BK h5 woorden (spreekwoorden en uitdrukkingen)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

5.5 woorden

In deze paragraaf leer je:

- +/- 30 nieuwe woorden
- het verschil tussen spreekwoorden en uitdrukkingen
- hoe je de betekenis van spreekwoorden en uitdrukkingen kunt vinden

Ken je een spreekwoord of een uitdrukking?

Weet je het verschil tussen een spreekwoord en een uitdrukking?

Letterlijk en figuurlijk

Letterlijk: je gebruikt de gewone betekenis.

De aardappels kookten in de pan.

Figuurlijk: je bedoelt iets anders dan er letterlijk staat.

Jonah kookte van woede.

Spreekwoord

• Een spreekwoord is een zin met een figuurlijke betekenis;
• Bevat een kernachtige uitspraak met een waarheid of wijsheid;
• De woorden van de zin kun je niet veranderen;

Bijvoorbeeld: 

'Na regen komt zonneschijn’

'De appel valt niet ver van de boom'

uitdrukkingen

In uitdrukkingen worden woorden ook in een figuurlijke betekenis gebruikt;

De woorden van een uitdrukking pas je aan in de zin.

Bijvoorbeeld: De handen uit de mouwen steken. 

De jongens steken de handen uit de mouwen. 

Ik steek morgen mijn handen uit de mouwen. 

opzoeken betekenissen

Zoek bij het belangrijkste woord, meestal een ZN.

Als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel.

spreekwoord

1. je kunt de woorden veranderen
2. je kunt de zin niet veranderen
3. letterlijke betekenis
4. een deel van een zin

Wat betekent deze uitdrukking?

1. zere voeten hebben
2. iets kapot maken
3. eieren vies vinden
4. zeer voorzichtig handelen

Welk spreekwoord zie je hier?

1. Onder de grond kijken.
2. Je kop in het zand steken.
3. Zand happen.
4. Het hoofd koel houden.

Is de volgende uitspraak een spreekwoord of een uitdrukking?
Mijn buurman heeft twee linkerhanden.

1. spreekwoord
2. uitdrukking

Opdrachten

opdracht 2, 3, 4, 6, 7, 10, 11, 12, 13, 14

Succes met leren en oefenen!