Voltooid deelwoord zwak & sterk

• Duits
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

Projekt: Reiseführer

• Gruppe: 3 bis 5 Personen
  
• Stadt: Düsseldorf, Köln, Essen, Heidelberg, Hamburg, Hannover, Berlin, München, Frankfurt, Stuttgart, Leipzig, Dresden, Wien, Salzburg
  
• Kriterien
• Bilden Sie Gruppen!

Was sind Chunks?

• sind Wörter, die zusammen eine sinnvolle Einheit bilden. Das können Satzglieder sein oder ganze Sätze.
  
• Man lernt ein Wort nicht isoliert, sondern im Kontext.
  

https://www.weltbild.de/media/txt/pdf/9783834219640-113221098-merian-live-reisefuehrer-valencia.pdf

Het voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden

Basisregel voor het voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden

Het voltooid deelwoord wordt gevormd door: 

GE + STAM + T

Bijvoorbeeld:

hören - Wir haben es gestern schon gehört. 

spielen - Mein Hund hat mit meiner Katze gespielt. 

Uitzondering 

Het voltooid deelwoord van werkwoorden waarbij de stam op een -t of een -d eindigt, wordt gevormd door:

GE + STAM + ET

Bijvoorbeeld:

arbeiten - Wir haben gestern den gazen Tag gearbeitet.

Uitzondering 

Het voltooid deelwoord van werkwoorden op -ieren wordt gevormd door: 

STAM + T

Bijvoorbeeld:

fotografieren - Was hast du fotografiert?

Uitzondering 

Het voltooid deelwoord van werkwoorden met be- of ver- wordt gevormd door:

STAM + T

Bijvoorbeeld:

besuchen - Wir haben den Zoo besucht.

Wat valt je op aan deze zinnen?

Wir haben es gestern schon gehört. 

Mein Hund hat mit meiner Katze gespielt. 

Was hast du fotografiert?

Wir haben den Zoo besucht. 

Stappenplan

Om welk werkwoord gaat het?

1. Plaats dit werkwoord naar het einde van de zin en maak er als volgt een voltooid deelwoord van:

2. Wat is de stam van het werkwoord?

3. Eindigt de stam op –T, -D of het werkwoord op–IEREN? Zo ja, ga naar stap 4 of 5.

     Zo nee, regel: GE + STAM + T

4. Eindigt de stam op: -T of –D, regel: GE + STAM + ET. 

5. Eindigt de stam op –IEREN, regel: STAM+T

6. Voeg het juiste hulpwerkwoord toe.

Sterke werkwoorden in het Duits

Sterke werkwoorden met een

-a- of een -e- in de stam

sterk werkwoord

Een sterk werkwoord krijgt in de verleden tijd een andere stamklinker.

Duits en Nederlands lijken zo veel op elkaar dat als het werkwoord in het Nederlands sterk is dat het dan in het Duits ook vaak sterk is.

Sterke werkwoorden (a/ä)

Bij de du-vorm en de er/sie/es-vorm verandert de -a die in de stam staat in een -ä

Hij rijdt (fahren)

1. er fahrt
2. er fährt

Ik rijdt (fahren)

1. ich fährt
2. ich fahrt
3. ich fahre
4. ich fähre

Welke vorm klopt?
laufen

1. ich läufe
2. sie läufen
3. ihr lauft
4. du laufst

Welke vorm klopt?
lassen

1. ich lasse
2. sie lässst
3. ihr lässt
4. du lasst

Welke vorm klopt?
anfangen

1. ich fänge an
2. sie anfängt
3. ihr anfängt
4. du fängst an

Sterke werkwooren (e/i/ie)

Bij de du-vorm en de er/sie/es-vorm verandert de lange klinker in een ie en de korte klinker in een i

let op er zijn uitzonderingen ;-(

jij ziet (sehen)

1. du siehst
2. du sehst
3. du sihst

u leest (lesen)

1. Sie liest
2. Sie lezen
3. Sie lehst
4. Sie lesen

zij geeft (geben)

1. sie giebt
2. sie gebt
3. sie gibt

Stappenplan e/i-Wechsel

1.Is het werkwoord zwak of sterk?    
 (Als het zwak is, krijg je GEEN e-i Wechsel!)
2.Staat er een vorm van du of er/es/sie voor?
(Alleen bij du of er/es/sie kun je e-i wechsel krijgen!)

3.Staat er een lange of een korte e in de stam?

        (bij lange e krijg je ie, bij korte e krijg je i)

4.Hoort het werkwoord bij de uitzonderingen?

(Bij nehmen, geben, treten(lange e)krijg je toch een i!

                      Bij gehen en stehen krijg je GEEN e-i Wechsel)

Stappenplan e/i-Wechsel

3.Staat er een lange of een korte e in de stam?
        (bij lange e krijg je ie,           bij korte e krijg je i)
4.Hoort het werkwoord bij de uitzonderingen?
(Bij nehmen, geben, treten(lange e)krijg je toch een i!
                      Bij gehen en stehen krijg je GEEN e-i Wechsel)

Oefen zinnen ;

1. Was ...... (essen) du am liebsten?
2. Am liebsten ..... (essen) ich Pizza.
3. Wir ...... (helfen) ihm immer!
4. Rosi ..... (geben) Anja eine CD!
5. Ich ...... (sprechen) gerne über Politik.

Antwoorden:

1: isst
2: esse
3: helfen
4: gibt
5: spricht
Dankje wel voor het lezen en eventueel oefenen!
bron: scholieren.com

korte e wordt korte i:

als de e in de stam kort uitgesproken wordt (zoals in sprechen) dan verandert deze bij du/er/sie/es in een i:
voorbeeld: sprechen [= spreken]    

korte e wordt korte i:

sprechen      

werfen            

helfen

essen

vergessen

treffen

gelten

  

lange e wordt ie:

als de e in de stam lang uitgesproken wordt (zoals in lesen) dan verandert deze bij du/er/sie/es in een ie:
voorbeeld: lesen [= lezen]     

lange e wordt ie:

lesen

sehen

stehlen

uitzonderingen (niet sterk)

toch geen e/i-wisseling hebben:
    branden: (brennen) es brennt
    denken: (denken) er denkt
    gaan: (gehen) er geht
    kennen: (kennen) er kennt
    noemen: (nennen) er nennt
    rennen: (rennen) er rennt
    staan: (stehen) er steht

uitzonderingen(i/ie)

Je zou verwachten dat zij een ie in de stam krijgen, maar het wordt toch een i:

    geven: (geben) er gibt

    nemen: (nehmen) er nimmt

    treden/trappen: (treten) er tritt

Het voltooid deelwoord van sterke werkwoorden  

Voltooid deelwoord?
Wo habt ihr letztes Jahr____(wohnen)

Basisregel voor het voltooid deelwoord van sterke werkwoorden

Het voltooid deelwoord van sterke werkwoorden moet je simpelweg leren. 

Bijvoorbeeld:

beschrijven - beschreven / beschreiben - beschrieben

zwemmen - gezwommen / schwimmen - geschwommen

Het voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden

Voltooid deelwoord?
Ich habe in den Ferien viel ____ (arbeiten)

Voltooid deelwoord?
Du hast zwei Jahre Deutsch_____(studieren)?

Voltooid deelwoord?
Wer hat das Essen eigentlich_____?(bezahlen)

Voltooid deelwoord?
Die Schüler haben bei Albert Heijn zu wenig______(verdienen)

Voltooid deelwoord?
Ich habe die Falsche Kleidung______(bestellen)

Voltooid deelwoord?
Ich habe gestern einen Kuchen ______(machen)

Meine Schwester wohnt in Zierikzee.

Meine Oma tanzt gerne.

Mein Bruder arbeitet als Lehrer.

Ich bestelle das Essen.