HV3 Gedrag BS3: ontstaan van gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Hoe ontstaat gedrag?

Gedrag ontstaat doordat mensen en dieren reageren op inwendige en uitwendige prikkels. Alle reacties op prikkels vormen het gedrag

Verschillende soorten prikkels

• Een prikkel van buiten  het lichaam, noem je een uitwendige prikkel. Bijvoorbeeld: Je ruikt vers gebakken brood
• Een prikkel van binnen uit het lichaam, noem je een inwendige prikkel. Bijvoorbeeld: Je hebt honger omdat je lang niet gegeten hebt. 

Motivatie

• Motivatie (drang) = bereidheid tot het verrichten van bepaald gedrag
• Het wel of niet vertonen van gedrag is afhankelijk van de motivatie. De motivatie is afhankelijk van inwendige prikkels, uitwendige prikkels, en je fysieke toestand.
• Bijvoorbeeld: Ik heb honger (inwendig) en ik zie een boterham liggen (uitwendig), dus mijn motivatie is groot om de boterham op te eten.

Als je een boterham eet, wordt vervolgens de interne prikkel kleiner (maag geeft geen hongersignaal meer af), en de motivatie dus ook weer kleiner. Er is dan een sterkere prikkel nodig om je alsnog te laten eten (bijv. iets heel lekkers).

Hoe wordt gedrag bepaalt?

• aangeleerd gedrag: Gedrag dat is geleerd van anderen
• aangeboren (erfelijk) gedrag: gedrag dat door erfelijke factoren wordt bepaald (wat dus niet 'geleerd' hoeft te worden).

tot stand komen van gedrag

0

Een prikkel van buiten het organisme heet een ...

1. Inwendige prikkel
2. Binnenprikkel
3. Uitwendige prikkel
4. Sleutelprikkel

Een eendenkuikentje wordt door een snoek in zijn poot gebeten. Het eendje begint daardoor hard te piepen.

1. Het piepen wordt veroorzaakt door een inwendige prikkel
2. Het piepen is een respons

Zeeschildpadden leggen hun eieren op het strand. Ze graven een kuil in het zand, leggen er hun eieren in en dekken de eieren af met zand. Daarna gaan ze terug naar zee. Als de jongen uit de eieren komen, graven ze zich uit en kruipen naar zee, zoals in de afbeelding is te zien.

1. dit gedrag is erfelijk (aangeboren)
2. dit gedrag is aangeleerd

Het gedrag dat bij 1 tot en met 6 is te zien, is alleen erfelijk bepaald.

1. waar
2. niet waar

Een zuigreflex (meteen drinken bij de moeder) bij een jong varkentje is een voorbeeld van...?

1. Aangeleerd gedrag
2. Oefenen
3. Inprenting
4. Aangeboren gedrag

Wat is GEEN voorbeeld van een inwendige prikkel

1. Hongergevoel door hormonen die je lege maag afgeeft
2. Enthousiasme voor de toets morgen
3. Reageren op een luchtalarm
4. Hormonen die zorgen voor puberaal gedrag

Het eten wat op tafel ligt, kan mijn motivatie om te eten veranderen.

1. waar
2. niet waar

Inwendige prikkels zijn niet beïnvloedbaar

1. waar
2. niet waar

wel, bijv. als je ademt daalt je co2 concentratie in je bloed weer, en veranderd dus de inwendige prikkel. Zelfde geld voor na het eten, of na de seks --> hormoonspiegel veranderd.