24/25 Drama, H4 Stanislavski en Meyerhold

• Drama
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

THEATER

(cultuur van het moderne > KUA)

Stanislavski en Meyerhold

Stanislavski en Meyerhold hadden verschillende ideeën over de principes van theater en dus het doel van de acteur in de uitvoering. Beide beoefenaars begrepen dat theater de waarheid van de menselijke natuur moet presenteren. Deze realiteit zou echter op verschillende manieren door de acteur zijn uitgedrukt vanwege de verschillende soorten theater die de beoefenaars goedkeurden. 

Stanislavski en Meyerhold: 

De botsing van naturalisme en biomechanica in het theater.

Waarom is er zo'n grote kloof tussen de praktijken van realistisch en fysiek theater? 

Als je erover nadenkt, is het bijna alsof je de Stanislavski-methode en de Meyerhold-methode op geen enkele manier met elkaar kunt vergelijken. Als je in de bioscoop zit en naar een film kijkt, is het grootste deel van het acteerwerk dat je ziet voortgekomen uit Konstantin Stanislavski's realistische acteurstraining, aangezien de acteur schijnbaar versmelt met het personage als onderdeel van het vertellen van het verhaal. Terwijl de fysieke training of 'biomechanica' van Vsevolod Meyerhold wordt verbannen naar gespecialiseerde fysieke theatergezelschappen, is er weinig tot geen dialoog en wordt het volledige lichaam gebruikt om het verhaal te vertellen zonder karakterisering. Beiden hebben de uiteindelijke intentie om het ware van het vormhandelen te vinden, de ander uit de praktijk te verwerpen. Dit wil niet zeggen dat de ene methode beter of slechter is dan de andere. Meer nog, het geeft aan dat de moderne dramatische praktijk baat kan en moet hebben bij het gebruik van beide benaderingen, in plaats van zo'n brede kloof tussen de twee methoden.

stanislavskiandmeyerhold.wordpress.com

Context

• Periode eerste helft 20e eeuw​
  
• Grote veranderingen in de westerse samenleving en kunst​
  
• Ontstaan verschillende kunststromingen​
  
• Grootste idealen: Idee dat met kunst de wereld verandert/verbetert kan worden (utopie)​
  
• Afstand van academische regels, breken met het verleden​
  
• Origineel zijn, unieke werken, onafhankelijk (autonoom)​
  
• Avant-garde; grote vernieuwingen in de kunst​
  
• Onderzoek naar de essentie van kunst. Ontstaan van abstractie, expressie en vervreemding.​
  

​

Naturalistisch theater uit de 19e eeuw

Met deze stijl van theater maken wilden de avant-garde breken!

• Decors en kostuums zo echt mogelijk
  
• Acteurs acteren zo natuurlijk mogelijk
  
• Vierde wand: doen alsof er geen publiek is
  
• Verhaallijnen uit het echte leven
  

Kersentuin van Tsjechov (psychologisch drama)

Konstantin
STANISLAVSKI

Konstatin Stanislavski

- Konstantin Stanislavski Russische acteur, regisseur en theater theoreticus. 

 - Hij ontwikkelde het sociaal realisme in de Sovjet-Unie waarmee de realiteit werd weergeven met een nadruk op bepaalde elementen zodat het stuk sociaal- of maatschappijkritisch is. 

-Stanislavski was voornamelijk gericht op creatieve zelf-ontplooïng, zelfanalyse en reflectie.

- Ook is hij schrijver van verschillende standaard werken met lessen en adviezen voor acteurs. 

Inlevingstheater Stanislavski 

-De acteur moet zich inleven in zijn/haar personage (niet het personage spelen maar het personage zijn/worden)

-Theatermakers en acteurs passen hiermee hun eigen visie op het theater toe.

- Magic if: mogelijkheid jezelf in te beelden hoe jij zelf in een fictieve situatie zou handelen en daarbij inbeelden wat de consequenties zijn van dat handelen.

ONDERZOEK NAAR GRONDSLAGEN

• Essentie
  
• Onderzoekend
  
• Onderzoek doen naar grondslag
• en met gelijkgestemden
  

Konstantin Stanislavsky > ontwikkelt een acteerstijl die onderricht wordt

Stanislavsky perfectioneert het naturalistisch acteren door een methode waarmee acteurs zich volledig moeten inleven in hun rol: de Stanislavsky-methode. Ook wel bekend als method-acting. 

In Hollywood is deze techniek nog altijd populair: hier top 10 acteurs/actrices

https://collider.com/actors-method-acting/#daniel-day-lewis 

 

EXPRESSIE

• Stanislavski- methodacting
  
• Acteren is niet imiteren, maar moet gehaald worden uit werkelijke emotie.
  
• Putten uit eigen verborgen gevoelens
  
• Acteurs dompelen zich in echte leven eerst onder in hun rol (een acteur kan beter een patient spelen als hij echt een tijdje tussen patienten heft doorgebracht)
  

De Russische regisseur Konstantin Stanislavski wil dat theater voor de toeschouwer een zo groot mogelijke illusie is. Hij moet meegesleept worden door het verhaal en zich niet bewust zijn van het feit dat hij naar theater zit te kijken. Daarvoor voert hij een wijze van acteren in die in de V.S. ‘method acting ‘ wordt genoemd.
Leg uit wat met deze wijze van acteren bedoeld wordt en waarom dit de illusie van werkelijkheid vergroot.

Method acting is een doorleefde manier van acteren, waarbij de acteur als het ware in de huid van de rol kruipt en die niet wil spelen, maar ‘zijn’.

Stanislavski:

• Russisch acteur & regisseur
• Method acting
• Psychologisch realisme (belangrijk voor hollywood films)
• Inleven
  

De methode (stanislavski)

Het systeem vereist dat een acteur zijn ervaringen en emoties uit het verleden gebruikt, om zo realistische karakters met geloofwaardige emoties te produceren op het toneel.  

  

Magic If (Magische Als)
 'Wat zou ik doen als ik dat personage was?' 

VERNIEUWING EN VOORUITGANGSDENKEN

• In de jaren na WO1 wordt het naturalisme doorbroken door theatermakers als Meyerhold en Bertold Brecht. Zij willen de illusie doorbreken dat wat zich op het toneel afspeelt echt is. Zij willen het publiek actief betrekken bij de inhoud van het theaterstuk (vaak politiek getint zoals bij Brecht).

Vsevolod

MEYERHOLD

ONDERZOEK NAAR GRONDSLAGEN

• Essentie
  
• Abstractie
  
• Onderzoekend

Meyerhold ontwikkelt na de Russische revolutie een nieuwe acteertechniek: de biomechanica. Theater niet alleen ter ontspanning maar als ondersteuning van het arbeidsproces. De vorming van de nieuwe mens.

Acteurs gaan ritmisch te werk met veel uithoudingsvermogen (zoals in de fabriek). Meyerhold bedenkt de lichaamshoudingen die gebruikt kunnen worden om een emotie of rol weer te geven. Decors zijn constructivistische bouwsels, kostuums zijn uniformachtig. Publiek doet mee in de vorm van een optocht.

Het constructivisme eist van de kunstenaar dat hij een ingenieur wordt. De kunst moet een wetenschappelijke basis hebben en voortkomen uit de organisatie van zijn materiaal, zijn vaardigheid om zijn lichaam goed te gebruiken. Om dat te bereiken moet zijn lichaam getraind worden en moet hij het 'mechaniek' van zijn lichaam kennen. Gymnastiek, acrobatiek, dans, ritme, boksen en schermen zijn alle nuttig in dienst van de biomechanica. Dat is het hoofdvak voor iedere constructivistische toneelspeler.

Vsevolod Meyerhold

- Russische regiseur, acteur en producent. Begonnen bij Konstatin Stanislavski.
- Bekend van biomechanica waarin acteurs machines lijken doordat zij getraind zijn in het overnemen van de arbeiders bewegingen aan de lopende band. Door deze manier van bewegen nam Meyerhold het onderscheid tussen arbeider en kunstenaar weg. 

- Het lichaam was eerder materiaal dan middel tot expressie.

Theatrale vormgeving van Meyerhold

- De decors waren vaak constructivistische. De nadruk lag op het niet-naturalistische en het niet organische. De decors moesten abstract en industrieel zijn.
-Popova (ontwerper van Kostuums van Meyerhold) Dit constructivisme is ook terug te zien in de kostuums van de spelers.
-Inspiratie vanuit het oosten (China en Azië)
Kenmerken: Chinese Opera, gebruik van maskers/schmink, oosterse dans, poppen en schaduwtheater.

Om te kunnen acteren moeten acteurs van Meyerhold een idioom aan ‘mechanische’ bewegingen aanleren die afkomstig zijn uit dans, sport en de acrobatiek. Ook hier dient de arbeid als inspirator.
Leg dit uit.

Meyerhold ziet relatie tussen dans en arbeid. Bewegingen uitgevoerd door een ervaren arbeider die aan het werk is, doen denken aan ‘de lichtvoetigheid van de dans’.

Bekijk afbeelding 1 en 2. Ljubov Popova, een kunstenares, werkt samen met Meyerhold en ontwerpt kostuums en decors voor de regisseur.

De decors worden trappen en vormen vol betekenis om de vooruitstrevende en dynamische kwaliteiten van het nieuwe Rusland te tonen. De kostuums lijken op uniformen en overalls.


Leg voor zowel het decor als het kostuum uit hoe ze meewerken aan Meyerholds ideeën.

Decor

- Het toneelbeeld is abstract of niet-realistisch: geen kijkkasttoneel, maar een constructie van trappen, verhogingen, wielen/raderen, een verwijzing naar industrialisatie en techniek. De constructie van een werkelijkheid. Kostuum

- De ruimvallende kostuums geven bewegingsvrijheid voor de biomechanische bewegingen van de acteurs.

- De kostuums zijn voor ieder gelijk: dramatische karakters zijn er niet. De acteur is een arbeider in dienst van de opbouw van de nieuwe maatschappij.

- De uniforme kostuums laten zien dat het niet gaat om het individu, maar om het uitdragen van een collectief.

Lees de brontekst. (zie volgende slides) Niet iedereen deelt de ideeën van Stanislavski. Zo vindt regisseur Vsevolod Meyerhold dat het theater moet breken met het ‘kijkkasttoneel’. Hij ziet daarnaast de acteur als een ‘mechanisch construct’. Zijn constructivistisch theater van na de Russische Revolutie toont een heel andere visie op acteren en acteurs en de rol van het theater.

Geef aan wat Meyerholds visie op acteren, acteur en theater is.

Acteren

- Dat is arbeid, noodzakelijke productie om het arbeidsproces te ondersteunen en zo mee te werken aan de totstandkoming van de nieuwe communistische maatschappij. Acteurs

- Acteurs zijn materiaal/een object waar een regisseur aanwijzingen aan geeft die de acteur middels training onmiddellijk adequaat uitvoert. Theater

- Theater is een middel om de postrevolutionaire, communistische nieuwe mens mee te vormen.

BRON

( ...)de kunst moet door de nieuwe klasse als iets wezenlijks, iets onontbeerlijks gebruikt worden. iets dat het arbeidsproces van de arbeiders ondersteunt en dan niet alleen in de zin van ontspanning. Niet alleen de vormen die wij voortbrengen, moeten veranderd worden maar ook de methode. ( ...) 

De arbeid van toneelspelers moet in de arbeidersmaatschappij als productie beschouwd worden, die voor de goede organisatie van de arbeid van alle burgers noodzakelijk is.

 ( ... ) Als men een ervaren arbeider bij zijn werk observeert, merkt men in zijn bewegingen het volgende op: 1 het ontbreken van overbodige, onproductieve bewegingen 2 ritmiek 3 het vinden van het juiste zwaartepunt van zijn lichaam 4 het uithoudingsvermogen De bewegingen die op deze basis opgebouwd zijn, onderscheiden zich door de 'lichtvoetigheid van de dans'. Het arbeidsproces van een ervaren arbeider doet altijd aan dansen denken; hier ligt het raakvlak van de arbeid en de kunst.( ... ) In de persoon van de toneelspeler valt de organisator samen met dat wat georganiseerd moet worden (dat wil zeggen de kunstenaar en zijn materiaal).

 1930

Bron vervolg

In een formule uitgedrukt ziet dat er zo uit: N = A 1 + N waarbij N de toneelspeler is, A1 de constructeur, die een bepaalde bedoeling heeft en aanwijzingen tot realisering van deze arbeid geeft.

 N is het lichaam van de toneelspeler die de opgaven van de constructeur (de eerste A) uitvoert en realiseert.

 

De toneelspeler moet zijn materiaal- het lichaam- zo trainen dat hij de van buiten (door de toneelspeler respectievelijk de regisseur) opgedragen opgaven ogenblikkelijk kan uitvoeren. ( ...) Het theater wordt veeleer een vertrekpunt voor de vorming van de nieuwe mens. Uit: Vsevolod Meyerhold, Rekonstruktionen des Theaters,

https:

www.tandfonline.com

SE3

Doe onderzoek naar beide methodes van deze Russen:

• Lees je in, bekijk voorbeelden.

• Maak met elkaar twee versies van Romeo en Julia of een zelfgekozen sprookje vanuit beide methodes
• Licht dat toe in je verantwoording