3.8 Grammatica - les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Welkom!

Doelen

-Ik kan alle woorden benoemen in een zin.

-Ik kan het voltooid deelwoord correct spellen.

-Ik kan het tegenwoordig deelwoord correct spellen.

-Ik kan samenstellingen op de juiste manier spellen.

Wat gaan we doen?

-Terugblik woordsoorten

-Begin maken met 3.9 Grammatica

Woordsoorten

Veel mensen willen later arts worden.

Veel

1. onbepaald hoofdtelwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. bijwoord
4. bijvoeglijk naamwoord

Telwoorden

Bepaald hoofdtelwoord: één, drie, twintig, honderdvijftig

Onbepaald hoofdtelwoord: veel, enkele, sommige

Bepaald rangtelwoord: eerste, derde, twintigste, hondervijftigste

Onbepaald rangtelwoord: zoveelste, middelste, laatste, volgende

Veel mensen willen later arts worden.

mensen

1. lidwoord
2. hulpwerkwoord
3. zelfstandig naamwoord
4. persoonlijk voornaamwoord

Zelfstandig naamwoord

Zelfstandig naamwoord -> geeft een naam aan zelfstandige dingen

-namen van mensen, dieren en dingen:  Daniël, Woezel, Volvo, Groningen

-woorden voor concrete zaken: chocola, huis, dier, verf, e-mail

-woorden voor abstracte zaken: angst, liefde, overwinning, verdriet, succes

Persoonlijk voornaamwoord

Verwijst naar levende zaken of wezens, zonder die verder bij naam te noemen:

• ik
• zij
• jij
• hen
• wij
• ...

Veel mensen willen later arts worden.

willen

1. koppelwerkwoord
2. hulpwerkwoord
3. vragend voornaamwoord
4. wederkerend werkwoord

Werkwoorden

Koppelwerkwoorden (ZIJN): 

zijn, worden, schijnen, lijken, blijken, blijven, heten, dunken, voorkomen

Zelfstandige werkwoorden (DOEN):

werken, koken, lopen, fietsen, zwemmen, lezen, slapen

Hulpwerkwoorden:

de werkwoorden die helpen om tot een complete zin te komen (ik heb geslapen, mijn oma zit te lezen, mijn zus wordt opgehaald, ...)

Wederkerende werkwoorden:

zich vermaken, zich vergissen, zich wassen

Veel mensen willen later arts worden.

later

1. bezittelijk voornaamwoord
2. bijwoord
3. bijvoeglijk naamwoord
4. zelfstandig naamwoord

Bijwoord

Het zegt iets over een willekeurig ander element van de zin dat geen zelfstandig naamwoord is (meestal ww, bvnw of nwg):

• Wat schrijf je netjes!
• Ik ben erg moe.
• De buren hebben een heel mooi huis.

Geven plaats of tijd aan in de zin: altijd, daar, vanavond

Veel mensen willen later arts worden.

arts

1. persoonlijk voornaamwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. bijvoeglijk naamwoord
4. bepaald rangtelwoord

Veel mensen willen later arts worden.

worden

1. hulpwerkwoord
2. wederkerend werkwoord
3. zelfstandig werkwoord
4. koppelwerkwoord

3.9 Spelling

Maken opdracht 1 in je boek (blz 223)

Werkwoordspelling

Voltooid deelwoord

Tegenwoordig deelwoord

Tegenwoordig deelwoord

Het tegenwoordig deelwoord geeft aan dat de handeling nog niet voorbij is. Je vormt het door -d achter de infinitief te plaatsen:

• Gierend van het lachen kwamen de leerlingen het gymlokaal binnen.

• De katten vlogen elkaar hevig miauwend in de haren.

Het tegenwoordig deelwoord kun je vervangen door een bijzin met ‘terwijl’:

• De vriendinnen sloten elkaar huilend in de armen.

• Terwijl ze huilden, sloten de vriendinnen elkaar in de armen.

Samenstellingen

Tussen -e

Tussen -s

Samenstellingen

Samenstelling: twee of meer losse woorden die aan elkaar zijn geplakt

                                 stoelpoot, telefoonoplader, tafelkleed, deurbelverkoper

Tussen -s:  gebruik een tussen -s als je die hoort

                        dorpsfeest, stationsplein, machtsvertoon

                        Twijfel? -> vervang het tweede woord door 'feest'

                         varkensstal/varkenstal? -> varkensfeest -> dus: varkensstal

Samenstellingen

Tussen-(e)n:  gebruik een tussen-(e)n als het eerste deel van de  

                            samenstelling een meervoud op -(e)n heeft.

                            eik -> eiken -> eikenboom

Huiswerk

Maken 3.9 opdr. 1, 4, 8, 9