Workshop 3: Gedragssystemen

• Dierverzorging
• MBO
• Studiejaar 3

H5 gedragssystemen

Online les over H5 gedragssystemen, behorende bij workshop 3

0

Gedragssystemen

Gedrag is opgebouwd uit gedragselementen

Gedragselementen die bij elkaar horen noemen we gedragsketen.

Verschillende gedragsketens kunnen bij één gedragssysteem horen.

VB. Alle gedragsketen die bij voedsel verwerven voorkomen, vallen onder het gedragssysteem voedselverwervingsgedrag

Gedragssystemen

• Slaap- en rustgedrag;
• comfortgedrag;
• exploratiegedrag;
• voedselverwervingsgedrag;
• uitscheidingsgedrag;
• voortplantingsgedrag
• spelgedrag
• agonistisch gedrag
• territoriumgedrag

Slaap- en rustgedrag

Dier zoekt geschikte ligplaats en nestelt zich

Verschillende fasen te onderscheiden:

• Rustfase (wel wakker)
• lichte slaap;
• diepe slaap;
• REM slaap.

REM Slaap

Rapig Eye movement: Snelle oogbewegingen met dichte oogleden

Vaak gedragingen waar te nemen als:

• Grommen
• Piepen
• Keffen
• Kwispelen

00:00-00:10

Comfortgedrag

Gericht op het verzorgen van huid/haren

Verschillende functies:

• Vachtverzorging;
• verzorging van wonden;
• verwijderen van parasieten;
• bestrijding van jeuk/pijn;
• Verspreiden van geuren

Exploratiegedrag

Omgeving onderzoeken:

• Snuffelen
• Spoor volgen
• Proeven
• Graven

Voedselverwervingsgedrag

Eindgedrag is altijd eten/drinken

Prooivanggedrag hoort hier ook bij

VB:

• Eten/drinken;
• kwijlen;
• muizensprong;
• dood schudden.

Uitscheidingsgedrag

Anaalklieren scheiden geuren uit waardoor dieren elkaar kunnen herkennen. 

Braken is ook een vorm van uitscheidingsgedrag

VB:

• Poepen
• urineren;
• markeren;
• braken.

Voortplantingsgedrag

Alle gedragingen die horen bij partnerkeuze en paring.

VB:

• Versieren
• bestijgen
• copulatie
• snuffelen
• likken

0

Spelgedrag

Met name bij zoogdieren

Voor jonge dieren 3 functies:

1. Ontdekken van eigen mogelijkheden
2. Ontdekken mogelijkheden van soortgenoten
3. Verkennen van eigenschappen omgeving

Spelvormen

Twee soorten:

1. Solitiar: Alleen, met speeltje of prooi;
2. Sociaal: Tussen 2 (of meer) (verschillende) soortgenoten

Wanneer is het spelen?

• Wanneer er bijtremming is;
• wisseling van rollen;
• overdreven motoriek zichtbaar;
• geen eindhandeling

Wat is agonistisch gedrag?

1. Gedrag voorafgaand aan conflict
2. Gedrag voorafgaand aan interactie
3. Gedrag tijdens conflict
4. Gedrag tijdens interactie

Agonistisch gedrag

Het gedrag dat wordt waargenomen tijdens conflict of interactie tussen 2 of meer soortgenoten.

VB:

• Happen
• Bijten
• Grommen
• Lip optrekken
• over de snuit bijten
• Janken
• Urineren
• Verstarren

Agressie

Middel om een bepaald doel te bereiken

Doelen kunnen verschillend zijn, bijv.:

• Bezit loopse teef
• verdedigen voer
• voorkomen van aanraking pijnlijke plek
• Terrein verdedigen

Vormen van agressie

• Dominantie: Dieren die in een groep leven en positie bepalen in de rangorde
• Competitief: Voer/Ligplaats verdedigen, doel is om tegenstander te verdrijven
• Defensief: In dreigende posite zich verdedigen, meestal bij angst
• Predatie: Agressie gericht op prooi, bijv. opjagen
• Territoriaal: Indringers verjagen, bijv. bezoekers/postbode/andere dieren

Territorium gedrag

Elk gebied dat verdedigd wordt is een territorium

Hierbij zie je gedragingen van agonistisch gedrag

Markeren van territorium hoort ook bij territorium gedrag, waarvan het urineren weer gedrag is dat hoort bij uitscheidingsgedrag

Einde van de les

Vragen? Stuur je docent even een mailtje