Unit 3: The circulatory system

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Thema 3: Bloedsomloop

§3.1 Bloed

Leerdoelen

- Je kunt de bestanddelen van bloed benoemen

• Je kan omschrijven wat bloedplasma is
• Je kan omschrijven welke bloedcellen er zijn
• Je kan globaal de functies beschrijven van verschillende typen bloedcellen

Wat weet je al over bloed?

Bloed

Bloed is de transportvloeistof van je lichaam

Bestaat uit bloedplasma (±55%) en bloedcellen (±45%)

Bloedplasma

Bestaat uit:

- 91% water

- 7% bloed eiwitten (waaronder fibrinogeen)

- 2% opgeloste stoffen

Verantwoordelijk voor vervoer van voedingsstoffen en afvalstoffen

Bloedcellen

3 verschillende typen:

Rode bloedcellen

Witte bloedcellen

Bloedplaatjes

Rode bloedcellen

Grootste deel van de bloedcellen

 (±25 * 10¹² cells )

Vorm van een schijf, geen celkern

Functie: transport van zuurstof door het lichaam met het eiwit hemoglobine

Witte bloedcellen

Geen vaste vorm, kunnen door de kleinste 

openingen bewegen

Functie: opruimen en uitschakelen 

van ziekteverwekkers

Bloedplaatjes

Niet echt cellen, maar stukjes van een uit elkaar gevallen cel

Functie: Het laten stollen van bloed

Maak §3.1

Maak 1, 2, 3, 4, 6, 8

Unit 3 Bloedsomloop

§3.2 De bloedsomloop

Bloedvaten

Bloedvaten zijn de wegen van het bloed

3 typen:

- Slagaders

- Aders

- Haarvaten

3 typen bloedvaten

Bloedvaten in een hand

Bloedsomloop

Een groot netwerk van aders en slagaders

Slagaders gaan vanaf het hart naar weefsel

Aders gaan vanaf weefsel naar het hart

(uitzondering: poortader)

Haarvaten zijn zeer dunne bloedvaten 

in weefsel

Dubbele bloedsomloop

Kleine bloedsomloop

Gaat naar de longen en terug naar het hart

Grote bloedsomloop

Gaat naar de rest van het lichaam en terug naar het hart

Slagaders

Hart --> weefsel

Dikke spierlaag

Hoge bloeddruk

Dieper gelegen in lichaam

Aders

Weefsel --> hart

Dunne spierlaag, kleppen

Lage bloeddruk

Dichtbij oppervlak

Kleppen

Haarvaten

Hele dunne bloedvaten

(±1 cellaag dik)

Makkelijk stoffen uitwisselen

Witte bloedcellen kunnen makkelijk weefsels infiltreren

Maak §3.2

Exercise 1-4, 6-9

Thema 3:  Bloedsomloop

§3.3 Het hart

Bloedvaten

Bloedvaten zijn de wegen van het bloed

3 typen:

- Slagaders

- Aders

- Haarvaten

Dubbele bloedsomloop

Kleine bloedsomloop

Gaat naar de longen en terug naar het hart

Grote bloedsomloop

Gaat naar de rest van het lichaam en terug naar het hart

Het hart

De 'pomp' van het bloed

Bestaat uit een linker en een rechter helft

Grote aders:

Longader en onderste/bovenste holle ader

Grote slagaders:

Longslagader en aorta

Bloedstroming

Rechts en links is omgedraaid

Bloed stroomt binnen via boezems

Rechter kamer --> kleine bloedsomloop

Linker kamer --> grote bloedsomloop

De pomp werking van het hart

Hartkleppen en halvemaanvormige kleppen zorgen ervoor dat bloed in 1 richting kan stromen

De pomp werking van het hart

Hartkleppen en halvemaanvormige kleppen zorgen ervoor dat bloed maar in 1 richting kan stromen

Hartcyclus

Spieren in boezemwand en kamerwand trekken afwisselend samen

Is te meten in een cardiogram

Maak §3.3

3, 5, 6, 7, 8, 9

Unit 3: Bloedsomloop

§3.5 Immuniteit

Deze les

Wat is immuniteit?

Op welke manier kan het lichaam zich verdedigen?

Wat is immuniteit?

Het lichaam moet zich verdedigen tegen indringers:

- Bacteriën

- Virussen

- Parasieten

- Lichaamsvreemde stoffen

Dringt er iets binnen, dan heb je een infectie

 

Eerste barrière 

Grootste orgaan van je lichaam, de huid

Ook maagzuur en slijmlagen beschermen je lichaam tegen indringers

Wat als de eerste barrière doorbroken wordt?

Infectie komt in weefsel of in bloed terecht, dan wordt immuunsysteem actief

Ziekteverwekkers bevatten lichaamsvreemde 

antigenen

Witte bloedcellen herkennen antigenen

en komen in actie om ziekteverwekker 

te 'elimineren'

Witte bloedcel ruimt bacterie op

Hoe elimineer je ziekteverwekkers?

Witte bloedcel 'eet' bacterie op

Andere soort witte bloedcel produceert 

antistoffen

Eiwitten die aan antigenen binden 

en ziekteverwekker neutraliseren

Maak §3.5

Maak 1, 2, 6, 9

§3.3

3, 5, 6, 7, 8, 9

Unit 3: The Circulatory System

§3.5 Immunity II

This lesson

Natural immunity

Artificial immunity

Allergies

Natural immunity

Memory cells

Remember a specific pathogen in blood

Antibody production after infection

Smallpox

Poliomyelitis

Artificial immunity

Vaccinations

Allergic response

Hypersensitive immune response

Asthma

Wasp allergy

Make §3.5

Exercise 1-4, 6-11

Unit 3: The Circulatory System

§3.6 Healthy lifestyles

How to live healthy?

Form groups of 6 persons and choose a subject:

Smoking

Alcohol

Unhealthy food

Sport

Psychological Stress

Search for effects on the circulatory system (±20 min)

Look for positive and negative effects (preferably on the WWW)!

Discussion afterwards (±3 min per subject)