Bouwsteen 02 - Onderwerp en hoofdgedachte

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Nederlands

Bouwsteen 02 - Onderwerp en hoofdgedachte

Programma

• Lesplanning
• Verder met  Bouwsteen 2
• Zelfstandig werken

Lesplanning

• Opfrissen kennis - Wheeldecide
• Verdieping: opdrachten
• Woordsoorten 2
• KWT

Bouwstenen thema 2

• Onderwerp
• Hoofdgedachte

Het onderwerp

• Waar gaat de gehele tekst over?
• Eén of enkele woorden, geen hele zin
• Tip 1: kijk naar de titel, inleiding, tussenkopjes, afbeeldingen
• Tip 2: kijk welke woorden er vaak voorkomen in de tekst

De hoofdgedachte

• Samenvatting in één zin
• Wat zegt de schrijver over het onderwerp?
• Tip: lees goed de titel, de inleiding en het slot

Maar hoe pas je het toe?

Formuleren (1)

Waar gaat de hele tekst over → onderwerp.

Noteer het onderwerp voor jezelf.

Bijvoorbeeld: CO2-uitstoot

Formuleren (2)

Wat wil je duidelijk wilt maken in de tekst? → hoofdgedachte.

Noteer de hoofdgedachte voor jezelf in één zin.

Bijvoorbeeld: De overheid wil de CO2-uitstoot beperken door reizen met de trein te stimuleren.

Let erop dat de hoofdgedachte past bij je tekstdoel.

www.destentor.nl

www.rtlnieuws.nl

www.volkskrant.nl

Formuleren (3)

Wat is je tekstdoel?

• informeren

• overtuigen

• amuseren

• instrueren

Formuleren (4)

De hoofdgedachte past bij je tekstdoel.

Ga je een betogende tekst schrijven, dan is dat uit de hoofdgedachte af te leiden.

Bijvoorbeeld:

Een verbod op paasvuren zal de CO2-uitstoot verminderen.

Doel = informeren

Niet: je eigen mening geven.

Wel: vooral feitelijke informatie presenteren.

Bijvoorbeeld als onderwerp ‘CO2-uitstoot’.

Hoofdgedachte daarbij kan zijn: ‘De overheid wil de CO2-uitstoot beperken door reizen met de trein te stimuleren.’

Deze informatie moet kunnen worden gecontroleerd.

Doel = overtuigen

Je geeft je mening over een bepaald onderwerp.

Je wilt dat de luisteraars het met je eens zijn.

Gebruik argumenten die jouw mening ondersteunen. Deze bevatten vaak feitelijke informatie die je verhaal versterken.

Bijvoorbeeld: 'Als je echt de CO2-uitstoot wilt beperken ga je fietsen.'

Ook: meningen van anderen, eigen ervaringen, beelden of cijfermateriaal uit onderzoeken.

Formuleren (5)

Kies als laatste een titel.

Dit kan het onderwerp zijn of de hoofdgedachte.

Wil je overtuigen, kies dan een betogende titel.

Bijvoorbeeld: Paasvuurverbod voor CO2-reductie

Titel die de lezer nieuwsgierig maakt: ‘Vijf redenen waarom een verbod op paasvuren helpen bij CO2-reductie’.

Aanpak presentatie (1)

Bij de start duidelijk maken:

• doel
• onderwerp
• hoofdgedachte

Bijvoorbeeld:

Deze presentatie gaat over elektrische auto's. Ik ga jullie er zoveel over vertellen, dat ook jij later een elektrische auto wilt.

Aanpak presentatie (2)

Daarna: samenhangend geheel vormen

Inleiding: introduceren onderwerp en hoofdgedachte
Kern: uitwerken – deelonderwerpen + bijbehorende deelhoofdgedachten

Slot: herhalen

Bij spreken: vertel wat je gaat vertellen, vertel het dan en herhaal ten slotte wat je verteld hebt.

Opbouw presentatie

Deelonderwerpen?

Langere tekst: kies een onderwerp per alinea (=deelonderwerp).

Noteer deze, bijvoorbeeld in een mindmap (woordwiel).

Noteer vervolgens per alinea ook de hoofdgedachte.

Dat geeft samenhang.

Mindmap

Perfect middel om onderwerp, hoofdgedachte en deelonderwerpen te bepalen

Gebruik bijvoorbeeld Canva

Moeilijke woorden

• doorlezen
• context gebruiken
• onderdelen van het woord - hogedrukspuit
• woordenboek

(woordenboeknotatie gebruiken - gereduceerd -> zoeken op 'reduceren')

Samenhang (1)

Tekstverbanden:

• oorzaak en gevolg;
• middel en doel;
• argumenten voor en argumenten tegen.

Samenhang (2)

Door antwoord te geven op vragen als:

• hoe komt het;
• waarom heb je het nodig;
• wat is voordeel/nadeel;
• wie heeft ermee te maken;
• waar heeft het nut?

Zelfstandig werken - 2F

1. Werk op je laptop in Taalblokken - Bouwstenen 02                                   
- Schrijven: bolletjes ① en ③ en ④

- Spreken/gesprekken: bolletjes ① t/m ⑤

2. Klaar met Schrijven?

- ga verder met  Woordenschat 2, bolletje ⑪ e.v.

Zelfstandig werken - 3F

1. Werk op je laptop in Taalblokken - Bouwstenen 02                                   
- Schrijven: bolletjes ① t/m ⑥

2. Klaar met Schrijven?

- ga verder met  Woordenschat Bouwsteen 2 (bolletje ⑤ e.v.)

Zelfstandig werken

• Keuzewerktijd (KWT)
• Tweede lesuur
• Zelfstandig werken aan een avo-vak

Tot volgende week!