept. - 4V3 - 4e uur

• Terugblik eerste dag
• Lesdoel
• Introductie spelling
• Opfrissen werkwoordspelling

Hoe heb je de eerste lesdag in 4V gisteren ervaren?

😒🙁😐🙂😃

Lesdoel:

Aan het einde van de les weet je weer precies hoe je elke werkwoordsvorm waarom wanneer op welke wijze moet spellen.

Als je zorgvuldig werkt, hoeveel procent van de werkwoordsvormen schrijf je dan foutloos, denk je?

0100

Waarom behandelen we in 4V wéér (werkwoord)spelling?

Werkwoordspelling

• Eigenlijk is het heel simpel! 
• Er zijn (maar) zes typen werkwoorden:  PV - GW - VD - OD - BN - INF
• Als je weet hoe je die moet spellen, weet je alles!
• Zet je schrap: het gaat heel snel, maar het is te doen, want: niet moeilijk & bekend!

Even checken:

Gisteren vergro...e ik de foto. (vergroten)

De vergro...e foto heb ik ingelijst. (vergroten)

Werkwoorden afkomstig uit het Engels

infinitief = werken
stam = werk
laatste letter stam = k
ik werk 
jij/hij/zij/u werkt
wij/jullie/zij werken
jij/hij/zij/u werkte
wij/jullie/zij werkten
wij hebben gewerkt

infinitief = mixen

stam = mix

laatste letter stam = x

ik mix

jij/hij/zij/u mixt

wij/jullie/zij mixen

jij/hij/zij/u mixte

wij/jullie/zij mixten

wij hebben gemixt

infinitief = werken
stam = werk
laatste letter stam = k
ik werk 
jij/hij/zij/u werkt
wij/jullie/zij werken
jij/hij/zij/u werkte
wij/jullie/zij werkten
wij hebben gewerkt

infinitief = racen

stam = rac

laatste letter stam = c

ik race 

jij/hij/zij/u racet

wij/jullie/zij racen

jij/hij/zij/u racete

wij/jullie/zij raceten

wij hebben geracet

infinitief = werken
stam = werk
laatste letter stam = k
ik werk 
jij/hij/zij/u werkt
wij/jullie/zij werken
jij/hij/zij/u werkte
wij/jullie/zij werkten
wij hebben gewerkt

infinitief = deleten

stam = delet

laatste letter stam = t

ik delete 

jij/hij/zij/u deletet

wij/jullie/zij deleten

jij/hij/zij/u deletete

wij/jullie/zij deleteten

wij hebben gedeletet

Aan de slag:

• Klassikaal opdr. 4 blz. 157. (Je hoeft de antwoorden niet op te schrijven.)
  
• Zelfstandig: opdr. 6 + 7 maken blz. 160 - 161. 
• Het hoeft niet snel, wel foutloos :-)

Huiswerk:

• vr. 3/9 --> meenemen Laagland en Twee vrouwen
• wo. 8/9 --> opdr. 4 blz. 157. + opdr. 6 + 7 maken blz. 160 - 161. 

do. 8 sept. - 4V3 - 7e uur

• Nakijken opdrachten spelling H2 
• Uitleg lastige paragrafen op verzoek
• Herhaling ww-spelling
• Lekker lezen: Twee vrouwen 
• di. 13/9 --> oefentoets spelling H1 + H2
• di. 20/9 --> toets spelling H1 + H2

Morgen: start literatuurlessen, meenemen: LL + Twee vrouwen

Meervoudsvorming

• meervoud op -s ~ tafels, garages, kanaries, tv's, opa's, baby's
• meervoud op -en ~ stoelen, takken, vazen, monniken
• meervoud op -s en -en ~ groenten/groentes, appelen/appels
• vreemde meervouden (afkomstig uit Latijn) ~ musea, critici

Tussenklanken in samenstellingen

• tussen-s: schrijf 'm als je 'm hoort
• tussen-e: linkerdeel samenstelling heeft géén mv op -en
• tussen-en: linkerdeel samenstelling heeft alléén mv op -en

Verkleinwoorden

• https://www.youtube.com/watch?v=UkGb_PAYn0c
• maken + bespreken opdr. 12 blz. 264

5. Verkleinwoorden maak je door -je, -kje, -pje, -tje of -etje achter het zn te zetten.

• klas - klasje 
  
• botsing - botsinkje 
  
• bloem-bloempje/bloemetje
  
• kier - kiertje
  

• blad - blaadje
• oma - omaatje
• mini - minietje
• baby - baby'tje
• café - cafeetje (maar: cafés)
• wc - wc'tje

liggend streepje - koppelteken

gebruiken bij:

• klinkerbotsing: auto + ongeluk = auto-ongeluk  (*autoongeluk )
• in de naam van getrouwde personen: mevr. Vink - van Laar
• in woorden met voorvoegsels: ex-vriendin, oud-minister
• voor een hoofdletter: pro-Amerikaans
• in combinaties van titels en beroepen: minister-president
• bij aardrijkskundige namen: Noord-Brabant, Zuid-Frankrijk
• bij letters, cijfers, tekens en sint: D66-fractie, Sint-Maartenscollege
• in onoverzichtelijke woorden: jip-en-janneketaal, huis-aan-huisblad

liggend streepje - weglatingsteken

Zet een streepje op de plek waar een deel van een woord is weggelaten:

• inpakken en uitpakken --> in- en uitpakken
• huisvaders en huismoeders --> huisvaders en -moeders
• korte broeken en lange broeken --> korte en lange broeken
• eikenbomen en slagbomen -->           -----------

Los of aan elkaar?

• https://www.youtube.com/watch?v=43PPKimD3yg
• maken + bespreken opdr. 14 blz. 265

trema

Het trema voorkomt uitspraakproblemen in woorden die géén samenstelling zijn.

Plaats het trema altijd op de eerste letter van de volgende lettergreep.

Bijvoorbeeld: zeeën, melodieën, reünie, coördinator, reëel

Uitzonderingen: -eum, -iing, cien, ieus

                                     bea-, gea-, beo-, geo-

trema

Uitzonderingen: 

   -eum, -iing, cien, ieus: museum, draaiing, opticien, furieus

   

bea-, gea-, beo-, geo-:

geantwoord, maar geërgerd

geautoriseerd, maar geïrriteerd

beoordeeld, maar geüpload

apostrof

weglatingsteken & om uitspraakproblemen te voorkomen:

• op de plek van een weggelaten letter: 's avonds, m'n fiets, 's-Gravenhage
• op de plek van een weggelaten bezits-s: Lex' boek, Boris' stoel
• uitspraakproblemen meervoud voorkomen: paraplu's, toga's
• uitspraakproblemen bezits-s voorkomen: oma's cake, Jaro's huis
• in afleidingen van letter- en cijferwoorden: vwo'er, 65+'er
• bij verkleinwoorden op -y: baby'tje

getallen

cijfers:

• getallen >20 m.u.v. "ronde getallen" (tientallen, hondertallen)
• maten, gewichten, bedragen, data, adressen, rekeningnrs.

getallen

letters:

• getallen 1 t/m 20 + tientallen, honderdtallen enz.

sommige of sommigen?

Telwoorden en bijvoeglijke naamwoorden worden soms zelfstandig gebruikt. In dat geval spel je ze soms met een -n op het eind.

met -e

• als bijvoeglijk gebruikt: vele redenen, enkele bezwaren, beide vriendinnen
• als betrekking op zaken of dieren: van die zeebra's schrokken er vele; de rode paddestoelen hadden alle witte stippen.

met -en

als zelfstandig gebruikt én betrekking op personen

Slechts enkelen waren het eens met de spreker.

De meesten van de aanwezigen waren het met hem oneens.

§13 probleemwoorden

gezamenlijk bekijken

volgende les:

ma. 7 sept. 6e uur