Fictie – perspectief, genre en argumenten

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Fictie

Leerdoelen

- Je kunt het verschil tussen fictie en non- fictie aangeven

- Je kunt het verschil tussen realistisch en niet- realistisch aangeven

- Je kunt het genre van een boek noemen

- Je kunt het verschil tussen chronologisch en niet- chronologisch aangeven

- Je kunt argumenten onderscheiden en je mening onderbouwen

Fictie

fictie en non-fictie

Fictie: verzonnen verhalen

Non-fictie: teksten over de werkelijkheid

fictie

non-fictie

tijdschriftartikel

gedicht

tekst op Wikipedia

journaal

toneelstuk

leesboek

realistisch of niet-realistisch

Verhalen zijn altijd verzonnen. Het doel is vermaken / amuseren.

Realistisch:  de mensen en de gebeurtenissen lijken op de werkelijkheid.

Niet-realistisch: de schrijver heeft een verhaal verzonnen met dingen die in de werkelijkheid niet kunnen.

Dit maakt een verhaal realistisch

Dit maakt een verhaal niet-realistisch

Mensen lijken echt in wat ze doen en zeggen.

De wereld waarin het verhaal zich afspeelt is verzonnen.

Er komen verzonnen wezens / fantasiefiguren voor.

Er komen mensen / plaatsen voor die echt hebben bestaan.

De gebeurtenissen zijn in werkelijkheid ook mogelijk.

Genre

Genre: een verzameling van eenzelfde soort verhalen.

Bijvoorbeeld:

- avonturenroman

- historische roman

- oorlogsroman

- psychologische roman

- science fiction

Bij welk genre hoort dit boek?

1. Avonturenroman
2. Historische roman
3. Psychologische roman
4. Science fiction

Bij welk genre hoort dit boek?

1. Avonturenroman
2. Historische roman
3. Psychologische roman
4. Oorlogsroman

Avonturenroman

In een avonturenroman speelt 'een held' de hoofdrol. Er gebeuren allerlei spannende dingen en daar gaat het om in dit boek.

Oorlogsroman

Een verhaal dat zich afspeelt in een oorlog (voornamelijk Tweede Wereldoorlog).

Historische roman

Een verhaal waarin een belangrijke gebeurtenis (of gebeurtenissen) uit de geschiedenis een belangrijke rol speelt.

Science fiction

Een toekomstverhaal (vaak in de ruimte/ruimtevaart of nieuwe technieken).

Thriller

Een spannend verhaal waarin de hoofdpersoon in een levensbedreigende situatie terechtkomt. 

Reisverhaal

Een verhaal waarin een verslag wordt gegeven van een reis

(vaak non-fictie).

Psychologische roman

Een verhaal waarin de nadruk ligt op de gedachten en gevoelens van de hoofdpersoon (meer dan op de gebeurtenissen).

Volksverhalen

• Sprookje
• Mythe: verhalen die antwoord geven op de raadsels van het leven (Griekse mythe)
• Sage: verhalen over dappere helden uit oude tijden
• Legende: godsdienstig verhaal rond Christus, Maria of andere heilige figuren (Efteling)

Tijdsperspectief

Chronologische volgorde

Het wordt met de gebeurtenissen mee verteld.

Niet-chronologische volgorde

Gebeurtenissen worden niet op de juiste volgorde verteld of de verteller springt heen en weer tussen heden en verleden.

Een schrijver vertelt met de gebeurtenissen mee.

1. Chronologisch
2. Niet- chronologisch

Wat is het verschil tussen een open en gesloten eind?

Eind 

Gesloten einde

Het verhaalprobleem is opgelost. 

Open einde

Sommige zaken zijn nog niet opgelost. Als lezer moet je zelf invullen hoe het verhaal verder zal gaan en wat er met de personages gaat gebeuren.

Personages

Over een hoofdpersoon kom je te weten:

- wat hij denkt en voelt;

- wat zijn karaktereigenschappen zijn;

- hoe hij eruitziet;

- waar, hoe en met wie hij woont.

Hoofdpersoon

• Meer karaktereigenschappen waardoor ze niet telkens op dezelfde manier reageren.
• Vaak veranderen ze door de gebeurtenissen, ze maken een karakterontwikkeling door.
• Round character

Bijpersonen

• Veel minder informatie
• Meestal geen gedachten en gevoelens
• Veranderen niet en reageren vaak voorspelbaar
• Flat characters

Wat hoort niet bij een round character?

1. Karakterontwikkeling
2. Je leest wat hij denkt en voelt.
3. Bijpersoon
4. Waar, hoe en met wie hij woont

Vertelperspectief

Een schrijver kiest een perspectief van waaruit hij het verhaal vertelt. Hij bepaalt vanuit welk personage hij de gebeurtenissen laat zien.

Dit noemen we het vertelperspectief.

Vertelperspectieven

• Ik-vertelperspectief = je zit in het hoofd van de hoofdpersoon (ik-vorm)
  
• Hij/zij-vertelperspectief =  je zit in het hoofd van de hoofdpersoon (hij/zij-vorm)
  
• Alwetende verteller = een verteller, die geen rol heeft in het verhaal, vertelt het verhaal (hij weet alles)

Vertelperspectieven

• Wisselend perspectief
  

Soms is er sprake van een wisselend vertelperspectief. Hij wisselt tussen wie het verhaal vertelt (verschillende verhaallijnen) en dus vanuit welk perspectief het wordt verteld.

Soorten argumenten

Je hebt al diverse malen je mening over een boek moeten geven. We gaan wat dieper hierop in, door te kijken wat voor soorten argumenten er zijn:

1 Emotieve argumenten

2 Realistische argumenten

3 Morele argumenten

1 Emotieve argumenten

Je gebruikt beoordelingswoorden die aangeven wat een verhaal met je doet (emotie)

maakt me vrolijk - spannend - vol vaart - ontroerend - beklemmend - inleven

2 Realistische argumenten

Je gebruikt beoordelingswoorden die aangeven in hoeverre jij een verhaal realistisch vindt .

geloofwaardig - herkenbaar - bedacht - origineel 

3 Morele argumenten

Je gebruikt beoordelingswoorden die iets zeggen over de keuzes die de personages maken of over de boodschap die de schrijver wil uitdragen.

Goed voorbeeld - keur ik af - asociaal - rechtvaardig - betrokken

Wat voor een argument is:
Het is gek dat zijn beste vriend zonder Benyamin op vakantie gaat?

1. Realistisch
2. Emotief
3. Moreel

Wat voor argument is:
Het is walgelijk zoals de roddelpers reageert op Loogman?

1. Realistisch
2. Emotief
3. Moreel

Wat voor argument is
Het is best triest dat Val Benyamin meteen inwisselt?

1. Realistisch
2. Emotief
3. Moreel

In een chronologisch boek zitten geen flash-backs.

1. waar
2. niet waar

Een boek met een cliffhanger heeft een gesloten einde.

1. waar
2. niet waar

Een bijpersoon heeft een round character.

1. waar
2. niet waar

Ik dacht: waarom kijkt hij me zo aan?
Wat is het perspectief?

1. ik-perspectief
2. hij-perspectief

Wat is een wisselend perspectief?

1. Je wisselt van IK- naar HIJ/ ZIJ-perspectief.
2. Je wisselt van hoofdpersoon.
3. Je wisselt van HIJ/ZIJ- naar IK-perspectief.

"Het verhaal zit goed in elkaar."
Dit is een ........ argument.

1. emotief argument
2. realistisch argument
3. argument over de opbouw
4. moreel argument

"Het verhaal komt heel echt op me over."
Dit is een ........ argument.

1. emotief argument
2. realistisch argument
3. argument over de opbouw
4. moreel argument

Opdracht

Ga naar Google Classroom en maak de opdracht

'Fictie: leesboek 1 - opdracht 1'