Fictie

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Fictie

Verschillende vormen van fictie

Proza

Poëzie

Toneel

Wat is proza

• Korte verhalen
  
• Novelles (verhalen tussen de 80 en 100 pagina’s)
  
• Romans (verhalen van meer dan 100 pagina’s)
  

Genre

Genre is een verzameling van verhalen die tot dezelfde soort horen. Voorbeelden van genres:

• avonturenroman;
• historische roman;
• liefdesroman;
• oorlogsroman;
• psychologische roman;
• science fiction.

Tijd

Hoe verloopt het verhaal?

• chronologisch;
  - van begin naar eind
• voorgeschiedenis;
  - midden in het verhaal
• niet-chronologisch;
  - van eind naar begin

Eind

Een verhaal kan op twee manieren eindigen:

• gesloten;
  - het verhaalprobleem is opgelost
• open;
  - sommige zaken zijn nog niet opgelost (zelf invullen)

Personage - hoofdpersoon

• je weet wat hij denkt en voelt;
  
• je weet wat zijn karaktereigenschappen zijn;
• hij maakt een karakterontwikkeling door.
  - round characters!

Personage - bijpersoon

• je weet gedachten en gevoelens niet;
• ze veranderen niet;
• ze reageren vaak voorspelbaar.
  - flat characters!

Perspectief

Een schrijver kiest een perspectief van waaruit hij het verhaal vertelt:

• vertelstandpunt eerste persoon:
  ik-persoon / gedachten / niet de auteur
• vertelstandpunt derde persoon : hij / zij verhaal
  één van de personages / gedachten
• wisselend perspectief:
  meerdere personages / gedachten / meerdere belevenissen
• alwetende verteller of commentaarverhaal
   de verteller speelt geen rol in het boek maar weet wel alles

Mening en argument

Als je je mening geeft over een boek, onderbouw je die met argumenten:

• realistisch argument: vind je wat er verteld wordt geloofwaardig?
  
• emotief argument: grijpt het verhaal je aan en leef je mee met de personages?
  
• moreel argument: ben je het eens met de overtuigingen en ideeën in het boek?
  
• argument over de opbouw: vind je dat het verhaal goed verteld wordt; zit het verhaal goed in elkaar?
  

Onderwerp en thema

• Onderwerp: geeft neutraal aan waar het verhaal over gaat.
• Thema: formuleert kort en algemeen wat de strekking van het verhaal is.
  Je kunt het thema formuleren:
  in een paar woorden / in een korte zin / in een vraag.

Beeldspraak (1)

• Beeldspraak: de dichter maakt een beeld met woorden.
  Finse meisjes zeggen zelden gedag
  maar zijn niet verlegen of arrogant
  je hebt alleen een beitel nodig om dichterbij te komen
• Vergelijking:
  Die glimlach van je,
  alsof een parkiet over je gezicht klimt.

Beeldspraak (2)

• Bij een metafoor moet je zelf invullen waar het beeld naar verwijst:
  Ik was zo’n steentje
  in jouw schoen
• In een personificatie krijgt iets levenloos eigenschappen van iets
  wat leeft:
  Was het de wind die langzaam kwam
  en het huis inklom?

Opdracht 1

Maak de opdracht over perspectief

Opdracht 2

1. Lees het fragment Hoop.
   
2. Welk vertelperspectief gebruikt de schrijver?
   
3. Leg je antwoord uit met voorbeelden uit de tekst
   
4. Tot welk genre zou dit verhaal behoren?
   
5. Naar welk genre gaat jouw voorkeur uit? Waarom juist dat genre
   
6. Welk thema zou je kiezen voor jouw mondelinge SE over lezen in periode 3
   

Perspectief tekst

De schrijver gebruikt een alwetende verteller. De persoon die het verhaal vertelt, weet alles van iedereen. Je leest wat Paul denkt: ‘… flitste door Paul heen.’ ‘… omdat hij niet zo snel op een woord kon komen.’ Later lees je ook wat inspecteur Boltrie denkt: ‘Boltrie merkte dat Paul geëmotioneerd raakte.’ ‘Uit ervaring wist hij dat hij nooit te snel een oordeel moest vormen, je kon niet voorzichtig genoeg zijn.’