6.3 Kunst en wetenschap (A)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Tijd van Regenten en Vorsten 

6.3 Kunst en wetenschap (A)

Wat gaan we doen?

1. Leerdoelen Terugkoppeling

2. Leerdoelen

3. Theorie

4. Aan de slag

5. Leerdoelen nabespreken

Leerdoelen terugkoppeling

1. Je kent de kenmerken van het Frans absolutisme. 

2. Je kunt overeenkomsten en verschillen noemen van de staatsinrichting van de Republiek en die van Frankrijk. 

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen dat de wetenschappelijke revolutie (WR) een voortzetting was van de kritische manier van denken van het humanisme (opleving oudheid en gebruik rede en verstand)

2. Je kunt met voorbeelden (dus personen en uitvindingen) duidelijk maken dat de wetenschappelijke kennis werd uitgebreid. 

Theorie

De ontdekkingsreizen droegen bij aan een nieuw wereld- en mensbeeld. De Kerk accepteerde veel nieuwe inzichten. Zelfs het idee van een bolvormige aarde was aanvaardbaar. 

Kunnen we nog meer redenen voor de Kerk verzinnen waarom ze blij waren met het nieuwe mens- en wereldbeeld? 

Theorie

Toch werd de Kerk wél kwaad op de opvattingen van Poolse sterrenkundige en wiskundige Nicolaus Copernicus. 

Iemand een idee waarom niet..?

Theorie

Opschrijven:

Poolse sterrenkundige en wiskundige Nicolaus Copernicus stelde dat niet de aarde, maar de zon het middelpunt is van ons zonnestelsel. Dit ging de Kerk veel te ver - Jeruzalem was het middelpunt van alles en dat lag op aarde! (zestiende eeuw) 

Theorie

Waarnemingen en berekeningen in de zeventiende eeuw, bewezen echter dat Copernicus gelijk had. Zo had Copernicus al in de zestiende eeuw de basis gelegd voor de wetenschappelijke revolutie = door nauwkeurig te observeren en te experimenteren wordt er zo veel nieuwe kennis vergaard dat de kijk op de wereld grondig wordt veranderd. 

Theorie

Zeventiende-eeuwse wetenschappers gingen nog meer dan voorheen uit van verstand en waarneming.  

De Kerk had hiertegen geen bezwaar, zolang kerkelijke standpunten niet onder druk kwamen te staan. (!)

Ook was wetenschappelijk onderzoek niet bedoeld om het ongelijk van de kerk aan te tonen - maar met waarnemingen en redeneren juist de grootsheid van God aan te tonen! (!)

Theorie

De lenzen die in de telescopen van astronomen (sterrenkundige) zaten, konden ook in microscopen worden gebruikt en zo het kleine zichtbaar maken. 

Leidse student Jan Swammerdam legde zich bijvoorbeeld toe op het ontleden van insecten, waaronder de luis. Hij toonde als eerste aan dat insecten van gedaante kunnen verwisselen. 

Theorie

Meer bekend is de koopman Antoni van Leeuwenhoek. Deze tijdgenoot van Swammerdam onderzocht met zijn microscoop schimmels uit kleren, teennagels, zweet, snot, ontlasting en sperma. 

Theorie

Opschrijven: 

Antoni van Leeuwenhoek ontdekte als eerste bacteriën en rode bloedlichaampjes. Het verslag van zijn ontdekking kwam in het eerste wetenschappelijke tijdschrift ter wereld te staan, de Philosphical Transactions. 

Theorie

Vaak had natuurwetenschap een praktisch doel. Simon Stevin was gespecialiseerd in toegepaste meetkundige problemen. Hij bewees met proeven vanaf een toren dat de valwet van Archimedes (dit is een Griek)(287-212 v. Chr.) onjuist was. 

In dienst van het leger van de Republiek ontwikkelde hij een systeem van vestingbouw.

Theorie

Ook iemand die werkte voor het leger was Jan Adriaansz Leeghwater. Hij zorgde voor de drooglegging van de binnenwateren Beemster, Purmer, Heerhugowaard, Schermer en Wormer. 

Theorie

Tot slot had je nog Christiaan Huygens. Hij ontwikkelde het slingeruurwerk, waarmee de tijd preciezer kon worden gemeten. Naast tijd had ook het heelal Huygens' aandacht: hij ontdekte met een zelfgebouwde telescoop de ringen rond de planeet Saturnus.  

Aan de slag

1. Maak een overzicht van bekende mensen uit de wetenschappelijke revolutie en wat ze hebben uitgevonden/ ontdekt.

2. Maak de opdrachten 1 en 2a (alleen of in duo's). Volgende keer af!

3. Ga verder met PO. 

4. Bedenk een logo of bedrijfsnaam voor meneer Keekstra.

Leerdoelen nabespreken

1. Je kunt uitleggen dat de wetenschappelijke revolutie (WR) een voortzetting was van de kritische manier van denken van het humanisme (opleving oudheid en gebruik rede en verstand)

2. Je kunt met voorbeelden (dus personen en uitvindingen) duidelijk maken dat de wetenschappelijke kennis werd uitgebreid.