1.3 Amsterdam in de Gouden eeuw

Programma
Opdracht bespreken
Nakijken
Video: Nachtwacht
Opdracht: schilderkunst
Terugblik

1 / 27
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolvmbo tLeerjaar 2

This lesson contains 27 slides, with text slides and 3 videos.

time-iconLesson duration is: 45 min

Items in this lesson

Programma
Opdracht bespreken
Nakijken
Video: Nachtwacht
Opdracht: schilderkunst
Terugblik

Slide 1 - Slide

Opdracht; Nederlandse handelsreizen
  1. Vul in welke bekende Nederlanders er nog meer op handelsreis gingen.
  2. Gebruik het internet om te kijken welke route zij aflegden 
  3. Iedereen klaar? Bespreken
  4. Klaar? Maak van 1.2 alle opdrachten behalve 5 en 8
timer
20:00

Slide 2 - Slide

Slide 3 - Slide

Nakijken
Pak je werkboek en open die op bladzijde 13
Nakijkboek - studiewijzer
Klaar? Log in via Lessonup en lees alvast bladzijde 12 en 13 in je leerboek.
timer
6:00

Slide 4 - Slide

Doelen
  • Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen waarom de Republiek in de Gouden Eeuw een plek was waar wetenschap, kunst en cultuur kon bloeien.
  • Je hebt een analyse gemaakt van een schilderij in de gouden eeuw.
  • je hebt kennisgemaakt met de kenmerken van de schilderkunst (barok) in de Gouden Eeuw van Nederland. 

Slide 5 - Slide


Schilderkunst




Ook in de schilderkunst is er een Gouden Eeuw.
Rembrandt van Rijn, Johannes Vermeer, Jan Steen en Frans Hals
zijn de belangrijkste Nederlandse schilders uit die tijd

Slide 6 - Slide

Slide 7 - Video

Sinds is de Nachtwacht 363 bij 438 cm, maar dat was het schilderij niet toen Rembrandt het maakte! Het was toen een stuk groter: 500 bij 387 cm. Maar omdat het schilderij niet paste op de plaats waar het zou gaan hangen in het stadhuis op de Dam (tegenwoordig Paleis op de Dam), werden er in 1715 stukken vanaf gesneden.
De Nachtwacht heet tegenwoordig zo, maar de oorspronkelijke titel is: De compagnie van kapitein Frans Banninck Cocq en luitenant Willem van Ruytenburgh maakt zich gereed om uit te marcheren.
Het is onduidelijk waar de naam Nachtwacht precies vandaan komt. Is het misschien de kleur van het schilderij? Of was dit inderdaad een nachtwacht?
De Nachtwacht lijkt misschien een rommeltje, maar als je goed kijkt zitten er duidelijk 'lijnen' in. Dat zie je bijvoorbeeld aan de lansen en geweren.
Kapitein Frans Banninck Cocq
Luitenant Willem van Ruytenburgh
Schilderijen van schutterijen (een soort politie) waren erg populair in de tijd. De leden van een schutterij betaalden veel geld om er goed en stoer uit te zien. Rembrandt had voor het maken van dit schilderij ongeveer 3500 gulden verdiend. Dat was in die tijd veel geld, maar niet ongebruikelijk voor een schilderij van Rembrandt.
Is dit Rembrandt zelf? Sommige mensen zeggen van wel.
Het meisje stelt een soort mascotte voor. Aan haar riem hangt een dode vogel. Vooral de twee poten van het beest, de klauwen, zijn duidelijk te zien. Ze zijn het symbool voor de kloveniers (de schutters), die ook wel klauweniers werden genoemd.
Kloveniers waren schutters met een musket (geweer). Rembrandt heeft in zijn schilderij laten zien wat er allemaal bij komt kijken om zo'n musket te gebruiken. Zo vult er één zijn musket met kruit; ééntje schiet zijn musket af en een ander reinigt zijn musket door het kruit weg te blazen.
Het is bijna niet te zien, maar in hun wapen hadden de Kloveniers twee klauwen van een vogel. Die twee klauwen zie je ook weer terug bij de vogel die het meisje bij zich draagt.
Op dit schild staan de namen van de personen die zijn afgebeeld (en waarschijnlijk ook hebben betaald).
Hoeveel is de Nachtwacht waard? Dat is niet te zeggen: het schilderij is nooit verkocht of te koop aangeboden. Er is later weleens geprobeerd om het uit te rekenen. Ze kwamen toen uit op een bedrag van 500 miljoen Euro!
De signatuur (soort handtekening) van Rembrandt: Rembrandt f 1642
Sommige leden van de schutterij weigerden te betalen toen ze het schilderij zagen: ze stonden er maar half op! Of keken de andere kant op! "Daarvoor ga ik niet betalen!", zeiden sommigen
Honden op schilderijen waren vaak een teken van trouw ('trouwe viervoeter'). Of de hond in dit schilderij dezelfde functie heeft, trouw aan de stad Amsterdam, is niet bekend.

Slide 8 - Slide

Kenmerken Kunststijl gouden eeuw - Barok
  • De Renaissance en de Hollandse School. In het Engels gebruikt men de term ‘Dutch School’ voor alle Nederlandse schilders van de late Renaissance tot de Barok.
  • - Grote licht en donker verhouding om (betere/dramatische) effecten te krijgen.
  • - Ook om de aandacht van de kijker te krijgen.
  • - Minder ideaal beeld weergeven




Aanbidding van de baby, Gerrit van Honthorst

Slide 9 - Slide

Slide 10 - Slide

Opdracht
  • Ga op zoek naar een schilderij van een Nederlandse schilder in de 17 eeuw
  • Vertel aan de hand van beeldkenmerken dat dit werk typische is voor de Gouden eeuw eeuw in Nederland. 
  • Naam schilderij, wie het heeft gemaakt en het jaartal
  • Hoe: alleen of in tweetallen
  • Tip: schrijf eerst en script met wie wat zegt
  • Tijd van de video ongeveer: 1:30
  • Inleveren via de mail: lvijfhuizen@vechtdalcollege.nl
  • Klaar? maak: Leerboek: Lezen blz. 12 en 13 Werkboek: 1.3 - Maken:

Slide 11 - Slide

Beroemde Nederlandse Schilders 17e eeuw
  • Rembrandt van Rijn
  • Frans Hals
  • Jan Steen
  • Johannes Vermeer
  • Paulus Potter
  • Peter Paul Rubens
  • Jacob van Ruisdael
  • Gerrit van Honthorst
  • Ga op zoek naar een schilderij van een Nederlandse schilder in de 17 eeuw
  • Vertel aan de hand van beeldkenmerken dat dit werk typische is voor de Gouden eeuw eeuw in Nederland. 
  • Naam schilderij, wie het heeft gemaakt en het jaartal
  • Hoe: alleen of in tweetallen
  • Tip: schrijf eerst en script met wie wat zegt
  • Tijd van de video ongeveer: 1:00
  • Inleveren via de mail: lvijfhuizen@vechtdalcollege.nl
  • Klaar? 1.3 

Slide 12 - Slide

0

Slide 13 - Video

Aan de slag 
Leerboek: Lezen blz. 12 en 13
Werkboek: 1.3 - Maken Alle opdrachten




Slide 14 - Slide

Kenmerken Kunststijl gouden eeuw - Barok
- Portretten personen, in huis, van groepen, bijbel gebeurtenissen, landschappen en wolken

-Realistische afbeeldingen

-Soms een onderliggende boodschap in het werk



Ruysdael

Slide 15 - Slide

Slide 16 - Slide

Einde les

Slide 17 - Slide

Slide 18 - Slide

Slide 19 - Slide

1. Jullie kunnen een juiste omschrijving geven van het volgende kernbegrip:
    * Stapelmarkt
   
2. Jullie kunnen 2 verklaringen geven waardoor Amsterdam in de 17e eeuw kon
     uitgroeien tot het centrum van de wereldhandel.  

3. Jullie kunnen in eigen woorden uitleggen hoe Amsterdamse regenten omgingen
     met hun rijkdom.

Leerdoelen

Slide 20 - Slide

Amsterdam in de Gouden Eeuw
  • 1587:   
     Blokkade van de haven van Antwerpen
     
  • Amsterdam als grootste stapelmarkt van Europa
     Plaats waar handelsproducten tijdelijk worden 
     opgeslagen om van daaruit verder te worden 
     verhandeld 
     
  • Handelaren uit de hele wereld gaan naar A'dam

Slide 21 - Slide

Immigratie
Rond 1625 was bijna 40% van de Amsterdammers afkomstig uit het buitenland!

 Waarom immigreerden zo veel mensen naar de Republiek in de 17e eeuw?
1. In het westen van de Republiek werd niet gevochten.
2. In de Republiek werd niemand vervolgd om zijn godsdienst. 
3. In de Republiek was veel werk te vinden.

Slide 22 - Slide

Grachtenpanden en buitenhuizen
  • Stadsbestuur laat de stad flink uitbreiden

  • Rijke kooplieden kopen panden op nabij de
     Keizersgracht, Prinsengracht en Herengracht

  • Nadeel aan het leven in de stad:
     Besmettelijke ziektes verspreidden zich snel!

  • Rijke kooplieden laten buitenhuizen bouwen



     

Slide 23 - Slide

0

Slide 24 - Video

Inpolderen
  • In de 17e eeuw bestond het gewest Holland voor bijna de helft uit meren en moerasgebied.
  • Overstromingen zorgden ervoor dat het boerenland vaak onbruikbaar was. 
      Probleem: De groeiende bevolking van Holland moet worden gevoed! 

  • Jan Adriaanszoon Leeghwater wil de Beemster droogleggen met een droogmakerij:
      1. Dijk maken met een kanaal erachter (de ringvaart)
      2. Een molengang pompt het water in de ringvaart
      3. Het waterpeil daalt
      4. Er ontstaat een polder waar je op kunt bouwen

Slide 25 - Slide

De molengang, zoals gebruikt voor het droogleggen van de Beemster

Slide 26 - Slide

Aan de slag!
Maken 1.3 Amsterdam in de Gouden Eeuw
 Onderdeel C Opdrachten  1 + 2 + 5

Slide 27 - Slide