GT2 samenstellingen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1,2

Spelling  

Samenstellingen en koppelteken

Vorige les: klinkerbotsing

1.  Wat zijn klinkers: a, e, i, o, u, y

2. Wat doe je als klinkers botsen bij de uitspraak?

     - je gebruikt een trema als het één woord is

     - je gebruikt een koppelteken als het meer woorden zijn

     

Welk woord is goed gespeld?

1. opticiën
2. opticien

Welk woord is goed gespeld?

1. begroeiing
2. begroeiïng

Welk woord is goed gespeld?

1. kopieren
2. kopiëren

Welk woord is goed gespeld?

1. ruïne
2. ruine

Welk woord is goed gespeld?

1. studieadvies
2. studie-advies

Welk woord is goed gespeld?

1. astmaäanval
2. astma-aanval

Welk woord is goed gespeld?

1. drie-sterren-hotel
2. driesterrenhotel

Welk woord is goed gespeld?

1. skijas
2. ski-jas

Welk woord is goed gespeld?

1. skiër
2. ski-er

Andere woorden met koppelteken

Aardrijkskundige namen: Noord-Brabant, Amsterdam-Zuid

Vaste uitdrukkingen: doe-het-zelver, kant-en-klaar, kop-en-schotel

Achter een cijfer, afkorting, letter, symbool: 5-jarig, tv-tafel, A-4, 

€-teken

Voor of achter een hoofdletter: oer-Hollands, X-benen

Achter non-, anti-, ex-, oud-: non-actief, anti-lekband, ex-roker, oud-collega

Lesdoel vandaag

• Regels kennen van meer woorden één woord maken
• Samenstellingen correct kunnen spellen.

Van meer woorden één woord maken

Je kunt van meer woorden één woord maken. Zo'n woord noemen we een samenstelling.

bad + kamer = badkamer

bad + kamer + deur = badkamerdeur

tuin + stoel = tuinstoel

Samenstelling met tussenletter -en

De hoofdregel is: kijk naar het linkerwoord. Als dit een meervoud heeft op (e)n, dan schrijf je de -n ook in de samenstelling.

pan + koek = pannenkoek

paard + voer = paardenvoer

honk + hok = hondenhok

Samenstelling met tussenletter -e

Kijk naar het linkerwoord. Als het linkerwoord uniek is, dan schrijf je geen tussen -n.

- maan + schijn = maneschijn

- zon + bril = zonnebril

Samenstelling met tussenletter -e

Kijk naar het linkerwoord. Als het linkerwoord geen meervoud heeft, of een meervoud op -s, dan schrijf je geen tussen-n.

weide + vogel = weidevogel

asperge + soep = aspergesoep

seconde + wijzer = secondewijzer

Samenstelling met tussenletter -e

Kijk naar het linkerwoord. Als het linkerwoord een werkwoord is, dan schrijf je geen tussen-n.

huilen + balk = huilebalk

lachen + bek = lachebek

spinnen + wiel = spinnewiel

Samenstelling met tussenletter -e

Kijk naar het linkerwoord. Als het linkerwoord  een versterking is voor het rechterwoord, dan schrijf je geen tussen-n.

beer + sterk = beresterk (erg sterk)

reus + leuk = reuzeleuk (erg leuk)

aap + trots = apetrots (erg trots)

Samenstelling met een -e

Samenstelling met tussenletter -s

Als je een -s hoort, moet je hem schrijven.

meisje + kamer = meisjeskamer

lichaam + geur = lichaamsgeur

meisjeskamer, dus ook meisjesspeelgoed

lichaamsgeur, dus ook lichaamsscanner

stationsgebouw, dus ook stationsstraat

Welk woord is goed gespeld?

1. tandeborstel
2. tandenborstel

Welk woord is goed gespeld?

1. rodekool
2. rodenkool

Welk woord is goed gespeld?

1. denneboom
2. dennenboom

Welk woord is goed gespeld?

1. spinneweb
2. spinnenweb

Welk woord is goed gespeld?

1. groentesoep
2. groentensoep

Welk woord is goed gespeld?

1. varkensnuit
2. varkenssnuit

Welk woord is goed gespeld?

1. roggebrood
2. roggenbrood

Welk woord is goed gespeld?

1. reuzeplan
2. reuzenplan

Welk woord is goed gespeld?

1. zonnesteek
2. zonnensteek

Welk woord is goed gespeld?

1. paardestal
2. paardenstal

Oefenen

Ga naar Teams, tegel Nederlands

Klik op bestanden en map lesmateriaal

Klik op de map taalverzorging

Klik op de map samenstellingen

Volgende les

• Hoofdletters
• Leestekens

LET OP: donderdag 25 januari TOETS taalverzorging