Tekstverbanden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Lezen h1 - h4

1 havo/vwo

Opbouw teksten

Een tekst bestaat vaak uit drie delen.

Inleiding - middenstuk - slot.

In het middenstuk staat de meeste informatie (kern).

Er worden in het middenstuk verschillende aspecten van het onderwerp besproken. 

Dit noem je: deelonderwerpen. 

Tussenkopjes kunnen het deelonderwerp aankondigen.

Functies van de inleiding

Inleiding

• Onderwerp van de tekst introduceren.
• Aandacht trekken
• Stellen van een vraag
• Mening van de schrijver
• Iets over opbouw tekst vertellen
• Leuk kort verhaaltje/anekdote
  

Hoofdgedachte 

Hoofdgedachte is vaak te vinden in de inleiding of het slot van de tekst.

Vraag bij hoofdgedachte:

Wat is het belangrijkste wat er in de hele tekst over het onderwerp wordt gezegd? 

De hoofdgedachte is een hele zin.

Tekstverbanden 

Woorden, zinnen en alinea's hangen met elkaar samen: het verband in de tekst. 

Functie:

• beter begrijpen van een tekst

Teksverbanden en signaalwoorden

Chronologisch verband

Beschrijft gebeurtenissen in de juiste tijdsvolgorde

signaalwoorden:
vroeger, later, nu, eerst, daarna, vervolgens, nadat, terwijl, dadelijk, intussen, binnenkort - ook jaartallen en data

Opsommend verband

In een opsommend verband worden dingen achter elkaar opgenoemd. 

signaalwoorden: 
ten eerste, ten tweede, om te beginnen, bovendien, ook (nog), verder, ten slotte, en, niet alleen.....(maar) ook - ook liggende streepjes (-), getallen (1,2,3) of 'dots'.

Tegenstellend verband 

In een tegenstellend verband worden tegenovergestelde zaken genoemd.

signaalwoorden:
maar, tegenover, daarentegen, toch, echter, hoewel, ofschoon, ondanks dat, aan de ene kant ..... aan de andere kant

Toelichtend verband

In een toelichtend verband wordt extra informatie gegeven bij een onderwerp, vaak in de vorm van een voorbeeld.

signaalwoorden:
bijvoorbeeld, zo, als, zoals, denk aan, neem nou

Bij welk verband hoort het signaalwoord 'ten eerste'?

1. chronologisch verband
2. opsommend verband
3. tegenstellend verband
4. toelichtend verband

Wat beschrijft een chronologisch verband?

1. Hoe laat iets gebeurt
2. Wanneer iets gebeurt
3. Extra informatie
4. Gebeurtenissen in de juiste tijdsvolgorde

'maar' is een signaalwoord bij een tegenstellend verband. Juist of onjuist?

1. juist
2. onjuist