Examenjaar Ned 3F 2019 -2020 les 1

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2

Lezen en luisteren

Centraal examen

Nederlands

Tekstsoorten

Tekstdoelen

Tekst

Informeren

Activeren

Vermaken

Instrueren

Verkiezingsaffiche

Reclame-folder

Handleiding

Gedicht

Krantenartikel

Songtekst

Geboortekaartje

leesstrategieën

Globaal

Gericht/

zoekend

Intensief

Verkennend / oriënterend

Bruikbaar voor mijn verslag?

Wat is de bron?

Hoofdzaken & bijzaken  onderscheiden

Onderwerp tekst bepalen

Specifiek antwoord op een vraag

Keuze telefoon, je wilt er één met de beste opslagcapaciteiten

Leren voor een toets

Alles willen begrijpen

Onderwerp

- Waar gaat de tekst over?

- Titel, inleiding

- één tot drie woorden

Examen:

- Wat is het onderwerp van deze tekst?

- Wat is het deelonderwerp van alinea 5?

Hoofdgedachte

- Belangrijkste wat een schrijver over het onderwerp duidelijk wil maken. 

- Titel, inleiding, slot

- Hele zin

Examen:

- Wat is de hoofdgedachte van tekst 3?

Teksten hebben een .....

Inleiding, kern & slot

Deze moet jij kunnen herkennen.

Is de tekst een inleiding of een slot?

1. inleiding
2. slot

Is de tekst een inleiding of een slot?

1. inleiding
2. slot

Welke functie kan een inleiding hebben?

1. Conclusie trekken
2. Aandacht trekken
3. Informatie geven over wat komen gaat
4. Vraag meegeven aan de lezer

Welke functie kan een slot hebben?

1. Samenvatting geven
2. Conclusie trekken
3. Naar de toekomst kijken
4. Publiek motiveren om de tekst te lezen

signaalwoorden

Waarom is het handig om verbanden en signaalwoorden samen te (her)kennen?

Welke kennen we nog meer?

Tegenstelling: maar, hoewel, toch, daarentegen

Vergelijking: evenals, zo

Oorzaak/gevolg: daardoor, doordat, het gevolg is, vanwege

Doel-middel: door middel van, om, zodat, daarvoor

Probleem-oplossing: door, lastig, als...dan, om....te, dilemma

Voorwaarde: als, indien, mits, tenzij

Samenvatting/conclusie: kortom, dus, al met al

Tijd

(volgorde in tijd)

Opsomming

(meerdere zaken benoemen)

Argumentatie

(een reden of concolusie geven)

voorbeeld/

toelichting

(voorbeeld of uitleg geven)

Dus

aangezien

ook

onder andere

verder

bovendien

nadat

namelijk

daarom

Zoals

In een tekst over asieldieren beschrijft een schrijver zijn huisdieren, waarvan hij er 2 uit het asiel heeft gehaald en 1 niet.
Vervolgens stelt hij zichzelf de vraag: "Zijn asieldieren leukere dieren dan "
"niet-asieldieren?"

Op welke manier(en) heeft de schrijver de tekst ingeleid?

1. Beschrijving van de aanleiding + vragen stellen
2. Situatieschets + beschrijving van de aanleiding
3. Beschrijving van de aanleiding + een probleem
4. Situatieschets + vragen stellen

Aan het einde van een tekst staat: dus we gaan nooit meer met de auto op vakantie.

Welke manier van afsluiten heeft de schrijver hier gebruikt?

1. Samenvatting
2. Conclusie
3. Aanbeveling
4. Oplossing

Met welk tekstverband hebben we hier te maken?

Als jij mijn tas inpakt, koop ik onderweg iets lekkers voor je.

1. Volgorde van tijd
2. Opsomming
3. Voorwaarde
4. Voorbeeld

Met welk tekstverband hebben we hier te maken?

Mijn oom kwam in een lange file terecht. Daardoor kwam hij te laat op mijn bruiloft.

1. Oorzaak-gevolg
2. Tegenstelling
3. Opsomming
4. Voorbeeld

Met welk tekstverband hebben we hier te maken?

We begonnen met tien mensen, toen melden zich er nog eens tien. Nu is ons lokaal te klein.

1. Voorbeeld
2. Tegenstelling
3. Voorwaarde
4. Volgorde van tijd

 Op welk tekstverband wijzen de   

 signaalwoorden maar, toch en echter?

1. opsomming
2. tegenstelling
3. reden
4. conclusie

 Op welk tekstverband wijzen de  

 signaalwoorden daardoor en zodat?

1. oorzaak-gevolg
2. opsomming
3. conclusie
4. tegenstelling

 Om welk tekstverband gaat het hier?

 Ik kreeg een hapje en een drankje. 

1. reden
2. opsomming
3. oorzaak-gevolg
4. tegenstelling

 In welke zin wijzen de signaalwoorden  

 op een volgorde in tijd?

1. Ik wil langskomen. Ik heb echter geen tijd.
2. Eerst ga ik sporten, daarna kom ik langs.
3. Ik heb tijd om langs te komen en ook veel zin.
4. Ik kom langs, omdat ik daar veel zin in heb.

Hoofd- en bijzaken

                                                                            Onderwerp van de tekst

                                                                                       Hoofddoel 

                                                       (informeren/overtuigen/instrueren/amuseren)

                                                       Hoofdzaken                                         Bijzaken

                            begin of einde van een tekst                                voorbeelden & extra uitleg

                     Feiten/eigenschappen onderwerp                          Verhelderen de tekst

    Hoofdzaken in één zin samen: hoofdgedachte                  anekdotes, grapjes, etc.

             

Hoe onderscheid je hoofdzaken in een tekst?

1) Tekst verkennen (doel herkenbaar?)

2) Tekst globaal lezen (onderwerp tekst, wat weet ik er al van? Wat is de bron? Wat is de hoofdgedachte?

3) Intensief lezen (elke alinea in de kern -> hoofdzaak)

4) Signaalwoorden -> voorbeelden kun je herkennen aan het signaalwoord (bijzaak), conclusies ook (hoofdzaak)

Tekststructuren

Veel teksten zijn opgebouwd volgens een vaste structuur.

Het is belangrijk dat je die herkent, omdat je daardoor de tekst beter begrijpt.
Ook kan er een vraag op het examen komen over welke structuur de tekst is. 

Argumentatiestructuur

Inleiding: standpunt

Middenstuk: argumenten (voor en tegen met weerlegging) voor je standpunt

Slot: herhaling standpunt

Probleem - oplossingsstructuur

Inleiding: probleem

Middenstuk: oorzaken, gevolgen en mogelijke oplossingen

Slot: de beste oplossing

Verklaringsstructuur

Inleiding: beschrijving verschijnsel

Middenstuk: redenen, oorzaken en gevolgen

Slot: beste verklaring, samenvatting

Verleden/ heden/ toekomststructuur

Inleiding | introductie onderwerp

Middenstuk | situatie vroeger, situatie nu,

Slot | toekomstverwachting

Vraag – antwoordstructuur

Inleiding | vraag

Middenstuk | antwoorden

Slot | samenvatting of conclusie