Paragraaf 6.5 - Burgers aan de macht

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 1

Paragraaf 6.5 Burgers aan de macht 


Tekstboek bladzijdes 129 t/m 131

Vraag van de paragraaf 

Hoe werd de Republiek bestuurd? 

Republiek

In de Nederlanden hadden

 we een Republiek

GRAAFSCHAPPEN

• Adel op het platteland

GRAAFSCHAPPEN

• Adel op het platteland

VROEDSCHAPPEN

• Regenten in steden

GRAAFSCHAPPEN

• Adel op het platteland

VROEDSCHAPPEN

• Regenten in steden

Benoemt

Sturen vertegenwoordigers + betalen belastingen aan:

GRAAFSCHAPPEN

• Adel op het platteland

VROEDSCHAPPEN

• Regenten in steden

Benoemt

Sturen vertegenwoordigers + betalen belastingen aan:

Eigen statenvergadering: 
GEWESTELIJKE STATEN

• Eigen bestuur
• Eigen rechtspraak

GRAAFSCHAPPEN

• Adel op het platteland

VROEDSCHAPPEN

• Regenten in steden

Benoemt

Sturen vertegenwoordigers + betalen belastingen aan:

GEWESTELIJKE STATEN

• Eigen bestuur
• Eigen rechtspraak

Elk gewest had een soort eigen regering

GRAAFSCHAPPEN

• Adel op het platteland

VROEDSCHAPPEN

• Regenten in steden

Benoemt

Sturen vertegenwoordigers + betalen belastingen aan:

GEWESTELIJKE STATEN

• Eigen bestuur
• Eigen rechtspraak

Holland

GRAAFSCHAPPEN

• Adel op het platteland

VROEDSCHAPPEN

• Regenten in steden

Benoemt

Sturen vertegenwoordigers + betalen belastingen aan:

GEWESTELIJKE STATEN

• Eigen bestuur
• Eigen rechtspraak

Zeeland

GRAAFSCHAPPEN

• Adel op het platteland

VROEDSCHAPPEN

• Regenten in steden

Benoemt

Sturen vertegenwoordigers + betalen belastingen aan:

GEWESTELIJKE STATEN

• Eigen bestuur
• Eigen rechtspraak

Friesland

GRAAFSCHAPPEN

• Adel op het platteland

VROEDSCHAPPEN

• Regenten in steden

Benoemt

Sturen vertegenwoordigers + betalen belastingen aan:

GEWESTELIJKE STATEN

• Eigen bestuur
• Eigen rechtspraak

Groningen

GRAAFSCHAPPEN

• Adel op het platteland

VROEDSCHAPPEN

• Regenten in steden

Benoemt

Sturen vertegenwoordigers + betalen belastingen aan:

GEWESTELIJKE STATEN

• Eigen bestuur
• Eigen rechtspraak

Overijsel

GRAAFSCHAPPEN

• Adel op het platteland

VROEDSCHAPPEN

• Regenten in steden

Benoemt

Sturen vertegenwoordigers + betalen belastingen aan:

GEWESTELIJKE STATEN

• Eigen bestuur
• Eigen rechtspraak

Gelderland

GRAAFSCHAPPEN

• Adel op het platteland

VROEDSCHAPPEN

• Regenten in steden

Benoemt

Sturen vertegenwoordigers + betalen belastingen aan:

GEWESTELIJKE STATEN

• Eigen bestuur
• Eigen rechtspraak

Utrecht

GRAAFSCHAPPEN

• Adel op het platteland

VROEDSCHAPPEN

• Regenten in steden

Benoemt

Sturen vertegenwoordigers + betalen belastingen aan:

GEWESTELIJKE STATEN

• Eigen bestuur
• Eigen rechtspraak

Gewesten hadden eigen bestuur, maar voor zaken die voor elk gewest belangrijk waren, kwamen ze samen.

GRAAFSCHAPPEN

• Adel op het platteland

VROEDSCHAPPEN

• Regenten in steden

Benoemt

Sturen vertegenwoordigers + betalen belastingen aan:

GEWESTELIJKE STATEN

• Eigen bestuur
• Eigen rechtspraak

Bijvoorbeeld bij oorlogsvoering en buitenlandse zaken

GRAAFSCHAPPEN

• Adel op het platteland

VROEDSCHAPPEN

• Regenten in steden

Sturen vertegenwoordigers + betalen belastingen aan:

Sturen vertegenwoordigers +
betalen belastingen aan:

GEWESTELIJKE STATEN

• Eigen bestuur
• Eigen rechtspraak

STATEN- GENERAAL

• Defensie
• Buitenlandse zaken
• Bestuur Generaliteitslanden

GRAAFSCHAPPEN

• Adel op het platteland

VROEDSCHAPPEN

• Regenten in steden

Sturen vertegenwoordigers + betalen belastingen aan:

Sturen vertegenwoordigers +
betalen belastingen aan:

GEWESTELIJKE STATEN

• Eigen bestuur
• Eigen rechtspraak

STATEN- GENERAAL

• Defensie
• Buitenlandse zaken
• Bestuur Generaliteitslanden

GRAAFSCHAPPEN

• Adel op het platteland

VROEDSCHAPPEN

• Regenten in steden

Sturen vertegenwoordigers + betalen belastingen aan:

Sturen vertegenwoordigers +
betalen belastingen aan:

GEWESTELIJKE STATEN

• Eigen bestuur
• Eigen rechtspraak

Generaliteitslanden

Gebieden zonder eigen bestuur. Deze werden direct door de Staten-Generaal
bestuurd. 

STATEN- GENERAAL

• Defensie
• Buitenlandse zaken
• Bestuur Generaliteitslanden

GRAAFSCHAPPEN

• Adel op het platteland

VROEDSCHAPPEN

• Regenten in steden

Sturen vertegenwoordigers + betalen belastingen aan:

Sturen vertegenwoordigers +
betalen belastingen aan:

GEWESTELIJKE STATEN

• Eigen bestuur
• Eigen rechtspraak

STATEN- GENERAAL

• Defensie
• Buitenlandse zaken
• Bestuur Generaliteitslanden

GRAAFSCHAPPEN

• Adel op het platteland

VROEDSCHAPPEN

• Regenten in steden

Benoemt

Sturen vertegenwoordigers + betalen belastingen aan:

Sturen vertegenwoordigers +
betalen belastingen aan:

GEWESTELIJKE STATEN

• Eigen bestuur
• Eigen rechtspraak

RAADPENSIONARIS

• Secretaris van Staten-Generaal
• Contacten met buitenland

STATEN- GENERAAL

• Defensie
• Buitenlandse zaken
• Bestuur Generaliteitslanden

GRAAFSCHAPPEN

• Adel op het platteland

VROEDSCHAPPEN

• Regenten in steden

Benoemt

Sturen vertegenwoordigers + betalen belastingen aan:

Sturen vertegenwoordigers +
betalen belastingen aan:

GEWESTELIJKE STATEN

• Eigen bestuur
• Eigen rechtspraak

RAADPENSIONARIS

• Secretaris van Staten-Generaal
• Contacten met buitenland

Geeft advies aan

STATEN- GENERAAL

• Defensie
• Buitenlandse zaken
• Bestuur Generaliteitslanden

STADHOUDER

• Opperbevelhebber Leger / Vloot
  
• Toezichthouder rechtspraak

GRAAFSCHAPPEN

• Adel op het platteland

VROEDSCHAPPEN

• Regenten in steden

Benoemt

Sturen vertegenwoordigers + betalen belastingen aan:

Sturen vertegenwoordigers +
betalen belastingen aan:

GEWESTELIJKE STATEN

• Eigen bestuur
• Eigen rechtspraak

Benoemt

RAADPENSIONARIS

• Secretaris van Staten-Generaal
• Contacten met buitenland

Geeft advies aan

STATEN- GENERAAL

• Defensie
• Buitenlandse zaken
• Bestuur Generaliteitslanden

STADHOUDER

• Opperbevelhebber Leger / Vloot
  
• Toezichthouder rechtspraak

GRAAFSCHAPPEN

• Adel op het platteland

VROEDSCHAPPEN

• Regenten in steden

Benoemt

Sturen vertegenwoordigers + betalen belastingen aan:

Sturen vertegenwoordigers +
betalen belastingen aan:

GEWESTELIJKE STATEN

• Eigen bestuur
• Eigen rechtspraak

Benoemt

RAADPENSIONARIS

• Secretaris van Staten-Generaal
• Contacten met buitenland

Geeft advies aan

Decentraal bestuur

1648

• Spanje en de Republiek (der Zeven Verenigde Nederlanden) sloten vrede  --> Vrede van Münster
  
  
• Stadhouders wilden liever wel oorlog voeren --> alleen dan waren ze heel erg belangrijk 
  

Stadhouder Willem II

• Wilde liever geen vrede met Spanje 
• Stierf in 1650 aan de pokken 
• Gewest Holland wilde toen geen nieuwe stadhouder benoemen
• Eerste stadhouderloze tijdperk 

Johan de Witt

• Regent 
• Werd machtigste bestuurder  in de Republiek 
• Bezuinigde op de landmacht, maar niet op de marine 
• Beschermen van handelsschepen

Het Rampjaar

1672

• In 1672 vielen de Engelsen, Fransen en Duitsers tegelijkertijd Nederland aan.
• Op zee wist Admiraal Michiel de Ruijter de Engelsen tegen te houden, maar het landleger is te zwak. 
• Sommigen gaven De Witt de schuld: hij had ook het leger moeten versterken
• Samen met zijn broer Cornelis werd hij afgeslacht en opgehangen

Toch weer een stadhouder

1672

• Pas toen de gebieden rond Holland onder water werden gezet, gaven de Franse legers het op. De Duitsers hadden zich al teruggetrokken.
• De Republiek was gered, maar voor veel mensen was duidelijk geworden dat ze niet zonder stadhouder konden: Willem III volgde na 25 jaar zijn vader op

Behalve stadhouder en Prins van Oranje, werd Willem III in 1688 ook Koning van Engeland! Daar heeft hij nog steeds de bijnaam King Billy.

Stadhouder Willem III

• Geen verlies van gebieden voor de Republiek --> daar zorgde Willem III voor 
• Engeland en Frankrijk werden wel steeds machtiger
• Voor de Republiek was de Gouden Eeuw ten einde  

Vraag van de paragraaf 

Hoe werd de Republiek bestuurd?