11-2, 3: Bijwoordelijke bepaling en dubbele punt/aanhalingstekens

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Welkom!

Neem blz. 212 alvast voor je.

Laat de iPad in je tas.

Terugblik

Doel

Aan het eind van de les kun je bijwoordelijke bepalingen vinden in een zin.

(blz. 212)

Een bijwoordelijke bepaling

• Eerst benoem je de: persoonsvorm, onderwerp, gezegde, lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp. 
• Wat overblijft is meestal de bijwoordelijke bepaling (bwb). 
• Een bijwoordelijke bepaling geeft antwoord op vragen als  wanneer, waar, waarmee, hoe, door wie, met wie enzovoort.

Zinsdelen

Bekijk de volgende zin:

Ik loop. 

Dit is een complete zin met een onderwerp, een persoonsvorm en een gezegde. 

Je kunt deze korte zin aanvullen met allerlei andere zinsdelen:

Ik loop op dinsdagmorgen met mijn moeder van de markt via de Bergstraat naar de parkeerplaats.

Ontleed deze zin in je aantekeningenschrift:

- Schrijf de zin over.

- Zet strepen en benoem de zinsdelen die je kent. 

Zinsdelen

Ik/ loop/ op dinsdagmorgen/ met mijn moeder/ van de markt /via de Bergstraat/ naar de parkeerplaats.

Hij fietste naar het sportveld.
De bijwoordelijke bepaling is:

Ik vertel het volgende week.
De bijwoordelijke bepaling is:

Met zijn zakmes sneed hij het brood.
De bijwoordelijke bepaling is:

Ik ga met mijn vriendje naar de bioscoop.
De bijwoordelijke bepaling is:

Een bijwoordelijke bepaling

In één zin kunnen meerdere bijwoordelijke bepalingen voorkomen:

Er / woonden/ eens /een man en een vrouw /arm maar gelukkig 

/samen met hun twee kinderen/ in een donker bos.

bwb

bwb

bwb

bwb

Ober, breng mij eens een glas water, alsjeblieft.
Mij =

1. een bijwoordelijke bepaling
2. een meewerkend voorwerp
3. een lijdend voorwerp
4. een onderwerp

Verander toch eens iets aan die haren van je !
aan die haren van je =

1. een bijwoordelijke bepaling
2. een meewerkend voorwerp
3. een onderwerp
4. een lijdend voorwerp

Aan jou kan ik geen geheim vertellen.
Aan jou =

1. een bijwoordelijke bepaling
2. een meewerkend voorwerp
3. een onderwerp
4. een lijdend voorwerp

Ik zal de anderen heus niets vertellen.

de anderen =

1. een bijwoordelijke bepaling
2. een meewerkend voorwerp
3. een lijdend voorwerp
4. een onderwerp

Bevat deze zin een bijwoordelijke bepaling?

De oppas wachtte op het schoolplein op haar oppaskinderen.

1. Nee, de zin bevat geen bijwoordelijke bepaling.
2. Ja, de zin bevat één bijwoordelijke bepaling.
3. Ja, de zin bevat twee bijwoordelijke bepalingen.

Het verschil tussen zinsdelen benoemen en woordsoorten benoemen is dat je bij zinsontleden....

Kan je dit nu:

Bijwoordelijke bepalingen vinden in een zin.

Maken/huiswerk

Blz. 212: 

Opdracht 2 t/m 5.

Les 2

Blz. 232

Dubbele punt en aanhalingstekens

Lesdoel

Aan het eind van de les kun je aanhalingstekens en dubbele punten op de juiste manier gebruiken.

Dubbele punt 

Wanneer gebruik je een dubbele punt? 

Dubbele punt ( : )

Je zet een dubbele punt in een zin als je iets aankondigt.

Met een dubbele punt kun je ook een citaat aankondigen.

Je zet een dubbele punt ook voor een opsomming.

dubbele punt

Je gebruikt de dubbele punt bij...	bijvoorbeeld
een gedachte (let op, geen aanhalingstekens en hoofdletter!)	Elsa dacht: wat is wiskunde toch een interessant vak.
een citaat (de directe rede)	Peter zei: 'Wat is Nederlands toch een interessant vak!'
een opsomming	Ik vind de volgende vakken interessant: Frans, wiskunde en geschiedenis.
een uitleg of toelichting	Geschiedenis vind ik interessant: je leert ontzettend veel verschillende dingen.

Aanhalingstekens

Aanhalingsteken...	voorbeeld
Als je iemand citeert . (letterlijk opschrijft wat iemand heeft gezegd)	De leraar zei: 'Pak allemaal je mobiel en stuur me een appje.' LET OP! Je laatste aanhalingsteken kom ná het leesteken.
Als je een stukje van iemand anders letterlijk overneemt.	In het verslag schreef de brugklasser 'Ik vond het brugklaskamp geweldig.'
Als je een woord speciale aandacht wilt geven.	Hoe spel je 'coach' eigenlijk?

Directe en indirecte rede

Hoor  je iemand letterlijk praten? 

Gebruik aanhalingstekens

Hoor je iemand NIET letterlijk praten? 

Gebruik GEEN aanhalingstekens

Waar staan de aanhalingstekens goed?

1. 'Dat heb ik niet gedaan!' riep Rixt.
2. 'Dat heb ik niet gedaan! riep Rixt.'

Aanhalingstekens of geen aanhalingstekens?

1. Hij zei: "Ik ben cool."
2. Hij zei: Ik ben cool.

Aanhalingstekens of niet?
Joep zei: Ik ben moe!

1. Geen aanhalingstekens
2. Wel aanhalingstekens

In welke zin staan de aanhalingstekens ('...') goed?

1. 'Ik lust wel een stukje chocola bij de koffie, zei grootmoeder.'
2. 'Ik lust wel een stukje chocola bij de koffie', zei grootmoeder.
3. 'Ik lust wel een stukje chocola bij de koffie, 'zei grootmoeder.
4. Ik lust wel een stukje chocola bij de koffie, 'zei grootmoeder.'

Waar staan de aanhalingstekens goed?

1. Sabine zei: 'Ik heb mijn huiswerk af.'
2. Sabine zei ': Ik heb mijn huiswerk af.'
3. 'Sabine zei: Ik heb mijn huiswerk af.'
4. Sabine zei: 'Ik heb mijn huiswerk af'.

Lukt dit nu?

Aan het eind van de les kun je aanhalingstekens en dubbele punten op de juiste manier gebruiken.

Maken/huiswerk

Blz. 212 opdracht 2 t/m 5.

Blz. 232 opdracht 1 t/m 5.

Lukt dit nu?

Aan het eind van de les kun je aanhalingstekens en dubbele punten op de juiste manier gebruiken.