Samenvattting H. 1.7 en 1.8

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Samenvatting H. 1.7 en 1.8

          Toets Spelling en grammatica

           H. 1.7 en 1.8 (blz. 47 t/m 63)

Ik kan: 

 * een zin in zinsdelen verdelen

 * de persoonsvorm benoemen

 * het onderwerp benoemen

Ik kan:

 * op de juiste plaats een punt, komma, vraagteken, 
    uitroepteken en aanhalingsteken gebruiken.

 * de tegenwoordige tijd van werkwoorden foutloos
    schrijven
 * de 20 dicteewoorden foutloos schrijven

Persoonsvorm

Kenmerken:

• Het is ALTIJD een vorm van een werkwoord (= iets wat je doet)
• staat in het enkelvoud of in het meervoud (dans - dansen)
• staat in de tegenwoordige of verleden tijd (dans -danste)

  

zie

blz. 48

Hoe vind je persoonsvorm (pv)?

     

     1. Tijdsproef - tegenwoordige tijd <-> verleden tijd

          Het werkwoord dat verandert = pv
     2.  Zin vragend maken => BELANGRIJK: werkt niet altijd!

                                                           Sommige zinnen zijn al vragend.

 zie

blz. 48

Bijvoorbeeld:
Wie heeft zijn huiswerk af?

Zinsdelen herkennen

- bestaat altijd uit één of meer woorden die bij elkaar horen

- elk zinsdeel heeft een eigen functie (bv. ow, pv, wwg)

- gebruik de zinsdeelproef om een zinsdeel te herkennen

Zinsdeelproef

- Onderstreep de persoonsvorm (= pv)

- zet voor en achter de pv een streepje

- verander de volgorde van de zin - welk woord / welke woorden
   kun je vóór de pv zetten?

- zet de zinsdeelstrepen op de juiste plaats

zie

blz. 51

   het woord/de woorden vóór de pv is altijd één zinsdeel!

Onderwerp

=> wie of wat de handeling van de zin uitvoert (hoofdrolspeler)

Onderwerp en persoonsvorm zijn sterk verbonden:

* staan meestal naast elkaar

* staan samen in enkelvoud of meervoud

zie

blz. 52

Stappen

Stap 1: Onderstreep de persoonsvorm (pv) en
               zet voor en achter de pv een streep

Stap 2: zet zinsdeelstrepen om de overige woorden

Stap 3: bepaal het onderwerp (= WIE/WAT + pv)

Persoonsvorm in de TT

- Bepaal: 1 persoon/ding of meer personen/dingen?

- Meer personen/dingen? => Gebruik hele werkwoord (=infinitief)

- 1 persoon? => bepaal de ik-vorm 

- Ik-vorm => vaak de stam van het ww (= '-en' eraf hakken)

                  => rare vorm? bv. hak-, verhuiz-, lop-

                        pas het aan: ik hak, ik verhuis, ik loop

- Kijk nu naar de zin:
    

      

ik of jij/je staat erachter?	alle andere vormen enkelvoud
ik-vorm opschrijven	ik-vorm + t opschrijven

Vervang werkwoord

Hoor je nu een -t? 

Dan ook jouw werkwoord

Bijv.: - Vindt /vind jij dit handig? 
           - Loop  jij dit handig => hoort geen -t

           - DUS: Vind jij dit handig?

TIP:

Gebruik: lopen   of smurfen

Wel of niet een -t in tegenwoordige tijd?

Komma

- Bij een opsomming

  Bijvoorbeeld: Hij werd wakker, stond op, ontbeet en ging naar school.

- Tussen twee persoonsvormen in een samenstelde zin (is een zin waarin twee
   zinnen aan elkaar zijn 'geplakt')

   Bijvoorbeeld: Als je klaar bent, ga je op je stoel zitten.

- Als je iemand aanspreekt

   Bijvoorbeeld: Eva, kun je even koken?

- Meestal voor een voegwoord

   Voegwoorden zijn bijvoorbeeld: maar, want, omdat, zodat, terwijl, enzovoort.

   MAAR BIJNA NOOIT een komma voor: en en of

- Tussen bijvoeglijke naamwoorden

   Bijvoorbeeld: Zij zat op een groene, leren, oude bank.

Samen-vattting

Als je PRECIES opschrijft wat iemand zegt, gebruik je aanhalingstekens.

Dat heet de directe rede.

De directe rede begint ALTIJD met een hoofdletter.

Wat gezegd wordt, staat tussen aanhalingstekens.

Voor die zin zet een dubbele punt!

De agent zei: 'Je rijdt veel te hard op die scooter.'

Aanhalingstekens

Begint de zin met directe rede?

Dan:

'Dat is de derde keer,' zucht Tarik.

Als je een stukje LETTERLIJK overneemt uit een tekst

  De uitspraak 'Meedoen is belangrijker dan winnen' hoort bij de
  Olympische spelen.
   Oud-president Obama gebruikte 'Yes we can!' als slogan
   tijdens zijn verkiezingen in de VS.

Als je een woord speciale aandacht wilt geven

  Hoe spel je 'coach' eigenlijk?

Aanhalingstekens

Dictee-woorden

Extra oefenen?

Kan online / in je boek (herhalen)

Of kijk ook op www.cambiumned.nl

bv: 

- https://www.cambiumned.nl/werkwoordspelling/persoonsvorm-tegenwoordige-tijd/

- https://www.cambiumned.nl/zinsdelen/persoonsvorm/

- https://www.cambiumned.nl/zinsdelen/onderwerp/

Veel succes!