BSR 23/4 2ha Grammatica WS 2 herhaling lj1

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 2

Open alvast je boek op blz. 208-209.
Log alvast in op LessonUp
(de code staat  linksonder in beeld).

§2: Herhaling leerjaar 1

Voordat we beginnen:

WELKOM 2HA

GRAMMATICA

WOORDSOORTEN

• Je weet wat het verschil is tussen zinsdelen benoemen en woordsoorten benoemen.
• Je hebt de leerstof van vorig jaar herhaald en weet waar we de komende periode aan gaan werken.

Lesdoelen

Planning

Uitleg werkwoordspelling 

Zelfstandig met de oefeningen aan de slag

P L A N N I N G

Cursus 5 - Grammatica

1. Introductie grammatica woordsoorten.

2. Lesdoelen.

3. Planning komende tijd.

4. Verschil zinsdelen en woordsoorten.

5. De basis herhalen.

6. Zelfstandig aan het werk.

7. Afsluiten

1. Ontleden in zinsdelen

Deze manier heet: redekundig ontleden.

Zinsdelen zijn groepjes woorden in een zin die bij elkaar horen. Eerst verdeel je de zin in zinsdelen. Vervolgens geef je die zinsdelen een naam. Bijvoorbeeld: persoonsvorm, onderwerp, gezegde.

2. Ontleden in woordsoorten

Deze manier heet: taalkundig ontleden.

Hierbij bepaal je voor elk woord in de zin tot welke woordsoort het behoort.

Bijvoorbeeld: lidwoord, werkwoord, bijwoord

Grammatica woordsoorten

Zinnen bestaan uit woorden. Die woorden kun je indelen in soorten. Je kunt van elk woord in een zin bepalen bij welke woordsoort het hoort. Zo ontdek je hoe een taal is opgebouwd.

Een zelfstandig naamwoord

Een zelfstandig naamwoord is een woord voor een mens, dier, ding of gevoel. Een ding kan van alles zijn. 

vrouw, vader, hond, goudvis, kamerplant, tabaksplant, fiets, pen, voetbal, telefoon, AirPods, school.

Een zelfstandig naamwoord

• Een concreet zelfstandig naamwoord (czn) geeft iets tastbaars aan. Iets wat je kunt aanraken: fiets, trouwring, berg, rivier, stoel. 

• Een abstract zelfstandig naamwoord (azn) geeft iets aan wat je niet kunt aanrakken: ruzie, maand, onrust, tijd.

• Een eigennaam (zn-e) is ook een zelfstandig naamwoord. Namen van mensen, plaatsen of dingen: Max, Vlieland, Rijksmuseum.

Een zelfstandig naamwoord

Je herkent een zelfstandig naamwoord (zn) aan drie dingen:

1. Je kunt een zn in het meervoud zetten (een fiets, twee fietsen).

2. Je kunt een zn verkleinen. 

(fiets - fietsje).

3. Je kunt er een lidwoord voor zetten (de fiets, een fiets). 

Lidwoorden

Er zijn drie lidwoorden: de, het en een. Een lidwoord (lw) hoort altijd bij een zelfstandig naamwoord.

 

De woorden de en het zijn bepaalde lidwoorden (blw), want bij de pen en het boek weet je precies welke pen en welk boek bedoeld worden. 

Bij een pen en een boek weet je dat niet. 

Daarom is het een onbepaald lidwoord (olw).

Bijvoeglijk naamwoord (bn)

Geeft extra info (details) over een zelfstandig naamwoord: de groene kat, het grote feest.

Zo herken je een bn:

• Staat voor of achter het zn.
• Heeft een korte vorm (groen) en een lange vorm (groene).
• Trappen van vergelijking.

Bijvoeglijk naamwoord (bn)

Een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord (st. bn) geeft aan van welke stof iets gemaakt is. 

• De zilveren ketting.
• Een wollen trui.
• Een houten bank.

Persoonlijk

voornaamwoord

Een persoonlijk voornaamwoord verwijst naar een persoon, dier of ding:

• Wij gaan een weekendje weg.
• Onze kat slaapt overdag, omdat hij 's nachts buiten rondloopt.
• Ik heb je bericht ontvangen, maar ik heb het nog niet gelezen.

Bezittelijk voornaamwoord

Een bezittelijk voornaamwoord
geeft aan van wie iets is. Het staat altijd voor het zn waar het bij hoort.

• Jullie tuin.
• Mijn telefoon.
• Jouw huis.

Mijn buurjongetje leent [zijn] fiets altijd uit aan klasgenoten.

1. Persoonlijk voornaamwoord
2. Bezittelijk voornaamwoord
3. Geen van beide

Willen [jullie] nu even normaal doen?

1. Persoonlijk voornaamwoord
2. Bezittelijk voornaamwoord
3. Geen van beide

Ik wil heel graag bij die wedstrijd [zijn].

1. Persoonlijk voornaamwoord
2. Bezittelijk voornaamwoord
3. Geen van beide

Voorzetsel

Een voorzetsel is een kort woord. Voorzetsels zijn woorden als aan, in, op, uit en voor. Ze vormen meestal het begin van een woordgroep: aan de muur, in de kast, op donderdag, uit gewoonte, voor jou, enz. Voorzetsel geven vaak een plaats (waar), tijd (wanneer) of reden (waarom) aan. 

Voorzetsel

Voorzetsels worden vaak in combinatie met een zelfstandig naamwoord gebruikt.

• Je kunt een voorzetsel vaak voor een lidwoord + zelfstandig naamwoord zetten: Voor de pauze.
• Een voorzetsel staat meestal aan het begin van een zinsdeel: Ik ga naar de sportschool.

zo herken je een 

Voorzetsel+werkwoord

Voorzetseluitdrukkingen

Soms vormt een voorzetsel een vaste combinatie met een werkwoord: hopen op, denken aan/over, genieten van.

Soms vormen voorzetsels een vaste combinatie met een zelfstandig naamwoord. Dit noem je een voorzetseluitdrukking: bij wijze van, in antwoord op, in overleg met.

Bijwoord

Een bijwoord is een woord dat ergens bij hoort. Een bijwoord kan van alles aangeven: 

• een tijd: gisteren, nu, nooit, straks;
• een plaats/richting: daar, hier, ergens;
• een reden: daarom, vandaar, hierdoor; 
• een vraag: waar, wanneer, waarom, hoe; 
• een (on)zekerheid: misschien, zeker, vast;
• een ontkenning: niet, nooit.

Bijwoord

Maar waar hoort zo'n bijwoord dan precies bij? Bij een hele zin of een werkwoord.

• Hele zin: Vandaag gaan we hardlopen. 
  Vroeger was alles beter.
• Werkwoord: Sjoerd loopt langzaam.
  Judith werkt hard.

Geeft het *bijwoord* bij een plaats, tijd, reden of vraag aan?

*Hoe* werkt die nieuwe VR-bril eigenlijk?

1. tijd
2. plaats
3. reden
4. vraag

Geeft het *bijwoord* bij een plaats, tijd, reden of vraag aan?

*Daarom* ga ik nooit meer naar die winkel.

1. tijd
2. plaats
3. reden
4. vraag

Geeft het *bijwoord* bij een plaats, tijd, reden of vraag aan?

Ga jij eens heel gauw *opzij*!

1. tijd
2. plaats
3. reden
4. vraag

Aan het werk

Optie A Huiswerk voor de volgende les	Klaar? Vooruitwerken
Maak de herhaling van leerjaar 1 over grammatica woordsoorten (Cursus 5). Wat? Opdracht 1 t/m 6. Waar? Online boek -> Cursus 5: Grammatica WS -> §2 Herhaling leerjaar 1.	Werk alvast verder aan Cursus 5, §4: Aanwijzend en vragend voornaamwoord (blz. 212-213). Kies zelf of je deze paragraaf in je boek of op je iPad maakt. Lees het groene stukje theorie goed door voordat je aan de opdrachten begint!

Welke woordsoorten waren makkelijk te benoemen en te herkennen?

Welke woordsoorten vond je lastig
te benoemen?

• Je weet wat het verschil is tussen zinsdelen benoemen en woordsoorten benoemen.
• Je hebt de leerstof van vorig jaar herhaald en weet waar we de komende periode aan gaan werken.

Lesdoelen

Over een aantal dagen begint de meivakantie.

Benoem de woordsoort van 'over'

sleep de juiste woordsoort naar het vak hiernaast

werkwoord (ww)

bezittelijk voornaamwoord (bez. vnw)

lidwoord (lw

persoonlijk voornaamwoord (pers. vnw)

voorzetsel (vz)

zelfstandig naamwoord (zn)

Over een aantal dagen begint de meivakantie.

Benoem de woordsoort van 'dagen'

sleep de juiste woordsoort naar het vak hiernaast

werkwoord (ww)

bezittelijk voornaamwoord (bez. vnw)

lidwoord (lw

persoonlijk voornaamwoord (pers. vnw)

voorzetsel (vz)

zelfstandig naamwoord (zn)

Over een aantal dagen begint de meivakantie.

Benoem de woordsoort van 'de'

sleep de juiste woordsoort naar het vak hiernaast

werkwoord (ww)

bezittelijk voornaamwoord (bez. vnw)

lidwoord (lw

persoonlijk voornaamwoord (pers. vnw)

voorzetsel (vz)

zelfstandig naamwoord (zn)