Poezie les 3

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Poëzie

Voordat we starten...

• sociaal contact van 23 maart
• één account
• je eigen naam
• overleg in kanaal dat ik heb aangemaakt zodat ik kan visiteren
• absent tijdens lesonderdeel = absent tijdens les

Voordat we starten...

• volwassen participatie
• intelligente dialoog
• ook over gevoelige thema's 

• schoolleiding: zelfreflectie en motivatie

Wat is poëzie?

betekenis/ boodschap

taal

klank

beeld

stijl

vorm

gesloten/

open

essentie

kunst

esthetiek

uitpakken

poezie

stromin-gen en context

eigen kenmer-ken

+

=

inhoud

Wat is poëzie?

betekenis/ boodschap

taal

klank

beeld

stijl

vorm

gesloten/

open

essentie

kunst

esthetiek

uitpakken

poezie

stromin-gen en context

eigen kenmer-ken

+

=

inhoud

Klank

"De donder rommelt grommend in de koude grauwe lucht."

Uit: werkboek H2

"Hoor het gefluister in het ruisen van de rusteloze zee

Als je haar dan niet kon missen, waarom ging je dan niet mee?"

Uit: Cirkels - Herman van Veen

Definitie rijm

"Rijm is klankovereenkomst tussen beklemtoonde lettergrepen die niet te ver van elkaar liggen."

Kan op verschillende plekken in de zin voorkomen!

Eindrijm - rijmschema's

• aaaa bbbb: slagrijm
• aabb ccdd: gepaard rijm
• abab cdcd: gekruist rijm
• abba cddc: omarmend rijm
• abcb: gebroken rijm
• abcabc: verspringend rijm

Rijm

Mannelijk rijm: woud - koud

Vrouwelijk rijm: kopen - lopen

Glijdend rijm: hinderen - kinderen

Dubbel rijm: winkelbel - hinkelspel

Rijk rijm: exact zelfde woord of klank: avondlicht - in de avond ligt.

kabbelen - babbelen

1. mannelijk
2. vrouwelijk
3. glijdend
4. dubbel

blijken - kijken

1. mannelijk
2. vrouwelijk
3. glijdend
4. dubbel

verstaan - gedaan

1. mannelijk
2. vrouwelijk
3. glijdend
4. dubbel

Analyse-opdracht

We lezen zo een gedicht.

Let ondertussen vast op het volgende:

• Waarover gaat dit gedicht?

• Wat is het rijmschema?

• Van welk type rijm is sprake: mannelijk, vrouwelijk, glijdend, dubbel, rijk?

• Wat heeft het rijmschema en het type rijm te maken met de inhoud van het gedicht?

Het huwelijk - Willem Elsschot

Toen hij bespeurde hoe de nevel van de tijd

in d'ogen van zijn vrouw de vonken uit kwam doven,

haar wangen had verweerd, haar voorhoofd had doorkloven

toen wendde hij zich af en vrat zich op van spijt.

Hij vloekte en ging te keer en trok zich bij de baard

en mat haar met de blik, maar kon niet meer begeren,

hij zag de grootse zonde in duivelsplicht verkeren

en hoe zij tot hem opkeek als een stervend paard.

Maar sterven deed zij niet, al zoog zijn helse mond

het merg uit haar gebeente, dat haar toch bleef dragen.

Zij dorst niet spreken meer, niet vragen of niet klagen,

en rilde waar zij stond, maar leefde en bleef gezond.

Hij dacht: ik sla haar dood en steek het huis in brand.

Ik moet de schimmel van mijn stramme voeten wassen

en rennen door het vuur en door het water plassen

tot bij een ander lief in enig ander land.

Maar doodslaan deed hij niet, want tussen droom en daad

staan wetten in de weg en praktische bezwaren,

en ook weemoedigheid, die niemand kan verklaren,

en die des avonds komt, wanneer men slapen gaat.

Zo gingen jaren heen. De kindren werden groot

en zagen dat de man die zij hun vader heetten,

bewegingloos en zwijgend bij het vuur gezeten,

een godvergeten en vervaarlijke aanblik bood

Groepsopdracht

Gedicht en vragen zijn te vinden bij het huiswerk van vandaag (in Magister).

De vragen zijn:

• Waarover gaat dit gedicht?

• Wat is het rijmschema?

• Van welk type rijm is sprake: mannelijk, vrouwelijk, glijdend, dubbel, rijk?

• Wat heeft het rijmschema en het type rijm te maken met de inhoud van het gedicht?

Overleg in je groepje (zie kanalen in Teams).

Zorg dat een ieder van jullie straks een toelichting kan geven in de klas.

Wat is poëzie?

betekenis/ boodschap

taal

klank

beeld

stijl

vorm

gesloten/

open

essentie

kunst

esthetiek

uitpakken

poezie

stromin-gen en context

eigen kenmer-ken

+

=

inhoud

Terugblik en vooruitblik

• Vandaag: Uitpakken met klank
• Woensdag: Uitpakken met beeld

• Maak je weektaak van afgelopen week helemaal af als je dat nog niet gedaan had (H2 t/m H4 en werkblad A).

• Weektaak thuis: Aan de slag met werkblad B (My mooi land) en H5. Mooie dialoog in les volgende week!

Verslag

• Je werkt samen in je groepje aan jullie verslag: één dichter, vier gedichten!
• Wetenschappelijk verslag: zorg dus voor bronnen!
• Eigen analyse: systematische analyse zoals je leert in de les en het werkboek.
• Mooiste is als je gedichten gebruikt die uit één bundel komen. Als ze uit verschillende bundels komen, zoek dan achtergrondinfo bij die verschillende bundels.

Presentatie (vlog/pitch/filmpje)

• In tweetallen (dus duo's uit verslaggroepjes maken, zelf doen)
• Kies een gedicht van dezelfde dichter (ander gedicht dan uit verslag)
• Analyse van geidcht
• Presentatie die jullie als presentator ondersteunt!
• Animatie en beelden
• Pakkende opening, creatief en levendig presenteren, tijd voor gedicht, vorm, inhoud, duidelijke afronding
• Opslaan in bestandsformaat dat je kunt toesturen via Magister.