5.6 Spieren en beweging

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Regeling

5.6 Spieren en beweging

Leerdoelen

• Je kunt de bouw en werking van spieren beschrijven.
  
• Je kunt de effecten van training en dopinggebruik uitleggen.
  
• Je kunt de uitvoering van een onderzoek en de conclusies evalueren.
  

Spieren

Impulsen komen via de bewegingszenuwcellen aan bij de spieren.

Hierdoor kan de spier samentrekken en kun je bewegen en een stabiele houding aannemen en überhaupt leven (hartspier en ademhaling, etc.)

Glad spierweefsel

• Langwerpige spiercellen, elk met eigen celkern
• Aangestuurd door autonoom zenuwstelsel (onbewust)
• Komt voor in buisvormige organen, bloedvaten en vertakkingen in longen
• Traag samentrekkend
• Niet snel vermoeid

Dwarsgestreept spierweefsel

• Bestaat uit spiervezels = versmolten spiercellen, hierdoor ook veel celkernen per spiervezel.
• Dwarse strepen te zien 
• Zitten meestal vast aan botten (soms aan huid) 
• Aangestuurd door animaal zenuwstelsel
• Samentrekking verloopt snel
• Snel vermoeid

Bouw spier

Van groot naar klein:

Spier (+pees) - spierbundel - spiervezel (= spiercel) - spierfibril - actine en myosine (eiwitten)

Bindweefsel als bescherming

Bouw spier

In spiercellen liggen spierfibrillen.

Deze bestaan uit twee soorten eiwitdraden (actine en myosine), die over elkaar heen schuiven waardoor een spier samentrekt. Dit kost ATP.

Dit zorgt voor de dwarse strepen op spieren.

Hoe komt een spiercel aan zijn ATP?

Aansturing spieren

Het axon van een bewegingszenuwcel eindigt in een motorisch eindplaatje. Dit plaatje brengt impulsen over naar een spiervezel.

Eén bewegingszenuwcel vormt een motorische eenheid met alle spiervezels waar die mee in verbinding staat: trekken allemaal samen bij een impuls van deze bewegingszenuw.

--> Alles of niets (te weinig impulsen = geen contractie)

Precisie en kracht

Weinig spiervezels in één motorische eenheid --> meer precieze aansturing mogelijk

Samentrekking is altijd maximaal --> intensiteit van de samentrekking (contractie) wordt bepaald door het aantal motorische eenheden.

Spierspanning - een aantal motorische eenheden zijn altijd actief, hierdoor blijf je in evenwicht/ gaat je gezicht niet hangen

Antagonisten

= Spieren die een tegengestelde beweging veroorzaken.

Nodig voor houding en het 'terug' kunnen bewegen

Lichaamsbeweging en training

Beweging en training is goed voor je conditie en ter 

voorkoming van blessures.

Door krachttraining krijgen de spieren meer cellen en filamenten.

Hierdoor wordt de spier groter en zwaarder.

Door duurtraining train je het uithoudingsvermogen van de spier.

Belangrijk is een goede warming up en cooling down.

Doping

Verhogen van sportieve prestaties.

Spierversterkende middelen bevatten vaak 

anabole steroiden, deze zijn vergelijkbaar met testosteron.

Stimuleert ook de aanmaak van rode bloedcellen, 

dit verhoogt de sportprestaties.

Epo doet hetzelfde.

Grote medische gevolgen voor gebruiker

Betrouwbaar en valide onderzoek

Bij betrouwbaarheid gaat het om de vraag of je onderzoeksresultaten hetzelfde zouden zijn als je het onderzoek op dezelfde wijze nogmaals uitvoert..

Bij validiteit gaat het om het meten wat je beoogt te meten, zonder systematische fouten.

Huiswerk

Leren en maken 5.6