AN - Hormonen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

AN - Hormonen

G3V2AP

31 mei 2024

Doel van de les

• Wat zijn hormonen en hormoonklieren?
• Waar ligt de hypofyse?
• Wat is de werking van de hormonen uit de hypofysevoorkwab?

In welke processen heeft de lymfeknoop een functie?

1. Afvoer van afvalstoffen
2. Aanvoer van voedingsstoffen
3. Pijnbestrijding
4. Afweer tegen ziektekiemen

Op welke vloeistof lijkt lymfevocht?

1. Op hersenvocht
2. Op weefselvloeistof
3. Op bloedplasma
4. Op voorurine

De milt is een grote lymfeklier die in de bloedbaan ligt

1. Waar
2. Niet waar

Wat is een hormoon?

1. Elektrische prikkel in zenuwen
2. Gevoel in je buik
3. Wordt in de puberteit aangemaakt
4. Signaalstof in je bloed

Bij welke processen in ons lichaam zijn hormonen betrokken?

Welke organen produceren hormonen?

Multipel Myeloom (ziete van Kahler)

• Afwijkende plasmacellen in het beenmerg
  
• Verschijnselen:
  

1. Botpijn
2. Beschadigde nieren
3. Anemie (door verdringing rode bloedcellen)
4. Bloedingen

• Behandeling: cytostatica en evt. stamceltransplantatie
  

Hormonen

= ... die in het bloed circuleren

• Zetten doelcellen aan tot stofwisselingsprocessen
• Hebben een grote invloed op de ... van je lichaam

signaalstoffen

ontwikkeling

Hormonen

• 10 hormoonklieren
• 25 hormonen 

• Via ... naar doelcel
• nieren en ... filteren hormonen uit

bloed

lever

Van welk hormoon heeft deze bodybuilder teveel genomen?

Hypothalamus/hypofyse

Regelcentrum hormonen:

• Hypothalamus: stuurt ... aan
• Hypofyse:

- voorkwab

- achterkwab

hypofyse

Hypofysevoorkwab

• Wordt aangestuurd door de ... via bloedvaatjes (hormonen)
• Stimulerende en ... hormonen
• 7 stuks

hypothalamus

remmende

Opdracht: 7 stuks hormonen

Werk deze hormonen uit in tweetallen

Gebruik je boek anatomie en fysiologie module 12 hoofdstuk 1

10 min

1. TSH
2. ACTH
3.  FSH
4. LH
5. STH
6. Prolactine
7. MSH

Remmende terugkoppeling

De CV-ketel:

• 21 graden afgesteld
• sensor meet temperatuur
• wordt het warmer?
• thermostaat (rem) laat ketel afslaan
• wordt het weer kouder?
• ketel gaat weer aan (rem los)

Hormoonstelsel (bijv. schildklier):

• ... maakt schildklierhormoon
• ... meet waarde (sensor)
• te hoog? hypofyse moet ...
• te laag? hypofyse moet ...

hypofyse

hypothalamus

stoppen

werken

Hypofyseachterkwab

1. ADH: regelt ... in het lichaam
2. oxytocine: regelt de samentrekking van de ...

waterhuishouding

baarmoeder

Verwerkingopdrachten

Maak de verwerkingsopdrachten 1 t/m 4 van module 12 a&f

10 minuten

00:45

Wat is een voorbeeld van een endocriene klier?

1. Bijnier
2. Lymfeklier
3. Nier
4. Zwezerik

01:17

Met welk onderdeel van de CV kun je de hypothalamus vergelijken?

1. Thermostaat
2. Radiator
3. Sensor
4. Ketel

01:44

Negatieve feedback zorgt voor

1. Stimulering
2. Remming

02:25

De hypofyseachterkwab maakt zelf ADH en oxytocine

1. Waar
2. Niet waar

03:02

TSH stimuleert de ...

1. Bijnieren
2. Borsten
3. Schildklier
4. Testikels/eierstokken

Programma

• Theorie schildklier
• Filmpje
• Theorie bijnier (15 min)
• Filmpje
• Opdracht 1
• Opdracht 2

Hypofysehormonen

Schildklier

Schildklier

• Zorgt voor ... (=metabolisme)
• Basaal metabolisme = bepaalde ... van de stofwisseling

stofwisseling

basissnelheid

Aansturing schildklier

• Hypofyse > ...
• Remmende terugkoppeling via ...
• te snel werkende schildklier: ... gewicht
• te langzaam werkend: ... gewicht

TSH

hypothalamus

afname

toename

Calcitonine en PTH

• C-cellen: aanmaak ... > ..., prikkelgeleiding, spieren, bloedstolling 
• ... calcium in bloed
• PTH: ... calcium in bloed

calcitonine

botaanmaak

verlaging

verhoging

Bijnierschors

• aldosteron
• cortisol
• geslachtshormonen 

Zoek de werking van deze hormonen op in je boek (module 12 H1 anatomie & fys.)

aldosteron: natrium en kalium reguleren, reguleren bloeddruk. Nieren: natrium vasthouden, kalium uitscheiden

Corstisol: aangemaakt bij stress, controle ontsteking en aanmaak antistoffen

Kleine hoeveelheden geslachtshormonen

Bijniermerg

• Adrenaline
• Noradrenaline

Stresshormonen

Zoek ook de werking van deze hormonen op in je boek

Adrenaline/noradrenaline: hartslag omhoog, spieren trillen

Doorsnee bijnier

Opdracht

• Beschrijf wat de eilandjes van Langerhans in de alvleesklier doen
• Verwerk in je beschrijving de volgende termen: endocriene klieren, exocriene klieren
• Beschrijf de werking van insuline en glucagon

10 minuten

Feedbackmeganisme insuline/glucagon

01:00

Welk medicijn moet je injecteren als er een bijniercrisis is?

1. Cortisol
2. Adrenaline
3. Hydrocortison
4. Noradrenaline

Programma

1. Opdracht bijnieren en schildklier
   
2. WRTS herhaling hormonen
3. Opdracht alvleesklier

Geslachtshormonen

Maak een woordweb (met tekeningen!) waarin de volgende termen voorkomen:

• hypofyse, FSH, LH, eierstokken, zaadballen, eicel, oestrogeen, zaadcellen, progesteron, testosteron
• Benoem ook de functies van progesteron, oestrogeen, testosteron

15 minuten

Opdracht weefselhormonen etc...

Maak de opdracht over weefselhormonen, pijnappelklier en juxtaglomerulaire apparaat in tweetallen

10 minuten 

Nakijken

10 minuten

Opdracht bijnieren en schildklier

Maak de verwerkingsopdrachten van anatomie en fysiologie module 12 H1 (opdracht 5-12)

20 minuten

Klaar? Ga verder met opdracht 13-17 (huiswerk)

WRTS

Doe mee!

Kahoot

Opdracht

Vul het schema met de hormonen in (stencil)

Maak gebruik van je aantekeningen en boek

Tweetallen

15-20 minuten

Opdracht

Groepjes van 4

Bedenk minimaal 20 woorden/termen voor 30 seconds

Schrijf deze op twee kaartjes (5 per kaartje)

1. hypothalamus/hypofyse

2. schildklier/bijnieren

3. geslachtshormonen/alvleesklier

4. afweer

Programma

Filmpje

Opdracht geslachtshormonen

Opdracht kaartjes maken