8.2 Een nieuwe samenleving

• geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

8.2 Woonomstandigheden

-snelle urbanisatie

- woningen uit de grond

  gestampt

- geen overheidstoezicht

Waarom paste deze visie bij een liberale politiek?

Werkomstandigheden

- lange werktijden

- gevaarlijk en

  ongezond werk

- geen

  overheidstoezicht

- lage lonen

- kinderarbeid

Maak duidelijk met behulp van de wet van vraag en aanbod (liberaal uitgangspunt) dat vrouwen- en kinderarbeid de lonen drukten.

Drankmisbruik en huiselijk geweld

Jenever was de volksdrank

Loon arbeiders werd dikwijls uitbetaald in de kroeg/kantine

Als reactie op het alcoholprobleem werd halverwege de 19e eeuw de Vereniging van de Blauwe Knoop opgericht

Beschavings-offensief hogere burgerij om neergang samenleving te voorkomen

Noem twee verschillende redenen waarom individuele burgers hulp boden aan de zwakkeren.

Antwoorden vanuit de eigen kring

Oprichting VAKBONDEN,

maar...

- lange tijd verboden door de

  overheid (in Nederland tot

 1871

- leden werden vaak

  ontslagen

Voor velen een lichtpuntje, voor anderen een nachtmerrie

Klassenstrijd

* strijd tussen bezitters en niet-bezitters

* in 19e eeuw: Rijke burgerij

 (bourgeoisie) tegen de arbeiders

 (proletariaat)

* zou eindigen wanneer

 productiemiddelen in handen van

 het volk zou komen

Waarom zou er volgens Marx een klassenloze maatschappij ontstaan?

Wat wordt bedoeld met productiemiddelen?

Marx: wetenschappelijk socialisme

- de rijken worden steeds rijker, de armen steeds armer... (Verelendung)

- het kapitalisme zal vanzelf instorten (crisis)

- het proletariaat zal de macht overnemen (revolutie) en tijdelijk een dictatuur vestigen

- uiteindelijk zal de heilstaat bereikt worden (productiemiddelen gemeenschappelijk bezit)

 

Waarin onderscheidt het marxisme zich van het utopisch socialisme?

Na zijn dood (1883) bleken niet alle voorspellingen uit te komen:

- werktijden werden korter

- lonen werden hoger

Oude uitspraak klopt niet meer dat 'arbeiders niets te verliezen hebben dan hun ketenen'.

Waarom blijft Marx een belangrijke figuur, ondanks het feit dat niet al zijn voorspellingen zijn uitgekomen?

Er ontstaat verschil van mening over de manier waarop het doel bereikt moet worden:

Communisten: houden vast aan de revolutie

Socialisten/Sociaaldemocraten willen de heilstaat bereiken via de weg van de politiek: strijden voor algemeen kiesrecht

Waar zouden de communisten de macht grijpen en waar werden de sociaaldemocraten een belangrijke machtsfactor?

Slides over opdrachten 8.2

Klimaat

Discussie Vietnamoorlog

Vluchtelingendiscussie in VS

       Land zonder paupers

    De IJzeren Eeuw in de klas

                 (10:45 min)