6.1 De verlichting

Hoofdstuk 8: Verlichting en revoluties
1 / 14
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

This lesson contains 14 slides, with text slides.

time-iconLesson duration is: 60 min

Items in this lesson

Hoofdstuk 8: Verlichting en revoluties

Slide 1 - Slide

Leerdoelen

  • Aan het einde van de les kun je de kenmerken van de Verlichting noemen en ken je een aantal belangrijke verlichte denkers. 

Slide 2 - Slide


De Verlichting

  • Periode (vanaf ongeveer 1700) waarin mensen hun kennis (willen) vergroten, door steeds meer uit te gaan van het verstand, de rede, de ratio.
  • Sommige mensen  waren daarbij kritisch: niet zomaar alles aannemen omdat een koning of de kerk dat zegt.

  • De verlichtingsdenkers  vinden dat iedereen vrij en gelijkwaardig moet zijn.
  • Verlichtingsdenkers houden van discussie, zij zijn het zeker niet altijd eens.

Slide 3 - Slide

Belangrijkste onderwerpen waar over nagedacht werd

  • Politiek
  • Geloof
  • Rechtspraak
  • Ontwikkeling van volken

Slide 4 - Slide

Geloof

  • Twijfel over God
  • Twijfel over de bijbel
  • Afwijkende mening moet kunnen
  • Toch blijven verlichtingsdenkers wel gelovig
  • Vergelijkingen met andere religies

Slide 5 - Slide

Voltaire

  • God heeft de wereld, de mens en de natuurwetten geschapen, maar bemoeit zich niet meer actief met de wereld 

  • Mechanistisch wereldbeeld

Slide 6 - Slide

Spinoza
  • God is geen persoon (geen man op een wolk), maar 
  • God is in alles in de natuur terug te vinden
  • Maar: ook in de Republiek mochten zijn ideeën niet gepubliceerd worden.
  • Te radicaal voor zijn tijd


Slide 7 - Slide

Nadenken over: Politiek en staat
Drie belangrijke nieuwe ideeën:

  • John Locke: natuurlijke rechten
  • Rousseau: volkssoevereiniteit
  • Montesquieu: trias politica

Slide 8 - Slide

John Locke
  • natuurlijke rechten: recht op leven, bezit en vrijheid
('mensenrechten')

  • regering regeert op basis van vertrouwen




Slide 9 - Slide

Jean-Jacques Rousseau 

  • Volkssoevereiniteit (macht ligt bij het volk)

  • Regering is alleen uitvoerder van de wil van de burgers

Slide 10 - Slide

maakt de wetten
voert de wetten uit
controleert of burgers zich aan de wetten houden

Slide 11 - Slide

Nadenken over: rechtspraak
  • Bewijs vaak onbetrouwbaar: Kritiek op bekentenissen na marteling. 

  • Lijfstraffen: schieten doel voorbij?

Slide 12 - Slide

Nadenken over: ontwikkeling van volkeren
  • Vooruitgangsdenken
  • Geschiedenis is lang proces 
  •  Samenleving verbetert steeds

  • Kijk op 'primitieve' volkeren
  • Cultuurrelativisme, maar ook:
  • Europees superioriteitsgevoel

Slide 13 - Slide

Verlichting
Rationeel denken en vrijheid leiden tot een betere wereld, is de gedachte

Slide 14 - Slide