Grammatica hoofdstuk 4 VWO 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Werkwoordelijk gezegde

Iemand doet iets

Katja schijnt met de zaklamp

Naamwoordelijke gezegde

Iemand is iets of wordt iets

Oscar schijnt heel betrouwbaar

Het naamwoordelijk gezegde bestaat uit 

een werkwoordelijk deel

en 

een naamwoordelijk deel.

Marijn is ( supersterk).

is= werkwoordelijk deel

supersterk = naamwoordelijk deel

Naamwoordelijke gezegde

Hoe vind je het naamwoordelijk gezegde? Als er een...

1. koppelwerkwoord in de zin staat.
2. persoonsvorm staat.
3. lijdend voorwerp in de zin staat.
4. onderwerp in de zin staat.

Bij een werkwoordelijk gezegde

1. is iemand iets.
2. doet iemand iets.
3. wordt iemand iets.

Aan de slag!

Bekijk de video van dit hoofdstuk en 

Maken opdracht 1, 2, 3 en 4 blz. 119  

Succes!

Koppelwerkwoord

Een naamwordelijk gezegde heeft altijd een koppelwerkwoord:

zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen

Hulpwerkwoord

Als er méér werkwoorden in de zin staan naast het koppelwerkwoord, zijn de overige werkwoorden allemaal hulpwerkwoorden.

Tip: Als er meer dan één werkwoord in de zin staat, 

is de persoonsvorm altijd een hulpwerkwoord.

Zelfstandig werkwoord

In een zin met een werkwoordelijk gezegde 

staat altijd een zelfstandig werkwoord.

Voor je boekverslag zoek je een opdracht uit op de volgende website:  

https://lentizvoorbeeldwebsite.weebly.com/klas-1.html

Zorg dat je een aantal uren leest per week.

Hopelijk heb je nog een leuk boek thuis liggen.

Soorten werkwoorden

1. zelfstandige werkwoorden (zww)  = wg

2. koppelwerkwoorden (kww) = ng

• zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen (heten, dunken, voorkomen) 
  
• koppelt het onderwerp aan het naamwoordelijk deel ('ond=nw.deel')

3. hulpwerkwoorden (hww) = extra werkwoord in de zin

Regel: "Bij twee of meer werkwoorden in de zin in de persoonsvorm ALTIJD een hulpwerkwoord (hww)."

In een schema

Voorbeelden

1. Peter / gaat / naar Groningen. (WG)

• gaat = zww 

2. Peter / is / naar Groningen / gegaan. (WG)

• is = hww,  gegaan = zww 

3. Peter / is / sportief. (NG)

• is = kww 

4. Peter / is / gelukkig / gebleven. (NG)

• is=hww, gebleven=kww 

Ng bestaat uit:

werkwoordelijk deel = kww + eventuele hww 

naamwoordelijk deel = waaraan het onderwerp gekoppeld wordt

Verschil wg en ng:

Werkwoordelijk gezegde  zegt wat iemand of iets doet. 

Naamwoordelijk gezegde zegt wat iemand of iets is of wordt . 

Naamwoordelijk gezegde

Werkwoordelijk deel

Het werkwoordelijk deel (ww.deel) bevat alle werkwoorden uit de zin. 

Een van die werkwoorden is een koppelwerkwoord (kww). 

Naamwoordelijk deel

Het naamwoordelijk deel (nw.deel) bevat een bijvoeglijk of zelfstandig naamwoord dat een eigenschap (streng, docent beeldende kunst) van het onderwerp (De hockeycoach, Sien) geeft. 

Het koppelwerkwoord (is, wordt) koppelt de eigenschap aan het onderwerp.

Let op: in zinnen met een naamwoordelijk gezegde staat nooit een lijdend voorwerp.

De stappen

1.  Stel vast of er een koppelwerkwoord in de zin staat.

2. Stel vast of het onderwerp iets doet of iets is of wordt.

3. Als het onderwerp iets is/wordt, stel je de vraag: Wat + persoonsvorm + onderwerp + overige werkwoorden? Het antwoord op die vraag is het naamwoordelijk deel.

4. Noteer het naamwoordelijk gezegde: pv + [nw.deel] + overige werkwoorden. Zet het naamwoordelijk deel tussen vierkante haken.

Voorbeeld

Nova / wil / later / een beroemde pianiste / worden.

1 worden = kww 

2 Nova wil later iets worden, namelijk een beroemde pianiste.

3 Vraag: Wat wil Nova worden? Antwoord: een beroemde pianiste.

4 ng = wil [een beroemde pianiste] worden